Góry Orlickie

Z Wikipedii

Góry Orlickie
Zasięg regionu w obrębie Polski
Megaregion	Pozaalpejska Europa Środkowa
Prowincja	Masyw Czeski
Podprowincja	Sudety z Przedgórzem Sudeckim
Makroregion	Sudety Środkowe
Mezoregion	Góry Orlickie
Zajmowane jednostki administracyjne	województwo dolnośląskie, powiat kłodzki

Góry Orlickie (332.52) (czes. Orlické hory, niem. Adlergebirge) — najwyższa część Sudetów Środkowych, w Czechach i Polsce; najwyższy szczyt - Wielka Desztna (Velká Deštná), 1115 m n. p. m..

Spis treści 1 Położenie geograficzne 2 Budowa geologiczna 3 Klimat 4 Roślinność 5 Ochrona przyrody 6 Turystyka 6.1 Szlaki turystyczne w polskiej części pasma 6.2 Szczyty 7 Źródła

[edytuj] Położenie geograficzne

Od północnego wschodu graniczą z równoległymi do nich Górami Bystrzyckimi przez doliny Bystrzycy Dusznickiej i Dzikiej Orlicy. Od zachodu i północnego zachodu graniczą przez przełęcz Polskie Wrota (660 m n.p.m.) i dolinę Bystrej z Pogórzem Orlickim, na zachodzie i południowym zachodzie przechodzą w Przedgórze Orlickie (Podorlicka pahorkatina), a na południu kończą się na czeskiej wsi Herzmanice. Długość pasma to ok. 50 km. Do polski należy jedynie niewielki skrawek głównego grzbietu (tzw. Czeski Grzebień), większość pasma znajduje się na terenie Republiki Czeskiej. Po polskiej stronie znajduje się jedynie miasto Duszniki-Zdrój oraz wsie: Zieleniec, Podgórze, Graniczna, Witów, Zimne Wody, Jawornica.

Po stronie czeskiej znajduje się najwyższy szczyt – Wielka Desztna (czes. Velká Deštná, 1115 m n.p.m.). Po polskiej najwyższym wzniesieniem jest graniczna Orlica (czes. Vrchmezí, 1084 m n.p.m.).

[edytuj] Budowa geologiczna

Góry Orlickie zbudowane są z tzw. metamorfiku bystrzycko-orlickiego, stanowiącego część tzw. metamorfiku orlicko-kłodzkiego, albo kopuły kłodzko-orlickiej. Tworzą je skały metamorficzne: głównie różne odmiany gnejsów oraz łupków łyszczykowych z wkładkami wapieni krystalicznych - marmurów kalcytowych i dolomitowych, amfibolitów, kwarcytów i in. W kilku miejscach skały metamorficzne przecięte są niewielkimi masywami granitów. Po stronie czeskiej na skałach krystalicznych leżą płaty górnokredowych piaskowców.

Góry te dzięki dużej odporności skał są słabo rozczłonkowane, mają szeroką, wyrównaną wierzchowinę z kopulastymi szczytami i łagodnymi stokami.

[edytuj] Klimat

Klimat całego obszaru jest dość zróżnicowany: od ostrego, chłodnego i wilgotnego w najwyższych partiach gór (pokrywa śnieżna utrzymuje się tu ok. 110 dni w roku, a średnia temperatura roczna waha się w granicach 3-4°C) po umiarkowany i ciepły na otwartym na południowo-zachodnie wiatry Pogórzu Orlickim.

[edytuj] Roślinność

Duże rozczłonkowanie reliefu Gór Orlickich i Pogórza oraz duże różnice wysokości na stosunkowo małym obszarze powodują też znaczne zróżnicowanie przyrodnicze. Polska część pasma porośnięta jest w większości sztucznymi lasami świerkowymi w formie monokultur, ale miejscami zachowały się naturalne lasy liściaste i mieszane (np. na zboczach Sołtysiej Kopy, Mylnej, Borsuka i in.): żyzne i ziołoroślowe buczyny, lasy jaworowe, łęgi podgórskie. W lokalnych obniżeniach terenu występują liczne młaki i torfowiska. Wokół wsi na skutek działalności człowieka wykształciły się zbiorowiska nieleśne: łąki, pastwiska. Pola uprawne zajmują niewielkie powierzchnie w okolicach Dusznik-Zdroju i Podgórza.

[edytuj] Ochrona przyrody

W roku 1969 dla ochrony pozostałości naturalnego krajobrazu czeskiej części Gór Orlickich utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu Orlické hory (czes. Chráněna krajinná oblast (CHKO) Orlické hory), który obejmuje powierzchnię 204 km². W ramach CHKO Orlické hory istnieje 5 rezerwatów przyrody, 1 chronione stanowisko i 11 pomników przyrody. Dyrekcja CHKO mieści się w Rychnovie nad Kněžną. Polska część pasma wchodzi w skład obszaru chronionego krajobrazu "Góry Bystrzyckie i Orlickie". Ponadto polska część Gór Orlickich wraz z doliną górnej Bystrzycy Dusznickiej są projektowanym obszarem sieci Natura 2000.

[edytuj] Turystyka

Głównym centrum turystycznym po polskiej stronie są Duszniki-Zdrój (baza wypadowa w przyległe pasma), wieś Zieleniec jest znanym ośrodkiem narciarskim.

[edytuj] Szlaki turystyczne w polskiej części pasma

• fragment Głównego Szlaku Sudeckiego im. M. Orłowicza: Duszniki-Zdrój PKS - Gajowa - Kozia Hala - Droga Orlicka - Zieleniec - Lasówka (dł. 13,7 km)
• fragment: (Góry Stołowe) - Lewin Kłodzki - Taszów - Miejski Lasek - Jawornica - Zimne Wody - Kozia Hala - Sołtysia Kopa - Orlica - Zieleniec - PKS "Zieleniec skrót" - (Góry Bystrzyckie) (dł. 20,9 km)
• Lewińska Przełęcz - Lewin Kłodzki - Witów - Przeł. Polskie Wrota - Gomoła (dł. 6,7 km)
• krótki szlak dojściowy z Zieleńca do czeskiego schroniska "Masarykova chata": Zieleniec - Hutnicza Kopa - schr. "Masarykova chata" (dł. 2,6 km)
• krótki łącznikowy: Jawornica (kapliczka) - Jawornica - szlak niebieski (dł. 2,0 km)
• Niemojów – Orłowiec

[edytuj] Szczyty

• Borsuk
• Chybna
• Jeleń
• Hutnicza Kopa
• Mylna
• Ołtarz
• Orlica
• Pańska Góra
• Sołtysia Kopa
• Stołek
• Šerlich
• Zielony Garb

[edytuj] Źródła

• Staffa M. (red.). 1992. Słownik geografii turystycznej Sudetów. 14. Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie. Wyd. PTTK "Kraj", Warszawa-Kraków. 294 pp. ISBN 83-7005-095-6.
• Walczak W. 1961. Ziemia Kłodzka. Monografia krajoznawcza. Wyd. "Sport i Turystyka", Warszawa. 194 pp.
• Ziemia Kłodzka. Mapa turystyczna 1:50 000. Wyd. Kartogr. COMPASS, Kraków. 2004. ISBN 83-89165-49-X