Dziga Wiertow

Z Wikipedii

Dziga Wiertow (Dżiga Wiertow), a właściwie Denis Arkadjewicz Kaufman (1896-1954) - radziecki scenarzysta, reżyser filmowy, twórca idei kroniki filmowej, jeden z najwybitniejszych dokumentalistów w dziejach kina.

Dienis Arkadjewicz Kaufman urodził się 2 stycznia 1896 r.w Białymstoku w rodzinie żydowskich intelektualistów. Rozpoczął studia muzyczne w białostockim konserwatorium. W 1915 wyemigrował z rodziną do Rosji osiedlając się najpierw w Moskwie, a niedługo później w Petersburgu. Tam rozpoczął studia medyczne. Na potrzeby swojej twórczości poetyckiej, pisarskiej i politycznej przyjął pseudonim "Dziga Wiertow"

Pierwsze materiały filmowe zaczął montować w październiku 1917 r. w wieku 22 lat dla moskiewskego komitetu kinowego. W latach 1922-1924 kierował eksperymentatorską grupą Kino-Oko, wydającą m.in. pismo "kinoprawda" (na początku lat 60. nazwę tą przejęli Francuzi, tworząc kierunek Cinéma Vérité).

Podstawowym celem Wiertowa, o którym wiele pisał w swoich esejach (ich wybór ukazał się w Polsce w zbiorze pt. Człowiek z kamerą, 1976) było "uchwycenie w filmie prawdy" pokazywanie fragmentów rzeczywistości, które zebrane razem mają większą wartość niż to, co można zobaczyć gołym okiem. Wiertow wierzył w wyższość kamery filmowej nad okiem ludzkim.

Krytykował film fabularny, który uważał za "opium dla mas". W 1922 roku ogłosił z członkami grupy Kino-Oko radykalny manifest, negujący rozrywkowe kino zachodnie przedstawiające wyidealizowany świat burżuazji oraz postulujący filmowanie zwykłych, prostych ludzi. Dużo uwagi poświęcał montażowi filmowemu, wprowadzając w swoich filmach nowatorskie techniki i nie stroniąc w późniejszych filmach od formalnych eksperymentów. Po pojawieniu się filmu dźwiękowego, eksperymentuje z dźwiękiem, np. w filmie Entuzjazm dźwięki zarejestrowane w kopalniach Donbasu są zmontowane w rytmiczną, dźwiękową symfonię.

Twórczość Wiertowa ograniczyło oficjalne uznanie w ZSRR socrealizmu i wzrost popularności filmu fabularnego. Ostatnim filmem, w którym udało się Wiertowi zachować swoją artystyczną wizję filmu dokumentalnego była Kołysanka (1938). W latach 30. jego filmy mają problemy w Rosji: Trzy pieśni o Leninie zostały zatrzymane przez Stalina za zbytnią gloryfikację postaci Lenina. Po utracie możliwości niezależnego tworzenia filmów, Wiertow ograniczył swoją działalność do montażu kronik filmowych. Zmarł na raka 12 lutego 1954 r.

[edytuj] Filmografia

• Bitwa, 1920, krótki metraż
• Agit-Pociąg VTSIK, 1921, krótki metraż
• Historia Wojny, 1922
• Kino-Prawda, 1922 (cykl 23 15 minutowych tygodników filmowych, dokumentujących życie * porewolucyjnej Rosji)
• Kino-Oko, 1924
• Naprzód, Rosjo, 1926
• Szósta część świata, 1926
• Człowiek z kamerą, 1929 (poetycki obraz Moskwy, Odessy i Kijowa lat 20., obserwowanych od wczesnych godzin rannych do godzin szczytu, film rozpoczyna widok pustej sali kinowej, kończy sekwencja pokazująca widzów kinowych oglądających Człowieka z kamerą)
• Entuzjazm. Symfonia Donbasu, 1931
• Trzy pieśni o Leninie, 1934
• Kołysanka, 1937