Ludwig van Beethoven

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensayklopedya

Si Ludwig van Beethoven (gibunyagan Disyembre 17, 1770; namatay Marso 26, 1827) usa ka Alemanhong kompositor og musika ug usa ka pyanista. Sa dakong bahin sa iyang kinabuhi nagpuyo siya sa Vienna, Austriya. Siya ang giilang labing banggiitang kompositor sa tibuok panahon.

Ang mosunod mao ang pipila sa iyang mga kinompos nga nahimo nang permamenteng kabahin sa musika sa Kasadpan:

• Fifth Symphony
• Ninth Symphony
• Sixth Symphony
• ang tokar sa pyano nga Fur Elise
• ang Pathetique Sonata
• ug ang Moonlight Sonata

Mga sulod 1 Kinabuhi 2 Pangita 2.1 Nahiunang bahin 2.2 Tunga-tungang bahin 2.3 Ulahing bahin 3 Personal nga kinabuhi 4 Mga reperensiya 5 Mga sumpay sa gawas

[usba] Kinabuhi

Si Beethoven natawo sa Bonn, Alemanya, kang Johann van Beethoven (1740-1792) nga may kagikang taga Flanders, ug kang Magdalena Keverich van Beethoven (1744-1787). Hangtod bisan karon, ang mga reperensiya sa kinabuhi ni Beethoven nag-ingong siya natawo niadtong Disyembre 16 tungod kay gibunyagan siya niadtong Disyembre 17, tungod kay maoy pamaagi sa una nga ang bata bunyagan usa inig kaugma human kini matawo. Apan ang modernong panukiduki wala maghupot sa maong mga dahompangagpas.

Ang unang magtutudlo ni Beethoven sa musika mao ang iyang amahan nga usa ka manunugtog sa Elektoral nga korte sa Bonn ug usa ka palahubog nga mokulata kaniya ug nga pakyas sang nakapaila kaniya isip child prodigy sama kang Mozart.

May ubang nakamatikod sa talento ni Beethoven. Gitudloan ug gipatrabaho siya ni Christian Gottlob Neefe. Ang Prince-elector migasto usab. Ang inahan ni Beethoven namatay sa dihang 17 na ang iyang panuigon, ug sulod sa pipila ka tuig siya ang nagpadako sa duha niya ka manghod.

Mibalhin si Beethoven sa Vienna niadtong tuig 1792, diin buot niyang magtuon ubos kang Joseph Haydn, apan ang tigulang walay panahon sa pagtudlo busa gipasa siya ngadto kang Johann Albrechtsberger. Paspas siyang nakabaton og reputasyon isip usa ka birtuso sa pyano (apan mas inanay isip kompositor). Misugod siya sa iyang pangita sa tibuok niyang kinabuhi: nga imbes motrabaho sa simbahan o hawanan sa hari (sama sa ubang kompositor), nag-freelancer hinuon siya.

[usba] Pangita

Ang pangita ni Beethoven isip kompositor sagad nga bahinon ngadto sa Nahiuna, Tunga-tunga, ug Ulahing bahin.

[usba] Nahiunang bahin

Sa nahiunang bahin, nakita siyang nagsundogsundog sa mga nag-una kaniya nga sila si Haydn ug Mozart, ug sa samang higayon nanusisusi sa mga bag-ong direksiyon ug inanayng nagpalapad sa wanang sa iyang mga buhat. Pipila sa mga importanteng musika niya sa Nahiunang bahin sa iyang pangita mao kining mosunod:

• Symphony No. 1 (Beethoven)
• Symphony No. 2
• String Quartets Nos. 1 - 6, Opus 18 (Beethoven)
• ang unang duha ka piano concerto
• Piano Sonata No. 8 (Beethoven)
• Moonlight.

[usba] Tunga-tungang bahin

Ang Tunga-tungang bahin sa pangita ni Beethoven nagsugod sa iyang personal nga suliran kabahin sa iyang pagkabungol. Ang maong bahin nagpakita sa mga komposisyon nga puno sa pagkabayanihon ug pakigbisog; kini naglakip sa mga klasikal nga musika.

[usba] Ulahing bahin

Ang Ulahing bahin sa pangita ni Beethoven nagsugod sa tuig 1816 ug natapos sa iyang paghunong sa pagkompos sa tuig 1827. Ang mga buhat niya sa Ulahing bahin giila sa ilahang kalalom sa mga buot ipasabot, personal nga ekspresyon, ug eksperimentasyon sa mga ludlis.

[usba] Personal nga kinabuhi

Gubot ang personal nga kinabuhi ni Beethoven. Sa panuigon nga 28, nagsugod siya og kabungol, nga nag-aghat kaniya makahunahunang maghikog (tan-awa ang 1802 nga Testamento sa Heiligenstadt. Naibog siya sa mga babaye dili pwedeng maiyaha (minyo o aristokrata), ug gipakaaydol; ug wala jud siya magminyo. Pipila ka tigpanukiduking ang miingon nga ang ubos niyang produksiyon naggikan sa 1812 ngadto 1816 tungod sa iyang depresyon sa pagkahiamgo nga dili jud siya maminyo.

Daghan siyang gikaaway nga mga kabanay (lakip na ang masakit ug publikong inilogay sa kustodiya sa pag-umangkong si Karl). Nagsige siya og balhin-balhin og pinuy-anan ug may daghang kahibulongang personal nga linihokan, pananglit ang pagsul-ob og hugaw nga biste bisan kon siya kanunayng maligo. Gigukod siya sa halos tanang adlaw sa iyang kinabuhi sa kakulang sa salapi.

Daghang magdadayeg ang nakapanamin sa kinabuhi ni Beethoven diha sa iyang musika, nga sagad nagpakita og pakigbisog nga pagasundan og kadaogan.

Si Beethoven nagpadayon sa pagkompos og musika hangtod sa adlaw sa iyang kamatayon.

[usba] Mga reperensiya

• Carl Dahlhaus, Nineteenth Century Music, trans. J. Bradford Robinson (1989) ISBN 0520052919

[usba] Mga sumpay sa gawas

• Beethoven-Haus Bonn. Opisyal nga balayan sa Beethoven-Haus sa Bonn, Germany. May mga sumpay ngadto sa dakong arkibo.
• The Sonatas for Piano (midi)
• The Guevara Lock of Beethoven's Hair. Usa ka panid sa The Ira F. Brilliant Center for Beethoven Studies.
• Hair analysis says Beethoven died of lead poisoning. CBC News, 18 October 2000.