Софокл
Чөлөөт нэвтэрхий толь, Википедиагаас
Софокл [НТӨ]]496 онд газрын чинээлэг эзний гэрт төржээ. Эцгийнхээ ачаар төгс сайн боловсрол олж, 468 онд их зохиолч Эсхилийг жүжгийн зохиолын уралдаанд ялснаар залуу Софокл олны танил болов. Тэрбээр Афин хотын нийгмийн амьдралд идэвхитэй оролцдог улс төрийн зүтгэлтэн, шүлэгч, дуучин, хөгжимчин, бүжигчин байжээ. Цаг үеийнхэн нь түүнийг "эмгэнэлт жүжгийн Хомер" гэж магтдаг байсан гэдэг.
Софокл жар гаруй жил уран бүтээл туурвиж, 123 орчим жүжиг бичсэнээс дөнгөж долоон жижиг нь өнөө үед мэдэгдэж байна. Тэр грекийн театрыг баяжуулж, жүжгийн хөгжилд шинэчлэл хийсэн юм. Жүжигт зохиогч өөрөө гол үүрэг гүйцэтгэж байсныг бүр мөсөн болиулж, зохиолч, жүжигчин хоёрын ажлыг бүрэн тусгаарласан нь жүжгийн урлагийн хөгжилд чухал зүйл байв. Мөн гурав дахь жүжигчин бий болгосноор эмгэнэлт жүжиг дэх найрал дууны үүргийг багасгаж, бодот амьдралыг үйл хөдлөлөөр биечлэн харуулах алхам хийв.
Софокл грекийн драмд энэхүү гадна талын өөрчлөлтийг хийгээд зогсоогүй, жүжгийн агуулгыг нилээд бодтой болгосон юм. Далдын хүчинд итгэх шашны үзлээс хөндийрүүлж, санамсаргүй, аяндаа үүсэх явдлыг ялах гэсэн хүний эрмэлзлийг гаргах болсон байна. Софоклын уран бүтээлээс Трой хотын дайн, Фивийн тухай домог, Геракл баатрын тухай хууч ярианаас сэдэвлэн бичсэн Эдип хаан, Эдип хаан Колонд, Антигона, Филоклет, Электра, Аякс, Трахини эмэгтэйчүүд гэсэн долоон жүжиг үлдсэнээс Эдип хаан, Антигона хоёр эмгэнэлт жүжиг нь дэлхий дахинд ихээхэн алдаршжээ.
Эдип хаан жүжигт: Фив хотын хаан мөд төрөх хүүгийнхээ хойчийн хувь заяаг урьтаж мэдэхээр нэгэн мэргэн төлөгчид очиж асуухад, "эцгээ хөнөөж, эхтэйгээ ханилан суух муу заяаны үр төрнө" гэсэн учир хүүг төрмөгц хээр хаяна. Гэтэл тэр хүүг нэгэн малчин олоход нь Коринфийн хаан үрчилж аваад Эдип гэж нэр өгчээ. Эдип хүү баатар эр болж нэгэн удаа Фив хот руу явахад замд нь таарсан дээрэлхүү өвгөнийг санамсаргүй тохиолдлоор хороон, цааш явтал хамаг амьтныг аюулд унагасан Сфинкс гэгч тэрсүүд амьтан хотын дэргэд бий болснхыг мэдээд, түүнийг дарж ялахад Фив хотынхон Эдипийг хаан ширээнд залж, өөд болсон хааныхаа бэлбэсэн хатантай гэрлүүлжээ. Үүнээс олон жилийн хойно Эдип бүх үнэнийг мэдэн, уй гашууд дарагдан нүдээ сохлон, эх нь амиа хорлож буйгаар төгсдөг.
Эл зохиолд хүмүүсийн дотоод ертөнцийг учир шалтгааны нарийн дараалл дагуу чадамгай нээж, хүний амьдрал хувирамтгай, хүн өөрт заяасан хувь тавилангаасаа хаашаа ч зайлж чаддаггүй гэсэн санаа гаргасан бол Антигона жүжигтээ бие биедээ харш үзлийг барьсан хүчирхэг хоёр хүний үзэл санааны мөргөлдөөнийг гарамгай гаргаж тавьсан байна. Энэ жүжгийг судлаачид "эмгэнэлт жүжгийн сонгомол загвар" гэж нэрлэдэг.
