1800

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Efemérides en progreso: Este artigo dedicado ás efemérides de 1800 é, polo de agora, só un bosquexo. Amplíao e contribúe a que a Galipedia mellore e medre. Podes consultar as outras wikipedias e os outros anos existentes que hai que completar. Tenta seguir o modelo para os anos.

< Século XVII				Século XVIII		Século XIX >
01	02	03	04	05	06	07	08	09	10
11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40
41	42	43	44	45	46	47	48	49	50
51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
61	62	63	64	65	66	67	68	69	70
71	72	73	74	75	76	77	78	79	80
81	82	83	84	85	86	87	88	89	90
91	92	93	94	95	96	97	98	99	00

1799 < 1800 < 1801

Índice 1 Acontecementos 1.1 Gran Bretaña 1.2 España 1.3 India 1.4 Indonesia 1.5 Alemaña 1.6 Baviera 1.7 Reino Unido 1.8 Roma 1.9 Malta 1.10 Francia 1.11 Italia 1.12 Arte e cultura 2 Nacementos 3 Mortes 4 Outros 4.1 Breves

[editar] Acontecementos

[editar] Gran Bretaña

• O empresario británico Robert Owen implanta na súa fábrica de fiados de algodón (contruida en New Lanark), a xornada de traballo en dez horas e media. Tamén prohíbe que traballen os nenos menores de 10 anos. Desta forma impúlsase as primeiras medidas de protección laboral.
• O 1 de agosto firmase a Acta de Unión, integrando a Irlanda, votada, a petición de Pitt (o Xoven), polos deputados ingleses. Irlanda será representada, a pesar seu, no parlamento do Reino Unido.

[editar] España

• 25 e 26 de agosto: Batalla de Brión: tropas españolas e auxiliares civís rexeitan un ataque do exército británico, desembarcado na praia de Doniños, que tencioaba apoderarse da base naval de Ferrol, na Galiza.
• No 1 de outubro España e Francia firman un convenio preliminar e secreto, que sería bautizado co nome de San Ildefonso. O convenio establece a ampliación do ducado de Parma e a súa posterior conversión no reino de Etruria, cando Francia firme a paz con Austria. A cambio, España debe entregar a Francia 6 naos de guerra (dotados cada una de 74 canóns) e devolver Luisiana. O convenio, completado co de Madrid (asinado o 21 de marzo de 1801), entraría en vigor trala firma de paz de Lunéville.

[editar] India

• O gobernador xeral da India, Richard C. Wellesley, impón o protectorado británico o nizam de Hyderabad, un territorio situado na zona central do Decán.

[editar] Indonesia

• O 1 de xaneiro a Coroa neerlandesa faise cargo das propiedades que teñen na Indonesia a Compañía das Indias Orientais, disolta pola mala xestión e corrupción.

[editar] Alemaña

• O poeta alemán Friedrich von Hardenberg, máis coñecido como "Novalis", publica os seus "Himnos de la noche", no que expresa o vínculo místico que o une con Sofía von Kühn (que era a súa prometida, morta no 1797 con 15 anos de idade). Toda a obra xira en torno a alternativa, a superposición dos soños e a realidade. A poesía alcanza mediante a densidade e a musicalidade da palabra unha forza de expresión nova, que será unha das referencias dos teóricos do romanticismo. Sentíndose rodeado pola presenza real da morte, o poeta declara apercebir as doces chamadas do invisible e desexa unirse a súa amada, non co suicidio, senón mediante o acto de voluntade. Novalis nacera no 1772 e morrería no 1801.

[editar] Baviera

• Un 3 de decembro ocorre que, durante a segunda guerra de coalición, os franceses derrotan as tropas austríacas cerca de Hohenlinden, o leste de Munich.

[editar] Reino Unido

• O fisiólogo británico Anthony Carlisle, axudado polo físico William Nicholson, descubren a electrólise o descompoñe-la auga acidulada. Xuntos realizan, tamén, a electrólise das sales metálicas disoltas.
• O astrónomo anglo-alemán William Herschel descubre as ondas infrabermellas. Trátase dunha onda electromagnética cun rango e frecuencia invisibles para o ollo humano. Herschel descubrirá, ademáis, o planeta Urano e centos de estrelas e algunhas nebulosas.

[editar] Roma

• O 14 de marzo o papa Pío VII (cuxo nome real era Gregorio Chiaramonti), con idade de 59 anos sube o solio potificio, na calidade de sucesor de Pío VI (despois de 7 meses e medio nos que o trono pontifical permaneceu valeiro). Pío VII asumirá o seu cargo durante 23 anos (xa que finará o 20 de agosto de 1823).

[editar] Malta

• As tropas británicas ocupan a illa tralo asedio de 2 anos. O británicos non pensan devolve-la illa de Malta a Orde dos Cabaleiros e prepáranse para unha longa ocupación.

[editar] Francia

• Namentras que Napoleón Bonaparte se instala nunha casa acomodada nas Tullerías o 19 de febreiro. O día seguinte (20 de febreiro) a Banca de Francia, que fora fundada por unha asociación de banqueiros que contaban co patrocinio de Napoleón, escomenzan as primeiras operacións.
• O 14 de xuño Durante a unha revolta en Exipto na que morre o xeneral francés, Jean Baptiste Kléber, o seu sustituto, o xeneral francés Jacques Francois de Boussay asume o poder militar no pais. Tamén nese mesmo día, as tropas de Napoleón Bonaparte derrotan o exército austríaco na batalla de Marengo.

[editar] Italia

• Na cidade de Pavía dáse a coñecer o invento da pía eléctrica creada por Alessandro Volta (que nacera na localidade de Como un 19 de febreiro de 1745 e finaría na mesma o 5 de marzo de 1827). A pía marcou un fito de constante progreso no coñecemento da electricidade. O físico italiano ocupárase durante case toda a súa vida da electricidade e, asimesmo, da natureza e composición dos gases. Estudou as observacións de Galvani sobre a electricidade animal e inventou diferentes aparatos e instrumentos. Napoleón deulle o título de conde e nomeouno senador do reino de Italia. No 1793, Volta estableceu a teoría dunha serie de tensións para os metáis, que o conduciu no 1800, o invento da pila eléctrica. Ésta estaba composta por parellas de laminillas de cinc e cobre en contacto directo; cada parella estaba separada da seguinte por un cartón húmido. A artello desempeñaba a acción dunha batería de condensadores que se recarga de forma inmediata. O descubrimento foi fundamental, xa que a electricidade, que ata entón era coñecida na súa forma estática, pasou a ser coñecida como unha forza dinámica.
• En maio, unha segunda campaña de Napoleón Bonaparte (que duraría ata decembro de 1800), desenvolveráse no marco da segunda coalición. Napoleón atravesará o Gran San Bernardo cun exército de reserva (feito que ocorrirá do 14 a o 23 de maio). Despois do éxito da vanguarda en Montebello (o 9 de xuño), volvese a enfrontar contra os austriacos en Marengo (onde Desaix e Boudet transformarán en vitoria decisiva unha situación moi crítica). Mentres que Moreau e o exército de Alemaña invaden Baviera e ameazan o interior de Austria, Napoleón Bonaparte ocupa Lombardía e Venecia, impoñendo a Austria o armisticio de Trévise (que se asinará o 15 de xaneiro de 1801), preludio do tratado de Lunéville.

[editar] Arte e cultura

• Goya pinta "A familia de Carlos IV", hoxe exposto no Museo do Prado.

[editar] Nacementos

• 7 de xaneiro - Millard Fillmore, político americano, será o 13º presidente de Estados Unidos.
• 14 de xaneiro - Ludwin Köchel, investigador e botánico austríaco.
• 28 de xaneiro - Antonio Feliciano de Castilho, escritor portugués.
• 18 de febreiro - Dalmacio Vélez Sarsfield, estadista e xurisconsulto arxentino.
• 23 de febreiro - William Jardine, naturalista francés; 7º barón de Applegirth.
• 5 de marzo - Georg Friedrich Daumer, filósofo e poeta alemán.
• 20 de marzo - Braulio Carrillo Colina, politico costarricense; presidente de Costa Rica nos anos 1835/37 e 1838/42.
• 25 de marzo - Alexis Paulin Paris, historiador francés.
• 14 de abril - Joseph Deharbe, teólogo francés.
• 15 de abril - James Clark Ross, explorador escocés.
• 22 de abril - D. Maria Francisca de Assis, filla do rei portugués Xoán VI e Carlota Xoaquina.
• 19 de maio - Antonio Xoaquin da Costa Carvalho, aristócrata portugués; coñecido co nome de barón de San Lourenzo.
• 19 de xuño - Juan José Flores y Aramburu, político ecuatoriano; presidente provisional de Ecuador dende o 14 de agosto de 1830 ao 22 de setembro de 1830.
• 14 de xullo - Jean-Baptiste Dumas, químico francés.
• 21 de xullo - Aureliano de Sousa e Oliveira Coutinho, aristócrata brasileiro; vizconde de Sepetiba.
• 9 de agosto - Buckner Stith Morris, político americano; segundo alcalde da cidade de Chicago.
• 17 de agosto - Charles Latour Rogier, estadista belga.
• 17 de setembro - Franklin Buchanan, tenente-almirante americano.
• 12 de outubro - Francesco Florimo, compositor italiano.
• O 25 de outubro nace, en Leicester, Thomas Babington Macaulay. O historiador e político británico morrerá en Kensington un 28 de decembro de 1859 (con 59 anos de idade).
• 4 de novembro - Eduard Brendler, compositor sueco.
• 6 de novembro - Eduard Grell, compositor alemán.
• 15 de novembro - George Rodwell, compositor inglés.
• 23 de novembro - Michael P. Pogodin, historiador ruso.
• 7 de decembro - Carlo Giuseppe Gené, escritor e naturista italiano.
• 25 de decembro - John Phillips, xeólogo británico.
• 27 de decembro - John Goos, compositor inglés.
• 29 de decembro - Charles Goodyear, inventor do proceso de vulcanizado que posteriormente facilitaría o tratamento do caucho.

[editar] Mortes

• 10 de xaneiro - Johan Wikmanson, compositor sueco.
• 27 de abril - Evstigney Iptovich Fomin, compositor ruso.
• 3 de maio - Johann Christian Fischer, compositor alemán
• 7 de maio - Niccolo Piccinni, compositor italiano.
• 10 de xuño - Johann Abrahan Peter Schulz, compositor alemán.
• 14 de xuño - Jean-Baptiste Kléber, xeneral francés que prestaba servizo coas súas tropas en Exipto.
• 20 de xuño - Abraham Gotthelf Kaestner, matemático alemán.
• 3 de agosto - Carl Friedrich Christian Fasch, compositor alemán.
• 8 de setembro - Pierre Gavinies, violinista e compositor francés.
• 26 de setembro - William Billings, compositor americano.
• 9 de novembro - Domingos Caldas-Barbosa, poeta e escritor brasileiro.

[editar] Outros

[editar] Breves

• 18 de xaneiro - En Francia diversos comerciantes e banqueiros crean a Banca de Francia.
• 22 de febreiro - Inaugúrase o Seminario de Olinda, que será un máis a sumarse nos que xa hai feitos en Brasil e que complementará o município do seu nome.
• 23 de marzo - O Congreso de Estados Unidos aproba unha medalla para capitán Thomas Truxtun.
• 24 de abril - Co visto bo do Congreso, comenzase a construción da biblioteca do mesmo edificio.
• 9 de xuño - Celebrase a Batalla de Montevello entre os franceses e os austríacos.
• 8 de xullo - Un documento do estado brasileiro obriga a os propietarios a conserva-las arbores nunha distancia dende as costas do mar a 18 leguas terra adentro.
• 30 de agosto - Nos Estados Unidos, no estado de Virxinia formase unha rebelión de escravos; será coñecida coma revolta de Gabriel.
• 30 de outubro - É executado e lider escrivista, Gabriel Prosser. Prosser fora o principal responsable da rebelión de escravos no estado de Virxinia.
• 16 de decembro - Francia e os Estados Unidos asinan un documento, coñecido como "Convención 1800".
• Segundo outros historiadores, neste ano o físico alemán Johann Wilhelm Ritter descubre a radiación ultravioleta por simple casualidade.
• O longo deste ano a novela de Charles Dickens, "Almacén de antigüedades" é publicada por entregas de un capítulo a semana.
• O enxeñeiro inglés Richard Trevithink (ou Trevithick) construe o primeiro motor con vapor a presión.

Historia ano a ano