Chromofor
Z Wikipedii
Chromofor – jest to część lub motyw strukturalny cząsteczki odpowiedzialny za jej barwę.
Gdy cząsteczka absorbuje daną długość fali światła widzialnego, a odbija lub przepuszcza inne długości, wtedy ma ona kolor.
Chromofor to region cząsteczki, w którym energia potrzebna na przeniesienie elektronu pomiędzy orbitalami jest w zakresie światła widzialnego. Światło, które pada na chromofor, jest absorbowane co powoduje przeniesienie elektronów z ich stanu podstawowego na stan wzbudzony.
W cząsteczkach biologicznych, na przykład odpowiedzialnych za absorpcję czy detekcję światła, chromoforami są najczęściej ich motywy strukturalne. Po absorpcji fali świetlnej mogą one wywołać zmiany konformacyjne całej cząsteczki.
Ogólnie chromoforami zazwyczaj są jedne z dwóch układów:
- układy sprzężone wiązań (orbitali) pi lub
- związki kompleksowe metali.
W układach sprzężonych, poziomy energetyczne pomiędzy którymi mogą przeskakiwać elektrony są rozszczepione (a co za tym idzie różnice energetyczne między nimi są mniejsze), poprzez nałożenie się na siebie sprzężonych orbitali pi, obecnych w seriach układów pojedyncze wiązanie-podwójne wiązanie, występujących na przykład w związkach aromatycznych. Związkami z takim typem chromoforu jest na przykład barwnik obecny w siatkówce – retinal, barwniki do tkanin oparte na związkach azowych, likopen, karoten czy antocyjany.
Chromofory będące skompleksowanymi metalami, zawdzięczają swoje właściwości rozszczepieniu orbitali d przy wiązaniu metalu przejściowego do ligandów. Chromofory tego typu występują w chlorofilu, hemoglobinie, hemocyjaninie czy kolorowych minerałach, takich jak malachit lub ametyst.
Chromoforami w związkach biologicznych (np. hemoglobinie, czy bilirubinie) są często pierścienie pirolowe. Mogą one albo wiązać metal (atom żelaza w hemoglobinie lub miedzi w chlorofilu), tworząc z czterech podjednostek pirolu rodzaj otaczającego go wieńca, ale działają jako chromofor też bez związanego metalu:
- jako otwarty łańcuch – fitochrom, fikobilina, bilirubina
- pirole w formie pierścienia bez metalu – porfiryna.
W takim wypadku działają na zasadzie sprzężenia wiązań pi.
