Boro
Wikipedia(e)tik
|
|||||||||||||||||||
| Orokorra | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izena, Ikurra, Zenbakia | Boroa, B, 5 | ||||||||||||||||||
| Serie kimikoa | Metaloideak | ||||||||||||||||||
| Taldea, Periodoa, Orbitala | 13, 2, p | ||||||||||||||||||
| Itxura | Beltza-marroia |
||||||||||||||||||
| Masa atomikoa | 10,811 g/mol | ||||||||||||||||||
| Konfigurazio elektronikoa | 1s2 2s2 2p1 | ||||||||||||||||||
| Elektroiak orbitaleko | 2, 3 | ||||||||||||||||||
| Propietate fisikoak | |||||||||||||||||||
| Egoera | solidoa | ||||||||||||||||||
| Dentsitatea | (0 °C, 101,325 kPa) 2,34 g/L |
||||||||||||||||||
| Urtze-puntua | 2349 K (2076 °C, 3769 °F) |
||||||||||||||||||
| Irakite-puntua | 4200 K (3927 °C, 7101 °F) |
||||||||||||||||||
| Urtze-entalpia | 50,2 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||
| Irakite-entalpia | 480 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||
| Bero espezifikoa | (25 °C) 11,087 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| Propietate atomikoak | |||||||||||||||||||
| Kristal-egitura | erronboedrikoa | ||||||||||||||||||
| Oxidazio-zenbakia(k) | 3 | ||||||||||||||||||
| Elektronegatibotasuna | 2,04 (Paulingen eskala) | ||||||||||||||||||
| Ionizazio-potentziala | 1.a: 800,6 kJ/mol 2.a: 2427,1 kJ/mol 3.a: 3659,7 kJ/mol |
||||||||||||||||||
| Erradio atomikoa (batezbestekoa) |
85 pm | ||||||||||||||||||
| Erradio atomikoa (kalkulatua) |
87 pm | ||||||||||||||||||
| Erradio kobalentea | 82 pm | ||||||||||||||||||
| Datu gehiago | |||||||||||||||||||
| Eroankortasun termikoa | (300 K) 27,4 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||
| Soinuaren abiadura | 16200 m/s | ||||||||||||||||||
| Isotopo egonkorrenak | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| Erreferentziak | |||||||||||||||||||
Boroa elementu kimiko bat da, B ikurra eta 5 zenbaki atomikoa dituena. Boroa elementu tribalente ez-metalikoa dugu zenbait mineraletan aurkitzen dena. Boroa ez da bere kaxa aske aurki litekeen elementua beste zenbait elementuekin konposaturik soilik azaltzen da naturan.
Boroak egitura alotropo ezberdin ugari osatzen du, hori dela eta itsura eta propietate ezberdinekin aurki liteke. Boro amorfoa ahuts marroiska bat dugu boro kristalinoa ordea beltza, oso gogorra eta eroale txarra dugu. Elektronikan semieroaleen dopante bezela erabiltzen da silizio eta germanio kristalekin egindako trantsistore, diodo eta bestelakoetan. Boroa zenbait materiale estrukturalen baitan txertatzen da eta intsektizida ez toxiko, kondoi eta sintesi kimikoan erabiltzen da.
Boroa landareentzako ezinbesteko elikagaia dugu, nahiz eta boro kontzentrazio handiko sustratoak landareentzako toxikoak izan daitezkeen. Boroa arratoi eta beste zenbait ugaztunen osasuna ona izan dadin beharrezkoa da nahiz eta bere eragin fisiologikoa ez dagoen oso argi.
Eduki-taula |
[aldatu] Ezaugarri nabarmenak
- Boro amorfoa zenbait erreakzio kimikoen ondorio da. Ahuts marroiska da non atomoak alanola kateaturik azaltzen diren luzera handiko kateak osatu gabe.
- Boro kristalinoa materialo oso gogor eta urtze puntu altukoa da eta polimorfoa gainera. Besteak beste bi zelda romboedriko ezberdin osa ditzake α-boro eta β-boroa osatzen dituelarik, lehenak 12 atomo ditu zeldako eta bigarrenak 106 inguru. Boroaren kristal gehienak zelda tetragonalak dituzte hiru egitura tetragonal ezberdin osatzen ditu orohar 50 atomo ingurukoak.
