Porifera
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
| Poríferos ou Esponxas | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 Variedade de esponxas |
||||||
| Clasificación científica | ||||||
|
||||||
| Clases | ||||||
As Esponxas ou Poríferos (Porifera) son un filo de animais invertebrados acuáticos que se encontran dentro do subreino Parazoa. Existen máis de 5.000 especies de esponxas no mundo, das cales 150 viven en auga doce. Estabeleceuse que estes animais existían no Precámbrico anterior, aínda que foron recoñecidos no século XVIII. Durante moitos anos consideráronse plantas pero posteriormente, ó observar que no seu interior aparecían correntes de auga, foron considerados animais (arredor do ano 1825.
Este grupo presenta moitos caracteres especiais que xustifican que se poida recoñecer as esponxas como unha rama especial dos Metazoos: os Parazoos.
Índice |
[editar] Características xerais
Os poríferos son seres acuáticos filtradores, bentónicos (viven no fondo do mar, entre dúas augas) ou sésiles (viven ancorados ó chan). Os hai mariños e de agua doce, de augas frias a tropicais, de zonas pouco profundas a zonas abisais, pero todos teñen en común a súa incapacidade para o desprazamento.
O aspecto corporal das esponxas é moi variado aínda que a forma máis sinxela e característica é a dun "saco" cunha abertura eferente e grande na parte superior, o ósculo, que é por onde sae a auga, e moitos poros aferentes ou ostiolos máis ou menos pequenos e nas paredes, que é por onde entra a auga. Os ostiolos e os ósculos están unidos por un sitema de condutos e cavidades que é dunha complexidade diferente nas distintas especies.
A filtraxe do alimento prodúcese na cámara interna do animal,feita por un tipo celular especializado e único dos poríferos: os coanocitos. Estas células semellan protozoos coanoflaxelados, cos que se pensa que deben estar relacionados filoxeneticamente dalgunha maneira. Se foxe certo, podería demostrarse que o que hoxe en día son animais pluricelulares deberon de ser fai moito tempo simples agregados de animais unicelulares sen unha relación de parentesco directa.
Carecen de sistema nervioso, e de órganos ou elementos contráctiles, o que nos fala dun baixo nivel de integración no seu comportamento, e cun grao limitado de individualidade das esponxas que viven en colonias (presentando estas límites imprecisos e escasa autonomía).
Existen esponxas que teñen unha forma corporal moi definida; outras crecen indefinidamente ata que atopan con outra esponxa en crecimento, outras incrústanse nas rochas, afuracándoas, etc.
A súa parede corporal está composta de fibras elásticas de coláxeno (parte proteica do esqueleto) e de espículas silíceas ou calcáreas (dependendo da clase á que pertenza), que son a parte mineral do esqueleto e o que lle da dureza. A rixidez desta parede corporal variará segundo haxa máis parte proteica (máis flexíbel) ou máis parte mineral (máis dura e ríxida). As fibras de coláxeno atópanse entretecidas unhas coas outras e coas espículas.
Externamente, as esponxas están cubertas por unha capa de células anchas e delgadas; nalgunhas esponxas esta pode estar constituida por células de tipo epitelial denominadas pinacocitos. Internamente a cavidade do corpo ou espongocele está delimitada completa ou parcialmente por células especializadas ou flaxeladas denominadas coanocitos que producen a corrente de auga e son importantes na alimentación. Entre estas dúas capas atopamos un área organizada frouxamente na cal pódense encontrar fibras de apoio, espículas do esqueleto e unha variedade de células ameboideas. Pola súa constitución, sempre habitan o medio acuático, xa sexa doce ou mariño, e acostuman fixarse a un chan sólido. Segúndo a estrutura, pódense considear tres grupos sen caracer taxonómico: Ascon, Sicon e Leucon
[editar] Tipoloxías morfolóxicas das esponxas
[editar] Ascon
Son as esponxas máis sinxelas,e teñen unha estrutura en forma de saco con un único ósculo grande e que está formada na superficie por unha epidermis de pinacocitos entre as que xurden unhas células tubulares chamadas porocitos. Os coanocitos cubren a cavidade interna ou Espongocele, e un tipo de amebocitos chamados calcoblastos segregan espículas que proporcionan o soporte esquelético o tubo do ascon. As espículas poden ser monoaxonas ou triaxonas trirradiadas.
[editar] Sycon
É o seguinte nivel de complexidade estrutural, onde a parede do corpo é máis grosa e complexa que no tipo ascon e o espongocele está tapizado de pinacocitos. Os coanocitos están nunha serie de conductos de coanocitos dispostos radialmente. A esponxa ten forma de vasilla, cun ósculo terminal protexido por unha franxa de espículas monoaxonas que o rodean.
[editar] Leucon
Esta é a tipoloxia máis complexa, formada por grandes masas con moitos ósculos. Fórmanse cámaras de coanocitos redondas ou ovais que rodean un conduto eferente. Os coductos eferéntes únense para formar outros máis grandes que ó final xúntanse nun conducto eferente principal. Hai tres tipos de estruturas leuconoides:
- Estrutura europoilo
- Estrutura afodal
- Estrutura diplodal
[editar] Clasificación
[editar] Taxonomía
Sistematicamente as esponxas clasifícanse en función da súa estrutura e esqueleto en 4 grandes clases:
Clase Calcispongiae ou Calcarea (Calcisponxa ou esponxas calcareas)
- Subclase Calcinea
- Orde Clathrinida
- Orde Leucettida
- Subclase Calcaronea
- Orde Leucosolenida
- Orde Sycettida
- Subclase Pharetronida
- Orde Inozoa
- Orde Sphinctozoa
Clase Hyalospongiae ou Hexactinellida (Exactinélida ou Esponxa vítrea)
- Subclase Hexasterophora
- Orde Lyssacina
- Orde Dictyonina
- Subclase Amphidiscophora
- Orde Amphidiscosa
Clase Demospongiae (Demosponxa)
- Subclase Tetractinomorpha
- Orde Homosclerophorida
- Orde Astrophorida
- Orde Spirophorida
- Orde Lithistida
- Orde Hadromerida
- Orde Axinellida
- Subclase Ceractinomorpha
- Orde Halichondrida
- Orde Poecilosclerida
- Orde Haplosclerida
- Orde Verongiida
- Orde Dictyoceratida
- Orde Dendraceratida
Clase Sclerospongiae (Esclerosponxa ou Esponxa coralina)
- Orde Ceratoporellida
- Orde Tabulospongida
[editar] Filoxenia
Estudos recentes sobre a histoloxía das esponxas Hexactinélidas revelaron que este grupo ten peculiaridades importantes. Baseándose nesto, o filo Poríferos dividiuse en dous subfilos, Symplasma e Cellularia. Incluso é dubidoso que os Poríferos sexan un grupo monofilético, é dicir, que teñan todos un antepasado común e exclusivo das esponxas (Zrzavý et al). Os Simplasmas comprenden unicamente a clase Hexactinélidas; son poríferos de organización sinxela, en forma de sincitial, aínda que amosan a coexistencia de tipos celulares como arqueocitos e células esferulosas; o ectosoma non posúe pinacocitos diferenciados e non amosan contractibilidade, é dicir non ten miocitos. Os Celulares reúnen as clases Calcáreas e Demosponxas, as cales presentan unha organización celular definida, con pinacocitos e coanocitos individualizados, e diversos tipos de células ameboides na mesoglea.
En canto á filoxenia do filo, nun principio, unha característica diagnóstica dos poríferos era a presenza de espículas. Por iso, certos grupos fósiles con organización de esponxa actual foron colocados fora do filo Porifera. En particular, grupos con esqueleto calcáreo sólido como Arqueociatos, Caetétidos, Esfinctozoos, Estromatoporoides e Receptacúlidos son problemáticos. O descubrimiento dunhas quince especies vivintes con esqueleto calcáreo sólido, ten axudado moito a comprender a filoxenia dos poríferos. Estas especies posúen formas diversas e deberían clasificarse cos Caetétidos, Esfinctozoos e Estromatoporoides si se atoparan como fósiles. Non obstante, có estudio do material vivo, as características histolóxicas, citolóxicas e larvarias amosan claramente que esas quince especies poden situarse entre as esponxas Calcispongiae ou entre as Demosponxas. Polo tanto, as formas fósiles correspondentes, moi abundantes, tamén encaixarían nunha destas dúas clases.
Está amplamente aceptado entre os especialistas que as Calcáreas e as Demosponxas están máis estreitamente relacionadas entre sí que coas Hexactinélidas. Có descubrimento das quince formas vivintes antes mencionadas, foi creada una cuarta clase, as Esclerosponxas. Non obstante, trátase dun grupo polifilético que debería ser abandonado, segundo Chombard, et al. Os Arqueociatos representan un caso especial. Non existen representantes vivos, aínda que a súa organización pode referirse á das actuais esponxas. O análise filoxenético realizado por Reitner & Mehl os coloca como grupo irmán das Demosponxas. Polo tanto, os Arqueociatos perderían a súa categoría de filo e pasarían a ser una clase dentro das esponxas.
[editar] Véxase tamén
[editar] Outros artigos
[editar] Bibliografía
[editar] Ligazóns externas
| Filos do Reino Animal |
| Acanthocephala | Acoelomorpha | Annelida | Arthropoda | Brachiopoda | Bryozoa | Chaetognatha | Choanomonada | Chordata | Cnidaria | Ctenophora | Cycliophora | Echinodermata | Echiura | Entoprocta | Gastrotricha | Gnathostomulida | Hemichordata | Kinorhyncha | Loricifera | Micrognathozoa | Mollusca | Monoblastozoa | Myxozoa | Nematoda | Nematomorpha | Nemertea | Onychophora | Orthonectida | Phoronida | Placozoa | Platyhelminthes | (Pogonophora) | Porifera | Priapulida | Rhombozoa | Rotifera | Sipuncula | Tardigrada | Vetulicolia† | Xenoturbellida |
