Alexander Farnese
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| 1545-1592 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Hertog van Parma | ||||||
|
||||||
|
Alexander Farnese (Italiaans: Alessandro) (Rome, 27 augustus 1545 - Atrecht, 3 december 1592) was een Spaans veldheer, landvoogd van de Nederlanden (1578-1592) en hertog van Parma en Piacenza (1586-1592). Hij was de zoon van Margaretha van Parma en Ottavio Farnese, hertog van Parma.
Inhoud |
[bewerk] Levensloop
[bewerk] Benoeming tot Landvoogd der Nederlanden
Alexander Farnese was als landvoogd opvolger van Don Juan van Oostenrijk, die in 1578 overleed. Daarvoor was hij diens officier en vocht mee in o.a. de Slag bij Gembloers. Als landvoogd werd hij niet als zodanig erkend door de Staten-Generaal, die aartshertog Matthias van Oostenrijk voor deze functie hadden gevraagd. In 1581 verklaarde de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich onafhankelijk van Spanje en erkende men geen enkele Spaanse landvoogd meer.
[bewerk] Parma's Negen Jaren
 Zie Parma's Negen Jaren voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Farnese liet het hier niet bij. In opdracht van Filips II bracht hij een leger op de been dat aankwam in Luxemburg. Hij kreeg medewerking van en huurlingen uit de Waalse gewesten die de koning trouw bleven in de Unie van Atrecht (6 januari 1579). Dit was het begin van Parma's Negen Jaren; van hier uit begon de verovering van de Nederlanden.
De meeste steden boven de taalgrens wezen de Unie van Atrecht af; enkele gewesten sloten de Unie van Utrecht op 23 januari, waar later vrijwel alle andere gewesten en steden, die ook de Unie van Brussel hadden ondertekend, zich bij aansloten (de gewesten van de Unie van Atrecht, Namen, Luxemburg en Limburg niet; zij waren eind 1579 allemaal in Spaanse handen). Dit militair verbond verenigde Parma's vijanden, wat een snelle herovering van de opstandige gebieden onmogelijk maakte. Farnese probeerde daarom een wig te drijven binnen de Staatse partij; hij stond calvinisten toe zonder bestraffing te vertrekken uit hun woonplaats, in tegenstelling tot eerdere landvoogden die calvinisten zo streng mogelijk straften. Hierdoor waren opstandige steden eerder bereid to overgave.
Farnese ontpopte zich behalve als tolerant tegen calvinisten ook als een bekwaam militair leider en slaagde er met een combinatie van toegeeflijkheid jegens protestanten en krijgskunst in om verscheidene opstandige steden zoals Brugge, Brussel, Gent, Oudenaarde en Antwerpen te veroveren om ze niet meer los te laten. Tegen 1586 had de hertog van Parma (met de dood van zijn vader in 1586 mocht hij deze titel voeren) het grootste deel van de Nederlanden in handen. Enkel Zeeland, Holland, Utrecht en delen van Friesland, Overijssel en Gelre waren nog niet in zijn handen. Vanwege zijn succes in zijn veldtocht tegen het noorden -dat bijna heroverd leek- zond koning Filips II hem tegen Frankrijk, waar de Spaanse strijd er slechter voor stond. Generaals en officieren moesten de strijd tegen de staatsen voorlopig zonder zijn leiderschap stellen.
[bewerk] Tegen Frankrijk
In 1589 werd de Franse koning Hendrik III vermoord tijdens het beleg van Parijs tijdens de achtste hugenotenoorlog. Net toen Parma zijn blik richtte naar de Noordelijke Nederlanden, werd hij gedwongen door zijn koning om in Frankrijk tegen de protestantse Hendrik IV te gaan vechten, aan de zijde van de katholieken, dit tot grote opluchting van de Nederlandse opstandelingen, die in de jaren 90 het tij van De Opstand voorgoed zouden keren. Farnese speelde een belangrijke rol in het beleg van Parijs in 1590. Hij werd echter aan een arm gewond in Rouaan in 1592. Hij droeg het commando over aan zijn zoon Ranuccio en ging naar Vlaanderen. Hij werd door Filips II van zijn positie als landvoogd ontheven, omdat hij niet voldoende loyaal zou zijn geweest. Vermoedelijk heeft jaloezie om zijn successen een rol gespeeld. Farnese trok zich terug in Atrecht, toen nog behorend tot de Spaanse Nederlanden, waar hij stierf.
[bewerk] Huwelijk en kinderen
Alexander Farnese huwde op 11 november 1565 te Brussel Maria van Portugal. Uit het huwelijk werden de volgende kinderen geboren:
- Margherita Farnese (1567-1643), gehuwd met Vincenzo I Gonzaga (1562-1612), hertog van Mantua
- Ranuccio I Farnese (1569-1622), hertog van Parma
- Odoardo Farnese (1573-1626), kardinaal
Maria overleed in 1577 in Parma.
| Voorganger: Juan I van Oostenrijk |
Landvoogd van de Nederlanden 1578-1592 |
Opvolger: Peter Ernst von Mansfeld |
