خسروی سرخسی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ابوبکر محمد بن علی خسروی سرخسی ، شاعر و فیلسوف ایرانی و از مشاهیر قرن چهارم هجری قمری و از بزرگ‌ترین فقیهان مسلمان ماوراءالنهر بوده است. در بخارا تحصیل کرده و در اوزکند به دربار قراخانیان پیوسته بود و به سبب فتوایی که بر خلاف میل خاقان حسن داد به زندان افتاد.
وی به دو زبان فارسی و عربی شعر می سرود و در تاریخ یمنی نام وی را رودکی قرین نامیده اند. ابوبکر محمد میان سال‌های ۴۹۰-۴۸۳ هجری قمری بدرود حیات گفته است.
وی به علوم اوائل (دانش‌های یونان باستان) آگاهی گسترده‌ای داشته و شعرش آمیزه‌ای از اندیشه‌های فلسفی و خیال‌های شاعرانه‌است. او مدح‌کننده شمس‌المعالی قابوس (کشته‌شده به سال ۴۰۳ (هجری))،صاحب بن عباد(مرگ ۳۸۵) و امیر ناصرالدوله ابوالحسن محمد بن ابراهیم سیمجور (مرگ ۳۷۷ بوده‌است و قابوس و صاحب بن عباد بدو مزد سالیانه می‌داده‌اند. طبرخزی(ابوبکر خوارزمی،مرگ ۳۸۳) شاعر و ادیب -که نوشته‌هایی به زبان عربی گفته‌است- قصیده‌ای در سوگ او گفته‌است. محمد دبیر سیاقی از ادیبان نامور همروزگار ما قطعهٔ خسروی را در نکوهش روزگار بی‌مانند می‌داند.
شعر زیر از اوست:
| ای بسا خسته کز فلک بینم | بی‌سلاحی همیشه افگار‌است | |
| وی بسا بسته کز نوایب دهر | بند پهنهان و او گرفتاراست | |
| وی بسا کشتگان که گردون راست | ندود خون و کشته بسیار است |
خسروی هم در طبقات شعرای عجم مشهور است و هم در طبقات شعرای عرب این ابیات عربی از اوست :
| عجبت من ربی و ربی حکیم | ان احرم العاقل فضل النعیم | |
| ما ظلم الباری و لکنه | اراد ان یظهر عجزالحکیم |
او در مدح کافی الکفاة ابوالقاسم اسماعیل عباد، امیر ناصرالدوله ابوالحسن محمدبن ابراهیم بن سیمجورشعر سروده است همچنین در مدح شمس المعالی ابوالحسن قابوس بن وشمگیربن زیار چنین می گوید:[۱]
| تا کی نالی ز عشق تا کی نالی | سود ندارد گریستن چه سگالی | |
| حلقه ٔ زلفت همه قصیده ٔ عینی | حلقه ٔ جعدت همه قصیده ٔ دالی | |
| نیست بخوبی ترا نظیر و کسی نیز | نیست بچیزی نظیر شمس معالی |
[ویرایش] تالیفات
- کتاب المبسوطه در فقه حنفی ۱۴ جلد
- اصول الفقه ۲ جلد
- شرح السیر الکبیر ۴ جلد
[ویرایش] منابع
- دکتراحمد رنجبر. خراسان بزرگ. چاپ چاپ ۱۳۶۳، موسسه انتشارات امیرکبیر،
- محمد دبیر سیاقی،پیشاهنگان شعر پارسی،شرکت انشارات علمی و فرهنگی
- لغت نامه علی اکبر دهخدا
- ↑ از لباب الالباب چ سعید نفیسی ص 256
|
|
|
|---|---|
|
ابن حسام سرخسی | ابن محمد سرخسی | ابوالحسن سرخسی | ابوالعباس سرخسی | ابوالفضل محمد بن حسن سرخسی | ابوعلی احمد بن کلثوم سرخسی | ابوعمرو معقل سرخسی | ابومنصور گاوکلاه سرخسی | ابونصر زهیر سرخسی | احمد بن سهل سرخسی | احمد بن طیب سرخسی | البزار سرخسی | بابوفله سرخسی | حسن بن سهل سرخسی | حسن بن سهل سرخسی | حسین سرخسی | خجسته سرخسی | خسروی سرخسی | خواجه احمد حماد سرخسی | زاهر پسر احمد سرخسی | شمس الائمه سرخسی | شیخ عبدل سرخسی | عبدالعزیز سرخسی | فضل بن سهل سرخسی | قاضی لبضی سرخسی | لقمان سرخسی | محمد بن رضی الدین سرخسی | محمد بن عیسی سرخسی | محمد بن هارون سرخسی |
|
