Żmija gabońska
Z Wikipedii
| Żmija gabońska | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | gady |
| Rząd | łuskonośne |
| Podrząd | węże |
| Rodzina | żmijowate |
| Podrodzina | żmije |
| Rodzaj | Bitis |
| Gatunek | żmija gabońska |
| Nazwa systematyczna | |
| Bitis gabonica | |
| (Duméril, Bibron and Duméril, 1854) | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
 Występowanie |
|
Żmija gabońska (Bitis gabonica) – gad z rodziny żmijowatych.
Spis treści |
[edytuj] Występowanie
Występuje w zachodniej i środkowej Afryce. Zasiedlane przez nią tereny rozciągają się od Liberii do Tanzanii oraz od Sudanu do Angoli. Ponieważ gad przebywa w tropikalnej strefie klimatycznej, wśród ściółki leśnej, jest aktywny przez cały rok.
[edytuj] Cechy charakterystyczne
Wąż jadowity o uzębieniu Solenoglypha. Jest to najwyższy stopień rozwoju aparatu jadowego u węży. Zęby te znajdują się w przedniej części otworu gębowego żmiji, złożone pozostają równolegle do kości szczęki. Zęby są typu kanalikowego. Żmija Gabońska jest na ogół pokojowo usposobiona. Zaniepokojona wydaje głośny syk i dopiero w ostateczności atakuje. Chociaż jej jad jest niezwykle niebezpieczny dla człowieka, ataki zdarzają się bardzo rzadko. Ze wszystkich jadowitych węży świata Żmija Gabońska ma największą głowę i najdłuższe zęby jadowe, które mogą osiągnąć 5 cm długości. Ma charakterystyczne plamy, które mają kształt prostokątów, a po bokach ciała - trójkątów. Są one jasno purpurowe, brązowe, brunatne i kremowe. Gad ze wschodnich terenów występowania jest mniejszy od przedstawicieli swojego gatunku zamieszkujących obszary zachodnie.
[edytuj] Podgatunki
-Bitis gabonica gabonica Tanzania do 2000m.n.p.m, Uganda, Sudan, Zambia, Zaire, Zimbabwe, Mozambik
-Bitis gabonica rhinoceros Guinea, Sierra Leone, Liberia, Togo, Ghana, Wybrzeże kości słoniowej, Camerun, Benin, Angola, Congo, Gabon.
[edytuj] Wygląd
Głowa - Duża i płaska, ma trójkątny zarys.
Oczy - Są jasne z pionową źrenicą.
Ciało masywne, grzbiet i boki pokryte są kolorowymi plamami tworzącymi deseń geometryczny. Gruczoły jadowe znajdują się z tyłu jej dużej, płaskiej, trójkątnej głowy, a między nozdrzami znajdują się dwa wyrostki skórne. Posiada między nozdrzami 2 krótkie wyrostki skórne. Dorasta do 2 m długości, grubość ok 20 cm i waży nawet 10 kilogramów.
[edytuj] Biotop
Prowadzi naziemny tryb życia. Doskonale ukryta wśród opadłych i butwiejących liści, wiedzie leniwy żywot, dość często można spotkać wylegującą się w płytkich, nagrzanych słońcem zbiornikach wodnych.
[edytuj] Pokarm
Żywi się głównie drobnymi kręgowcami. Poluje, leżąc nieruchomo na ziemi, w pobliżu lub na ścieżkach, którymi chodzą zwierzęta. Gdy potencjalna zdobycz zbliży się, wąż bez wahania atakuje. Zatapia zęby jadowe w ofiarę, czeka aż umrze. Wówczas przystępuje do połykania zdobyczy. Zjada osobniki wielkości królika.
[edytuj] Jadowitość
Żmija gabońska jest uważana za jeden z najjadowitszych węży na świecie. Jednorazowo może wstrzyknąć swej ofierze do 5 ml jadu. Dorosły człowiek może umrzeć od ukąszenia w ciągu 15 minut. Ratunkiem dla niego jest zastrzyk z surowicy lub natychmiastowa transfuzja krwi. Ponieważ wąż może kontrolować głębokość ukąszenia i ilości wstrzykiwanej toksyny, nie każde ugryzienie musi być śmiertelne. Głównymi składnikami jadu są hemotoksyny oraz cytotoksyny. Jad atakuje układ limfatyczny i ma dużo frakcji białkowych oraz enzymów, które prowadzą do martwicy, mocny ból oraz krwawienia wewnętrzne i zewnętrzne np. z nosa, uszu, oczu.
[edytuj] Rozmnażanie
W okresie godów samce wyruszają na poszukiwanie partnerek. Może dochodzić wówczas między nimi do walk, jednak wtedy węże się nigdy nie kąsają. Oplatają się jedynie i starają wzajemnie przygnieść do ziemi. Pokonany osobnik oddala się, zaś zwycięzca odbywa kopulacje z samicą. Zapłodnione jaja pozostają w ciele matki. Samica w tym czasie w ogóle nie poluje. Dzięki dostarczanemu ciepłu ich wzrost następuje szybko, a osobniki są gotowe do opuszczenia osłonek jajowych już po 2 miesiącach. Kiedy młode rodzą się, ich matka jest skrajnie wyczerpana przymusową głodówką. Osłabiona, rozpoczyna intensywne polowanie, by odzyskać swą masę ciała. Ponieważ okres inkubacji jest bardzo męczący dla samicy, przystępuje do rozrodu co 2, a nawet 3 lata. Liczebność miotu może być bardzo różna. Zazwyczaj waha się od 16 do 60 noworodków. Małe węże są od razu samodzielne i zaraz po przyjściu na świat rozpełzają się we wszystkich kierunkach. Wraz z wiekiem na głowie młodych żmij pojawiają się wyrostki nosowe.
[edytuj] Uwagi
Każda, nawet młoda, Żmija Gabońska dysponuje na tyle silnym jadem, że jest w stanie zabić dorosłego człowieka w 15 min.
[edytuj] Bibliografia
- W. Jaroniewski, ATLAS Jadowite węże świata
- "Living Snakes of the World" John M. Mehrtens
