Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Płocku
Z Wikipedii
Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Płocku.
Na placu Panieńskim, zwanym wówczas Floriańskim, (dziś Obrońców Warszawy) w latach 1865 - 1867 została wzniesiona przez Bronisława Brodzic-Żochowskiego (1836-1913), ucznia Georga F. Ziebalda z Monachium, prawosławna cerkiew (Sobór Przemienienia). Usytuowano ją w centralnym punkcie miasta przy przecięciu placu Floriańskiego z ulicą Kościuszki. Miała ona stanowić symbol panowania carskiego na ziemiach polskich związaego z prawosławiem. Wybudowano także pięć innych cerkiewek, między innymi na cmentarzu prawosławnym, w więzieniu, w gimnazjum męskim, koszarach wojskowych. Cerkiew płocka zbudowana na planie wielokąta, schodkowo zwężającego się ku frontowi budowli, pięcioosiowa, trzynawowa z trenseptem, posiadała w osi głównej smukłą, wysoką wieżę od frontu oraz niską zakończoną spłaszczoną kopułę w części centralnej, a ponadto sześć innych wieżyczek. Kopuły wieży były bogato złocone. Przed trzema wejściami znajdowały się schody o kilkunastu stopniach, rozdzielone podestami. Cerkiew utrzymywana była w jasnym pastelowym kolorze niebiesko-szarym. Wnętrze wyposażone było w bogate przedmioty liturgiczne przedstawiajace dużą wartość artystyczną, podobnie jak obrazy sprowadzone ze stolicy cesarstwa. Przed cerkwią urządzono plac, na którym odbywały się parady wojskowe.
W 1919 roku, cerkiew stanowiącą symbol niewoli rosyjskiej, a poza tym wybitnie obcy element architektoniczny w centrum miasta, początkowo zamieniona na kościół garnizonowy, a w 1929 roku, rozebrano. Podobny los spotkał niektóre z istniejących wówczas cerkiewek.
W kwietniu 1921 roku na tle frontonu cerkwi odbyły się uroczystości nadania miastu Krzyża Walecznych przez Marszałka Józefa Piłsudskiego. Siedemdziesiąt lat później, Płockie Towarzystwo Numizmatyczne wydało pamiątkowy medal poświęcony Józefowi Piłsudskiemu, pierwszemu Honorowemu Obywatelowi Płocka. Na rewersie medalu autor utrwalił historyczne wydarzenie, jakim było uhonorowanie wybitnych płocczan, zasłużonych w wojnie 1920 roku, Krzyżami Walecznych. W tle widoczny jest zarys cerkwi.
Dziś parafia prawosławna w Płocku liczy kilkadziesiąt rodzin, jest więc nieliczna, posiada kaplicę założoną w 1929 roku w byłym klasztorze dominikańskim przy ul. Kościuszki 18. W niewielkiej kaplicy zwraca uwagę ikonostas zaprojektowany i wykonany przez Aleksego Kiriuszyna. Zachowały się również liczne ikony jego autorstwa, które zdobią wnętrze kaplicy.
Od kwietnia 1993 roku proboszczem parafii prawosławnej jest ksiądz Eliasz Tarasiewicz.
