Leon Spilliaert

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Leon Spilliaert (Oostende, 28 juli 1881 – Brussel, 23 november 1946), was een van de voornaamste Vlaamse symbolistische kunstschilders. Men zegt wel eens: "Als je lange tijd naar een interieur kijkt, zie je een schilderij van Spilliaert".

[bewerk] Biografie

Zijn vader hield een kapperswinkel in de Oostendse Kapellestraat en creëerde er zelfs een eigen "Brise d'Ostende", een parfum. De kleine Leon liep school in het O.L.V.College, waar ook James Ensor leerling was geweest, 20 jaar vroeger. Toen hij 18 jaar was, in 1899, liet hij zich inschrijven aan de Kunstacademie te Brugge, maar dit bleek een ontgoocheling en hij verliet ze na enige maanden al.

In 1900 bezocht hij, met zijn vader, de wereldtentoonstelling te Parijs en hij ontdekte er de werken van Jan Toorop, Segantini, Hodler, Gustav Klimt, Aubrey Beardsley en Walter Crane.

Spilliaert leed aan astma.

Van 1903 tot 1904 ging hij in dienst bij de toen bekende Brusselse uitgever Edmond Deman en werd hij er bevriend met de Fransschrijvende dichter en kunstcriticus Emile Verhaeren, die hem sterk aanmoedigde. Er ontstaat een verhouding met Paule, de dochter van zijn werkgever, die echter uitloopt op een sentimentele ontgoocheling, waardoor hij lange tijd gedeprimeerd raakte.

Hierop poogde hij in Congo-dienst te raken, maar ook dit lukte niet, ingevolge zijn fysieke toestand.

Met een aanbevelingsbrief van Verhaeren kwam hij in Parijs terecht, ook bij een uitgever, in januari 1904. In november van hetzelfde jaar verliet hij echter weer Parijs, maar hij hield er wel een kennismaking met kunsthandelaar Clovis Sagot aan over. Sagot was ook verkoper voor Pablo Picasso.

Op vraag van uitgever Deman, zou hij in 1907 Le sculpteur de masques van Fernand Crommelynck illustreren. Het werd wel een mislukking, maar hij bleef vriend met Crommelynck.

In 1908 werd hij door Stefan Zweig aanbevolen bij de Weense kunsthandelaar Hugo Heller. Het was weer Verhaeren die Spilliaert bij Zweig had gebracht.

In 1909 nam hij deel aan het Salon de Printemps van Jean De Mot.

In 1911 plaatste hij een belangrijke inzending op het Salon des Indépendants van Brussel. De dichter-kunstcriticus Apollinaire wijdde er de inleiding aan het Kubisme. Andere deelnemers waren oa. Archipenko, Gleizes, Delaunay, Le Fauconnier, Léger.

In het tijdschrift L'Art Moderne rescenseerde Franz Hellens, in 1912, de inzendingen van Spilliaert in de Brusselse salons Doe stil voort, Le Sillon en de Galerie Georges Giroux. Een ander vriend Henri Vandeputte opende in Parijs een galerij ook met werken van hem.

In 1914, bij het begin van de 1ste wereldoorlog, werd hij gemobiliseerd bij de Garde civique. Dit zinde Spilliaert helemaal niet en, net als destijds in de Academie te Brugge, ontliep hij de dienst.

Op 23 december 1916 trouwde hij met Rachel Vergison en in maart van het jaar daarop ging het koppel in Brussel wonen. Datzelfde jaar, op 15 november, werd hun enig kind, Madeleine, geboren.

Intussen poogde Spilliaert het Belgische oorlogsgeweld te ontvluchten en poogde het koppel naar Zwitserland te trekken. Stefan Zweig zou er zelfs voor contact zorgen met Lenin, die daar in exil verbleef. Het project ging echter niet door.

Na de oorlog vond hij de Oostendse zee terug en in 1919 publiceerde hij, in L'Art libre, een bewogen tekst, waarin hij zijn vriendschap en bewondering voor Ensor omschreef. De houding van een arrogante Ensor zelf was aanvankelijk wel afstandelijker.

In 1920 ondertekende Spilliaert zijn eerste contract bij P.G. Van Hecke en André Deridder, galerijhouders van Sélection, Atlier d'Art moderne in Brussel. Een te opvallende voorkeur voor de expressionistische kunstenaars Permeke, Van den Berghe en De Smet belemmerde echter een vlotte samenwerking. Toch verzorgde hij het omslagblad van het Sélection-tijdschrift, waarin de Franse dichter-criticus Apollinaire zijn rescenties publiceerde.

Een nieuwe vriend Walter Schwarzenberg bood hem, in zijn Brusselse galerij Centaure, in 1922, zijn eerste eigen tentoonstelling aan. Paul Haesaerts zegde hem een monografie toe in Artes Belgicae Hodiernae, doch er kwam niets van in huis. Toch hield hij er weer een vriend aan over.

Een ander vriend, de dichter Henri Vandeputte, had in 1923 al de lof omtrent het werk van de Oostendse kunstenaar bezongen, in Parijs. Met zijn vrouw trok Spilliaert naar St-Jacques-les-Mouilléres, nabij het Franse Grasse, waar Vandeputte verbleef. Hij zou er 's winters wel vaker heengaan.

Het afsterven van zijn vader, in 1927, bracht hem uit de financiële zorgen, zodat hij van nu af ongeveer geen werken meer verkocht. Voor P.G. Van Hecke verzorgde hij nu de tekstplaten van het surrealistische tijdschrift Variétés.

De bekende Brusselse Galerie Georges Giroux organiseerde een belangrijke Exposition Léon Spilliaert in 1929.

In 1932 ging hij, met zijn dochter, op vakantiereis naar Italië, Zwitserland en Oostenrijk. Madeleine (1917-2005) begaf zich aan de pianostudie en daarom ging het gezin zich in Brussel vestigen.

Het vriendschappelijke contact met de Oostendse jurist-politieker Dolf Van Glabbeke bracht de Spilliaerts meermaals naar de Hoge Venen en in de Ardennen, vanaf 1937. In dat jaar trad hij ook toe tot Les Compagnons de l'Art. Luc en Paul Haesaerts waren er de bezielers van. Constant Permeke, Hyppolite Daeye, Edgard Tytgat, Jean Brusselmans, Paul Delvaux en Oscar Jespers behoorden ook tot deze ongebonden kunstenaars.

Onder de oorlog, van 1940 tot 1944, ontliep Spilliaert elke gelegenheid tot exposeren in Duitsland. Het Brusselse gezin had het in die oorlogstijd niet breed. Hij schilderde overwegend zijn bomen-reeksen.

In 1944 organiseerde het Paleis voor Schone Kunsten de grote Spilliaert-expositie, te Brussel.

Lijdend aan angina pectoris (hartkramp) stierf Leon Spilliaert op 23 november 1946, te Brussel.

[bewerk] Trivia

In 2005 was Spilliaert één van de kansmakers op de titel De Grootste Belg, maar hij haalde de uiteindelijke nominatielijst van 111 personen niet en strandde op plaats nr. 222, waarmee hij ruimschoots buiten deze lijst viel.

Schilderstijlen
Classicisme · Realisme · Impressionisme · Postimpressionisme · Neo-impressionisme · Symbolisme · Jugendstil · Expressionisme · Fauvisme · Abstracte kunst · Kubisme · Dadaïsme · Surrealisme · Abstract expressionisme · Art Deco · Neo-expressionisme