Fryderyk Jagiellończyk
Z Wikipedii
kardynał Fryderyk książę Jagiellończyk | |
prymas Polski i Litwy | |
Kościół tytularny Sanctae Lucia in Septomsoliis |
|
Urodzony | 27 kwietnia 1468 Kraków |
Nominacja biskupia | 1488 biskup krakowski 1493 arcybiskup metropolita gnieźnieński |
Sakra biskupia | 1493 |
Tytuł prymasa | 1493 |
Kreacja kardynalska | 20 września 1493 |
Za papieża | Aleksandra VI |
Zmarł | 14 marca 1503 Kraków |
Kardynał Fryderyk Jagiellończyk (ur. 27 kwietnia 1468 w Krakowie – zm. 14 marca 1503 w Krakowie) – polski królewicz i książę litewski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup krakowski.
Był szóstym synem i dziewiątym dzieckiem Kazimierza Jagiellończyka, króla Polski i wielkiego księcia litewskiego, i jego żony Elżbiety Rakuszanki.
Imię otrzymał po Fryderyku III, cesarzu niemieckim; jego ojcem chrzestnym był Protazy, biskup ołomuniecki.
13 kwietnia 1488, po śmierci biskupa Jana Rzeszowskiego, został wybrany przez kapitułę krakowską biskupem krakowskim. Przyjął wówczas cztery niższe święcenia duchowne; 2 maja 1488 wybór został potwierdzony przez papieża. Ojciec dążył do zapewnienia mu także biskupstwa warmińskiego, jednak kapituła warmińska ubiegła króla, wybierając w 1489 Łukasza Watzenrodego.
Działał na rzecz objęcia tronu polskiego przez brata, Jana Olbrachta w 1492; w 1501 przyczynił się do wyboru kolejnego z braci, Aleksandra, na króla Polski, co wzmocniło unię polsko-litewską.
Po śmierci Zbigniewa Oleśnickiego został mianowany 2 października 1493 arcybiskupem gnieźnieńskim (jednocześnie prymasem Polski); od tej chwili łączył w jednym ręku dwa tradycyjnie najważniejsze biskupstwa w Polsce. Jego pozycję w Kościele polskim wzmocniła jeszcze nominacja kardynalska; papież Aleksander VI kreował go 20 września 1493 kardynałem prezbiterem tytułu Sanctae Lucia in Septomsoliis. Po nominacji na gnieźnieńską stolicę arcybiskupią przyjął sakrę biskupią.
Kierował się w swoich działaniach dobrem dynastii Jagiellonów, ale dbał również o sprawy kościelne. Rozwijał w obu swoich diecezjach kult świętych, troszczył się o życie liturgiczne oraz należyty poziom życia duchowieństwa; przeprowadzał synody diecezjalne i prowincjonalne.
[edytuj] Wywód rodowodowy
Władysław II Jagiełło ur. ok. 1351 zm. 1 VI 1434 |
Zofia Holszańska ur. ok. 1405 zm. 21 IX 1461 |
Albrecht II Habsburg ur. 16 VIII 1397 zm. 27 X 1439 |
Elżbieta Luksemburska 1) ur. 1409 zm. 1442 |
||||||||||
Kazimierz IV Jagiellończyk ur. 30 XI 1427 zm. 7 VI 1492 |
Elżbieta Rakuszanka ur. 1436 zm. 30 VIII 1505 |
||||||||||||
Fryderyk Jagiellończyk ur. 27 IV 1468 zm. 14 III 1503 |
|||||||||
|
[edytuj] Bibliografia
- Hubert Kaczmarski, Poczet Prymasów Polski, Warszawa 1988.
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965 - 1999, ISBN 83-211-1311-7, Warszawa 2000.
Poprzednik Jan Rzeszowski |
Książę siewierski 1488-1503 |
Następca Jan Konarski |
Poprzednik Jan Rzeszowski |
Biskup krakowski 1488 - 1503 |
Następca Jan Konarski |
Poprzednik Zbigniew Oleśnicki |
Arcybiskup gnieźnieński 1493 - 1503 |
Następca Andrzej Boryszewski |
Poprzednik Zbigniew Oleśnicki |
Prymas Polski i Litwy 1493 - 1503 |
Następca Andrzej I Boryszewski |
Kardynałowie XV-XVIII w. |
Zbigniew Oleśnicki • Fryderyk Jagiellończyk • Stanisław Hozjusz • Andrzej Batory • Jerzy Radziwiłł • Bernard Maciejowski • Jan Albert Waza • Jan Kazimierz • Jan Kazimierz Denhoff • Michał Stefan Radziejowski • Jan Aleksander Lipski |
|
XIX i XX wieku (nieżyjący) |
Włodzimierz Czacki • Albin Dunajewski • Mieczysław Ledóchowski • Jan Puzyna • Edmund Dalbor • Aleksander Kakowski • August Hlond • Adam Stefan Sapieha • Bolesław Kominek • Bolesław Filipiak • Stefan Wyszyński • Władysław Rubin • Karol Wojtyła • Adam Kozłowiecki • Ignacy Jeż |
|
Kardynałowie na emeryturze |
Kazimierz Świątek • Stanisław Nagy • Henryk Gulbinowicz • Andrzej Maria Deskur • Marian Jaworski • Franciszek Macharski |
|
Kardynałowie uprawnieni do udziału w konklawe |
Józef Glemp • Stanisław Dziwisz • Zenon Grocholewski • Stanisław Ryłko |