Dolne Przedmieście
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°50' N 19°02' E
|
||||
ulica 3 Maja | ||||
Status | osiedle | |||
Zespół dzielnic | Śródmieście | |||
Założono | XV wiek | |||
Położenie | 49° 50' N 19° 02' E |
|||
Wysokość | 313 (nad rzeką Białą) m n.p.m. | |||
Strefa numeracyjna | 33 | |||
Kod pocztowy | 43-300 | |||
Tablice rejestracyjne | SB | |||
Dolne Przedmieście – część Śródmieścia Bielska-Białej. Oficjalnie funkcjonuje jako osiedle, w rzeczywistości jest, obok Białej, głównym centrum administracyjno-handlowym miasta.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Dolne Przedmieście leży w samym centrum Bielska-Białej – główny plac Dolnego Przedmieścia, pl. Chrobrego, uważany jest za centralny punkt miasta.
Początkowo Dolne Przedmieście rozciągało się wzdłuż skanalizowanego w 1860 r. potoku Niper (ob. ul. Wzgórze, Barlickiego i 11 Listopada), jednak wraz z budową nowego dworca kolejowego i wytyczeniem ul. 3 Maja rozrosło się w kierunku północnym.
Dzisiaj graniczy z:
- Starym Miastem
- Białą
- Górnym Przedmieściem
- Żywieckim Przedmieściem
- Starym Bielskiem
Granice Dolnego Przedmieścia wyznaczają:
- rzeka Biała – od wschodu
- d. mury miejskie, ul. 1 Maja i ul. Kołłątaja – od południa
- ul. Słowackiego i ul. Starobielska – od zachodu
- linia kolejowa Bielsko-Biała – Czeski Cieszyn – od północy
[edytuj] Historia
Dolne Przedmieście zostało założone w XV wieku u podnóża Wzgórza Miejskiego, nad potokiem Niper (skanalizowany w 1860 r.).
W XIX wieku Dolne Przedmieście stało się nowym centrum gospodarczym szybko rozwijającego się Bielska.
Największy wpływ na tę część miasta miało jednak zbudowanie w 1855 r. linii kolejowej do Wiednia, a także nowego dworca kolejowego w 1890 r.
Wraz z jego budową wytyczono w 1889 r. od pl. Chrobrego do dworca drogę (dzisiejsza ul. 3 Maja), którą w ciągu kilkunastu lat zabudowano reprezentacyjnymi, trzypiętrowymi kamienicami burżuazji, budynkami użyteczności publicznej i willami najbogatszych przemysłowców. Wszystkie te budowle swą architekturą naśladowały zabudowę stolicy Austro-Węgier (stąd wzięło się określenie mały Wiedeń). W 1895 r. na ulicę wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny.
Podobna sytuacja miała miejsce na całym Dolny Przedmieściu (ul. Sixta, Mickiewicza, Krasińskiego, Słowackiego). Wtedy powstały istniejące do dziś obiekty, m.in. hotel President, Bielska Szkoła Przemysłowa czy rozległy Park Słowackiego.
Trend ten utrzymywał się aż do II wojny światowej. W międzywojniu powstało m.in. Osiedle im. M. Grażyńskiego.
Po wojnie dalsza rozbudowa Dolnego Przedmieścia miała miejsce na północ od ul. Piastowskiej. Powstały tam głównie obiekty przemysłowe (np. Philips Lighting Polska), a w późniejszym czasie także m.in. dworzec autobusowy i nowoczesny kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Piastowska zaś stała się osią urbanistyczną dla nowo powstających osiedli mieszkaniowych (tzw. ZOR-y).
[edytuj] Dolne Przedmieście dziś
Współcześnie Dolne Przedmieście stanowi, obok Białej, centrum administracyjno-handlowe Bielska-Białej.
Charakteryzuje się XIX-wieczną wielkomiejską zabudową (kamienice, wille, gmachy użyteczności publicznej). Znajdują się tu liczne centra handlowe, urzędy, szkoły, placówki kulturalne, hotele, ośrodki zdrowia itp.
Mimo zwartej zabudowy nie brakuje na Dolnym Przedmieściu terenów zielonych.
Nieliczna zabudowa przemysłowa i jednorodzinna koncentruje się na północ od ul. Piastowskiej.
[edytuj] Ważniejsze zabytki
- Teatr Polski
- Dworzec Główny
- hotel President
- kamienice przy ul. 3 Maja
- willa T. Sixta
- Poczta Główna
- pl. Chrobrego
- ul. 11 Listopada
- kamienica "Patria"
- budynek Sądu Rejonowego
- Gmach szkół średnich przy ul. Słowackiego
- Bielska Szkoła Przemysłowa
- Gazownia
[edytuj] Placówki kulturalne
- Teatr Polski
- Teatr Lalek Banialuka
- Książnica Beskidzka i Centrum Informacji Europejskiej
- Bielskie Centrum Kultury
- Centro Italiano di Cultura
- Galeria Bielska BWA
- Kinoplex w Sferze
- Galeria Fraktal w Sferze
[edytuj] Komunikacja
Dolne Przedmieście leży w centrum Bielsku-Białej, dlatego krzyżuje się tu wiele dróg, przebiegających przez miasto.
[edytuj] Główne ciągi komunikacyjne
- ul. 3 Maja i ul. Zamkowa – droga wojewódzka nr 942; od dworca przez pl. Chrobrego na Żywieckie Przedmieście;
- ul. Warszawska – droga wojewódzka nr 942; od dworca przez os. Grażyńskiego w stronę Katowic i Cieszyna;
- ul. Piastowska – od dworca w stronę Górnego Przedmieścia i Hulanki
- ul. Wałowa i ul. Mostowa – od dworca przez Sferę do Białej
- ul. Wzgórze i ul. Stojałowskiego – od pl. Chrobrego przez pl. Smolki do Białej
- ul. 11 Listopada – deptak od hotelu President do Białej
- ul. Grunwaldzka i ul. Dąbrowskiego - od ul. 3 Maja w stronę Górnego Przedmieścia
[edytuj] Linie kolejowe
- Katowice - Bielsko-Biała – Zwardoń; z dworcem Bielsko-Biała Główna i tunelem pod ul. 3 Maja
- Bielsko-Biała – Czeski Cieszyn;
- Bielsko-Biała – Kalwaria Zebrzydowska
[edytuj] Linie autobusowe
- Hotel Prezydent - 1, 1s, 2, 4, 5, 7, 8, 10, 18, 22, 24, 27, 28, 30, 50, 57, N1 (nocny), N3 (nocny)
- Dworzec ul. 3 Maja – 1, 1s, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 13w, 15, 17, 18, 22, 23, 24, 27, 28, 30, 33, 50, 51, 57, N1 (nocny)
- Dworzec ul. Warszawska – 5, 8, 11, 13, 13w, 16, 17, 22, 25, 27, 29, 30, 32, 33, 50, 51, 52, 57, 5 (PKM Czechowice-Dziedzice)
- Sfera – 6, 9, 11, 13, 13w, 15, 17, 23, 31, 33, 51, 56, 56bis, VII (PKM Czechowice-Dziedzice)
[edytuj] Ważne obiekty publiczne
- Centrum handlowo-rozrywkowe Sfera
- Dworzec kolejowy Bielsko-Biała Główna
- Dworzec autobusowy
- hotel President***
- Dom Wycieczkowy PTTK
- Schronisko Młodzieżowe "Bolek i Lolek"
- Rektorat Akademii Techniczno-Humanistycznej
- Bielska Szkoła Przemysłowa
- II Śląski Urząd Skarbowy
- I Urząd Skarbowy
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych
- Sąd Rejonowy
- Urząd Pocztowy Bielsko-Biała 1
- Kuria diecezjalna diecezji bielsko-żywieckiej
- Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Kościół polskokatolicki św. Anny
- Przychodnia Specjalistyczna "Welux"
i inne.
[edytuj] Bibliografia
- Jerzy Polak, Przewodnik po Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2000, Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej ISBN 83-9020079-7
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Portal Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej
- Portal informacyjny Bielska-Białej
- Galeria zdjęć Bielska-Białej
Aleksandrowice • Hałcnów • Kamienica • Komorowice • Leszczyny • Lipnik • Mikuszowice • Obszary • Olszówka • Stare Bielsko • Straconka • Śródmieście (Biała Krakowska, Dolne Przedmieście, Górne Przedmieście, Stare Miasto) • Wapienica