Τελική Λύση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Με την ονομασία Τελική Λύση έγινε γνωστό το σχέδιο των Ναζιστών για τη συστηματική δολοφονία των Εβραίων, τόσο στη Γερμανία όσο και στις περιοχές που κατακτήθηκαν από αυτή κατά το Β' Παγκόσμιο. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής του σχεδίου αυτού ήταν το Ολοκαύτωμα, το οποίο στοίχισε στην Εβραϊκή Κοινότητα της Ευρώπης περίπου έξι εκατομμύρια νεκρούς, άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

[Επεξεργασία] Η υιοθέτηση της Τελικής Λύσης

Αρχικά στοιχεία
Το Ολοκαύτωμα (Φάσεις)
Φυλετική πολιτική · Ευθανασία Στρατόπεδα συγκέντρωσης (Κατάλογος)
Ιουδαίοι (Εβραίοι)
Ναζιστική Γερμανία, από το 1933 έως το 1939
Τα Πογκρόμ: Η Νύχτα των Κρυστάλλων (Kristallnacht) · Πογκρόμ του Γιασί ·Πογκρόμ του Λβιφ· Πογκρόμ του Τζεντβάμπνε...
Τα Γκέτο: Βαρσοβία, Λουτζ Κρακοβία, Τερέζιενσταντ...
Einsatzgruppen (Μονάδες Ειδικής Δράσης): Μπαμπί Γιάρ, Ρούμπουλα Πανέριαϊ, Σφαγή της Οδησσού...
Τελική Λύση: Διάσκεψη της Βάνζεε Επιχείρηση Ράινχαρντ
Στρατόπεδα θανάτου: Κέλμνο, Μπέλζεκ Ζομπίμπορ, Τρεμπλίνκα, Μάζντανεκ, Άουσβιτς
Αντίσταση: ZOB · ZZW Εξέγερση των Γκέτο (Βαρσοβία)
Τέλος του Πολέμου: Πορείες θανάτου Μπερίχα· Σέριτ χα-Πλετά
Άλλα θύματα
Σλάβοι και Πολωνοί, (A-B Aktion) · Αθίγγανοι · Κομμουνιστές · Ομοφυλόφιλοι · Μάρτυρες του Ιεχωβά
Τα μέρη που φέρουν ευθύνη
Ναζιστική Γερμανία: Χίτλερ · Άιχμαν Χίμλερ · SS (Ες-Ες) · Γκεστάπο
Συνεργάτες: Ρουμανία · Κροατία Ουγγαρία · Γαλλική Κυβέρνηση του Βισί · Σλοβακία Ιταλία· Ουκρανικά/Λετονικά/Λιθουανικά στοιχεία
Φονξιοναλισμός εναντίον ιντενσιοναλισμού Δίκες της Νυρεμβέργης · Άλλες δίκες
Επιζήσαντες, θύματα και σωτήρες
Γνωστοί επιζήσαντες · Σωτήρες Γνωστά θύματα

Οι φυλετικές πεποιθήσεις των ναζιστών ήταν εκφρασμένες ήδη από την ιδρυτική διακήρυξη του Κόμματος: Οι μη-άρειοι (non-Aryan) λαοί απειλούσαν την "καθαρότητα του γερμανικού λαού". Η μεγαλύτερη απειλή εκφραζόταν από τους Εβραίους, τόσο στη Γερμανία όσο και, αργότερα, στις κατακτημένες περιοχές.

Αρχικά η πολιτική των ναζιστών ηγετών ήταν η ενθάρρυνση των Εβραίων να μεταναστεύσουν, εγκαταλείποντας το έδαφος του Ράιχ. Ήδη, από το 1933, με την ανάληψη της εξουσίας από τους Ναζί, άρχισαν διώξεις (πογκρόμ), μποϋκοτάζ στις Εβραϊκές επιχειρήσεις κάθε είδους, αποκλεισμός των εβραίων από δημόσιες θέσεις και αξιώματα, εμφανώς μεροληπτικές νομοθετικές ρυθμίσεις και αποκορύφωμα όλων αυτών υπήρξε η Νύχτα των Κρυστάλλων (Kristalnacht). Όλες αυτές οι ενέργειες αποσκοπούσαν στην εκδίωξη των Εβραίων από το Ράιχ. Ένα ακόμη μέτρο που πάρθηκε κατά των Εβραίων ήταν η υποχρέωση να φορούν, όταν κυκλοφορούν, το άστρο του Δαβίδ. Το μέτρο εφαρμόστηκε σε όλη την τότε επικράτεια του Γ΄ Ράιχ εκτός από τη Γαλλία, γιατί η Κυβέρνηση του Βισύ αρνήθηκε να το εφαρμόσει.^[1] Επειδή οι διώξεις αυτές δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, η ναζιστική ηγεσία (και κυρίως ο Χίμλερ) σκέφθηκε την εξαναγκαστική μετανάστευση των Εβραίων υπό την εποπτεία των οργάνων του Κόμματος. Η αρχική σκέψη ήταν να υφαρπαγεί από τη Γαλλία η Μαδαγασκάρη και να μετατραπεί σε "αποθήκη Εβραίων".^[1]

Η μεταφορά των Εβραίων στη Μαδαγασκάρη απαιτούσε, ωστόσο, ναυτικά μέσα, τα οποία το Γ΄ Ράιχ δεν διέθετε. Έτσι, η λύση της Μαδαγασκάρης εγκαταλείφθηκε. Έγιναν, επίσης, σκέψεις για τη μεταφορά τους "πέρα από τα Ουράλια", αλλά και αυτές εγκαταλείφθηκαν. Αποφασίστηκε, τελικά, η "μετανάστευση" των Εβραίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και γκέτο. Ωστόσο, η προσπάθεια να εξολοθρευτούν οι Εβραίοι μέσω της πείνας και της εξοντωτικής εργασίας αποδείχθηκε πάρα πολύ αργή (Καρτιέ, ό.π.). Στις 20 Ιανουαρίου 1942 συγκληθηκε στο προάστειο του Βερολίνου Βάνζέε (Wannsee) μια διάσκεψη, η οποία αποσκοπούσε στην ενημέρωση των ανώτατων αξιωματούχων του Ράιχ για τις αποφάσεις που είχε λάβει η ηγεσία του σχετικά με το "Εβραϊκό πρόβλημα" (Die Endlösung der Judenfrage). Ο Χίτλερ είχε ήδη εξουσιοδοτήσει και τον Χίμλερ και τον Γκαίρινγκ να προχωρήσουν με δραστικότερα μέτρα και να επεκτείνουν την εξολόθρευση των Εβραίων.^[2]

[Επεξεργασία] Η υλοποίηση της "Τελικής Λύσης"

Στα πλαίσια αυτής της εξουσιοδότησης αποφασίστηκε η "μετατροπή" ορισμένων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης σε στρατόπεδα εξολόθρευσης: Τρέμπλινκα, Σόμπιμπορ και Μπέλζεκ. Η επιχείρηση μεταφοράς των Εβραίων στα στρατόπεδα εξολόθρευσης ονομάστηκε "Επιχείρηση Ράινχαρντ", από το όνομα του στρατηγού των Ες-Ες Ράινχαρντ Χάιντριχ (Reinhard Heydrich), του επικεφαλής της RSHA, που είχε αναλάβει το συντονισμό της επιχείρησης. Παράλληλα, το στρατόπεδο του Κέλμνο (Chelmno) άρχισε να λειτουργεί ως κέντρο εξολόθρευσης των Ρομά.^[3] Σε όλα τα στρατόπεδα εξόντωσης άρχισε, επίσης, και συστηματική εξολόθρευση των ομοφυλοφίλων (ανδρών και γυναικών), των πολιτικών κρατουμένων, κυρίως κομμουνιστών, αιχμαλώτων πολέμου, κυρίως από τη Ρωσία, Μαρτύρων του Ιεχωβά και άλλων.

Η μεταφορά των Εβραίων από κάθε γωνία της κατεχόμενης Ευρώπης ήταν ένα πελώριο πρόβλημα για το Ράιχ - πρόβλημα "λογιστικής" (logistics) για μια χώρα που πολεμούσε σε δύο μέτωπα και είχε ελάχιστους εγχώριους πόρους. Το πρόβλημα ανέλαβε και επέλυσε ο Άντολφ Άιχμαν (Adolf Eichmann), ο οποίος επέβλεψε και προσωπικά την υλοποίηση των μεταφορών Εβραίων από τις διάφορες κατακτημένες χώρες, σε πολλές περιπτώσεις συνεργαζόμενος και με τις τοπικές "κυβερνήσεις".^[4] Από την Ελλάδα, η μεγαλύτερη μεταφορά Εβραίων έγινε από την Εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης.

Συνοπτικά, η "Τελική Λύση" είχε τις εξής κατευθυντήριες γραμμές:

Μεταφορά των Εβραίων σε στρατόπεδα εξόντωσης.

Άμεση θανάτωση όσων ήταν ανίκανοι για εργασία: Ασθενείς, πολύ νέοι, πολύ γηρασμένοι.

Διαχωρισμός των εναπομεινάντων κατά φύλο.

Θανάτωσή τους είτε μέσω ολοσχερώς ανεπαρκούς διατροφής και κακουχιών είτε μέσω σκληρής καταναγκαστικής εργασίας (όπως στην περίπτωση της IG Farben).

Με τον καιρό θα εξολοθρεύονταν και οι εναπομείναντες.

Για την επίτευξη του στόχου υιοθετήθηκαν οι πλέον απάνθρωποι και σκληροί τρόποι. Μαζικοί θάνατοι επιτεύχθηκαν σε πολλά στρατόπεδα με τη χρήση των θαλάμων αερίων και τη χρήση του κυανιούχου αερίου Κυκλώνας Β (Zyklon B). Επιστρατεύθηκαν για την επίτευξή του τόσο ειδικευμένοι "επιστήμονες" όσο και ολόκληρη η τεχνογνωσία που διέθετε το Ράιχ και επιθυμούσε να βελτιώσει: Ιατρικά πειράματα, εγχειρήσεις χωρίς αναισθητικό, αντοχή στο ψύχος και την υποθερμία κτλ. Η διαχείριση ενός τόσο μεγάλου αριθμού πτωμάτων αποτέλεσε άλλο ένα λογιστικό πρόβλημα, που καθυστέρησε την εφαρμογή της "Τελικής Λύσης". Μετά από έρευνα, οι γερμανοί επιστήμονες κατέληξαν ότι ένας κλίβανος θα μπορούσε να διατηρήσει θερμοκρασία καύσης χρησιμοποιώντας ως μόνο καύσιμο το λίπος από τα σώματα των νεκρών. Μετά την επίλυση αυτού του προβλήματος, προωθήθηκε η απανθράκωση των νεκρών και δολοφονημένων στα κρεματόρια.

Υπολογίζεται ότι μόνο στα στρατόπεδα εξολόθρευσης θανατώθηκαν, με τυφεκισμό, καταναγκαστική εργασία, απαγχονισμό και με δηλητηριώδη αέρια περίπου τρία εκατομμύρια Εβραίων. Το σύνολο των Εβραίων που θανατώθηκαν από την άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος στην εξουσία μέχρι την κατάρρευσή του ανέρχεται σε έξι περίπου εκατομμύρια.

[Επεξεργασία] Πολιτιστικές αναφορές

Η κινηματογραφική ταινία με τον τίτλο "Τελική Λύση" (Final Solution) δεν αναφέρεται στο θέμα της εξολόθρευσης των Εβραίων από τους Ναζί. Το ομότιτλο βιβλίο του Michael Chabon επίσης δεν έχει καμία σχέση με το θέμα.