Snits (gemeente)
Ut Wikipedy
Gemeente Snits
|
|||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||
| Provinsje | Fryslân | ||||||
| Boargemaster | A. Brok | ||||||
| Haadplak | Snits | ||||||
| Gebiet - wetter |
34,03 km² - 3,35 km² |
||||||
| Ynwenners | 33.0301 | ||||||
| Ferkearsieren | A7, N354 | ||||||
| Netnûmer | 0515 | ||||||
| Postkoades | 8600 - 8633 | ||||||
| Offisjele webstee | www.sneek.nl | ||||||
Snits (Sneek) is in gemeente en stêd yn it midden fan Fryslân, mei 33.030 ynwenners (1 jannewaris 2006).
Om Snits hinne lizze yn de klokslach de doarpen Ysbrechtum, Loaiïngea en Offenwier.
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Skiednis
Snits is ûntstien op in sânwâl. Mei't de Himdyk oanlein wie kaam der yn Snits in syl dêr't it wetter troch Snits de Himdyk kruse. Dy Himdyk rint hieltyd noch troch Snits, allinnich is yn de âlde binnenstêd net mear krekt te sjen wêr. Mei't de Middelsee yn de omkriten fan Snits as ferbining ferdwûn wie, waard de funksje fan de Snitser Aldfeart wichtiger. Dit is in wetter, nei gedachten in riid, dat troch de Raarderhim nei it noarden rint.
Snits krige fan 1292 ôf ien as mear stedsrjochten, of it kin ek wêze dy't it dy rjochten sels naam. It âldste stêdboek dat fan de stêd oerbleaun is, moat in kopy wêze fan in boek fan 1456, dat almeast wurdt rekkene dat Snits dat jier ien fan de Fryske stêden waard. Dit wie it begjin fan in gouden ieu as hannelsstêd. It gong sels sa goed, dat doe't de stêd yn 1492 yn konfikt kaam mei Grins, de stêd frij maklik it jild opbringe koe om in nije stedsgrêft en stedswâl oan te lizzen dy't ek om de stedsútwreidings fan dy tiid hinnen rûnen. Yn likernôch 1525 waard op de kant fan de wâl noch in stedsmuorre setten, wêrmei Snits fan dy tiid ôf de ienichste stêd mei muorren yn Fryslân wie. Yn de 19e ieu waarden de muorre en wâlen wer weihelle om't der ferlet wie fan kades. Njonken it Bolwurk is der fan de wâlen no neat mear oer. Fan de tsien poarten en oare tagongen binnen der noch twa oer: de iene is in lytse trochgong troch it Bolwurk, de oare is de sierpoarte dy't yn 1613 op de Heecheinster Piip boud is: De Snitser Wetterpoarte.
[bewurkje seksje] Hannel- en sintrumfunksje
Troch it waachrjocht en it steapelrjocht is Snits al sûnt ieuwen in hannelsstêd fan belang. Sa'n 40% fan alle bûter fan Fryslân waard yn Snits wage en ferhandele. De lapkepoepen Clemens en August Brenninkmeier stiften hjir yn 1841 de ferneamde kleanstring C&A en ek harren kollega Stockman, dy't no grut is yn Finlân, hie hjir syn earste winkel. Sneek hat fierder stielyndustry, masinebou en in touwurkfabryk. It King-fabryk stiet yn Sneek en sûnt 1964 stiet der ek it earste Japânske fabryk yn Jeropa, Yoshida YKK út Kurobe, wat no de susterstêd fan Snits is.
It winkelsintrum fan Snits wurdt brûkt troch de hiele Súdwesthoeke en troch de wettersport fan ûnder oaren de Snitser Mar. De stêd hat ek fierders in sintrumfunksje, ûnder oaren mei twa grutte skoallemienskippen, it Bogerman en it Magister Alvinus, en mei it Antoniussikehûs.
[bewurkje seksje] Toerisme
Snits is in ferneamd wettersportsintrum, mei sa'n 130 wettersportbedriuwen en mei 13 jachthavens. Op de Snitser Mar wurdt in protte sile en sûnt 1935 wurdt dêr ek earste wike augustus de Snitswike hâlden, it grutste binnenwetter-sylevenemint fan Jeropa.
Snits is ek it plak fan wêrút de Alvestêde Fytsfjouwerdaagse organisearre wurdt, en fansels komt de Alvestêdetocht der ek by lâns. De stêd hat twa museums: it Frysk Skipfeartmuseum en it Nasjonaal Modelspoarmuseum.
Op 12 novimber 2005 wie de yntocht fan Sinteklaas foar de lannelike televyzje yn Snits.
[bewurkje seksje] Ferfier
Oer it wetter binne der ferbinings yn seis rjochtings: de Houkesleat nei de Snitser Mar en it Prinsesse Margrietkanaal, de Wâldfeart nei Wâldsein en nei Stienwyk, De Geau nei Drylts en de Súdwesthoeke, de Frjentsjerter Feart nei Frjentsjer, De Swette nei Skearnegoutum en Ljouwert en de Snitser Aldfeart nei de Raarderhim.
Op it lân hat Snits twa stasjons oan it spoar fan Ljouwert nei Starum en leit it oan de sneldyk A7 fan Noard-Hollân nei Grins. Yn 2003 waard it Houkesleat-akwadukt iepene, wêrmei no in folsleine rûnwei om Snits hinne leit.
[bewurkje seksje] Ferneamde Snitsers
- Pieter Sjoerds Gerbrandy
- Toon Gerbrands
- Pauline Krikke
- Dieuwkje Nauta
- Murk van Phelsum
- Jakob van Schevichaven
- Willem de Sitter
- Monique Sluyter
- Bart Tromp
- Sam de Wollf
- Kees Deenik
[bewurkje seksje] Untwikkeling ynwennertal
- 2006 - 33.030
- 2005 - 32.921
- 2004 - 32.836
- 2003 - 32.862
- 2002 - 32.511
- 2000 - 31.637
- 1996 - 30.051
- 1995 - 29.609
- 1990 - 29.299
- 1985 - 29.470
- 1980 - 28.457
- 1975 - 27.846
- 1970 - 26.244
- 1965 - 23.084
- 1960 - 20.798
- 1958 - 20.230
- 1957 - 19.881
- 1955 - 19.683
- 1950 - 19.284
- 1941 - 17.092
- 1931 - 14.737
- 1920 - 13.647
- 1910 - 12.958
- 1900 - 11.969
- 1890 - 11.366
- 1880 - 10.238
- 1879 - 10.042
- 1878 - 9.990
- 1870 - 9.491
- 1860 - 8.613
- 1850 - 7.886
- 1840 - 7.388
- 1831 - 5.585
- 1815 - 5.501
- 1796 - 4.893
- 1744 - 3.746
- 1714 - 3.252
- 1689 - 4.370
[bewurkje seksje] Sjoch ek
[bewurkje seksje] Keppeling om utens
- Webstee fan de gemeente Nederlânsk.
