Boeddhistische filosofie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Boeddhistische filosofie is het denken over boeddhisme en het toepassen van boeddhistische gedachten op reguliere filosofische problemen zoals metafysica, epistemologie en ethiek. In de boeddhistische filosofie worden tevens bekende begrippen zoals karma, dharma en moksha op een rationele manier uitgelegd.
In de boeddhistische filosofie is er geen strikte scheiding tussen religie en filosofie. Deze scheiding is typisch voor het Europese denken. Dit is tevens het belangrijkste verschil tussen westerse en oosterse filosofie.
Inhoud |
[bewerk] Achtergrond tot de boeddhistische filosofie
Boeddhisme is ontstaan in het huidige India, dat ook 2600 jaar geleden al een vroege vorm van het Hindoeïsme navolgde. Alhoewel het Brahmanisme toen het meest belangrijke geloof was, waren er ook vernieuwende elementen in de Indiase samenleving aanwezig (zoals die er nog steeds zijn), die in de loop der tijd invloed hadden op de religie van de samenleving als geheel. Het boeddhisme was één van die vernieuwende elementen in de Indiase samenleving, en vindt haar oorsprong in het streven naar verlichting door Gautama Boeddha.
De originele leer van de Boeddha bevat verschillende filosofisch getinte leringen, zoals de lering van de vijf khandhas, de drie karakteristieken, de Vier Nobele Waarheden, de Middenweg en Nirvana.
|
| Concepten |
| Geschiedenis |
| Stromingen |
| Geschriften |
| Personen |
| Tempels |
| Devotie |
| Per land |
| Termen |
| Van A tot Z |
|
|
|---|
[bewerk] Abhidhamma
In latere eeuwen ontstonden er in de verschillende vroege boeddhistische scholen in India verschillende filosofisch getinte commentaren (Abhidhamma genoemd) op de oudere en meer originele gedeeltes van het Pali Canon. In deze Abhidhammageschriften poogde men de 'ultieme werkelijkheid' gedetailleerd te beschrijven en te systematiseren. Elke school had zijn eigen (commentariële) Abhidhamma geschriften en theorieën, welke niet altijd met elkaar overeenkwamen en dus soms verschillende voorstellingen gaven van dezelfde 'ultieme werkelijkheid'. De Theravada school nam (in het jaar 250 voor Christus) haar eigen Abhidhamma op als het derde deel van het Pali Canon.
Tegenwoordig is de Abhidhamma vooral populair in het boeddhisme in Myanmar.
[bewerk] Filosofische scholen
Binnen het boeddhisme zijn er over de eeuwen veel verschillende filosofische scholen ontstaan, aangezien veel van de leringen van de Boeddha op meerdere manieren uitgelegd kunnen worden. Niet alleen zijn er duidelijke verschillen tussen de Theravada traditie en de Mahayana tradities, maar ook binnen deze tradities kunnen veel verschillende filosfische scholen onderscheiden worden. Eén van de voornaamste verschillen tussen deze scholen is de exacte uitleg van het begrip van de leegte (sk. sunyata) in het boeddhisme. Het realiseren van de leegte is essentieel voor het bereiken van de bevrijding en het boeddhaschap, maar filosofisch gezien bijzonder moeilijk exact vast te leggen.
[bewerk] Vergelijkinging van hindoeïstische en boeddhistische filosofie
De hindoeïstische en de boeddhistische filosofie zijn het in principe met elkaar eens met betrekking tot karma en reïncarnatie. De boeddhisten accepteren echter niet het bestaan van een 'zelf' (sk. atman), een onveranderlijke metafysische kern in ons. De hindoes geloven daarentegen in een eeuwig en onvernietigbaar zelf. In het verlengde hiervan geloven boeddhisten dan ook niet dat er een ziel is die daadwerkelijk wordt wedergeboren na de dood. Een ander belangrijk verschil is dat de boeddhisten het hindoeïstische kaste-systeem verwierpen. Met deze uitgangspunten - het niet bestaan van het zelf of ego en het erkennen van gelijkheid van alle mensen - propageren boeddhisten een houding van compassie en zorg ten aanzien van de mensheid. Boeddhisten zien de werkelijkheid en het zelf als illusie (sk. maya). De leer van de leegte (sunyata) leert dat alle fenomenen en het zelf leeg zijn aan inherent (zelfstandig) bestaan. Zij bestaan slechts als relatieve werkelijkheden, in absolute zin zijn zij leeg. De leer van de leegte werd vooral in het Mahayana Boeddhisme uitgewerkt door Meester Nagarjuna ( 2e eeuw na Chr.).
[bewerk] Invloed op de westerse filosofie
De Westerse filosofie is, sinds de negentiende eeuw, beïnvloed door de boeddhistische filosofie. Arthur Schopenhauer is een van de eerste Westerse filosofen die aandacht heeft voor de oosterse filosofie.
