Estadillano
De Biquipedia
Bariedaz de l'aragonés | |
---|---|
Estadillano | |
Nombre local: | Estadillano |
Charradors: | ? |
Localizazión cheografica: | Semontano |
Lugar(s) prenzipal(s): | Estadiella |
Rasgos dialeutals: | |
Bitalidá: | |
Escritors prenzipals: |
O estadillano ye o charrar local d' Estadiella.
[editar] Fonetica
O grupo -it- deribato de os latins -CT-, -ULT- gosa trobarse castellanizato: dicho, drecho, escuchá, mucho, pero encara se conserba fei, (bariedat de feito).
[editar] Morfolochia
- Esisten formas berbals irregulars que no tienen diftongo -ue- on sería lochico beyer-lo:
- almorzes, sonen, m'acordo
- Beyemos formas peculiars de presens irregulars de subchuntibo:
- esteigan, feiga, eiga, beiga
- Con a zerrata en e talmén por analochía con seiga. O caso de "estigan" tiene relazión con formas berbals "belarizatas" comuns en catalán.
[editar] Curiosidaz
Ye uno de os pocos lugars de l'Alto Aragón an podemos beyer un prozeso de castellanizazión tan bien documentato, porque ha tenito literatura costumbrista feita por autors locals. Asinas tenemos 3 periodos temporals pa comparar:
- I) Testos de Bernabé Romeo, (1861-1888)
- II) Poemas de Cleto Torrodellas (Primer terzio de o S.XX)
- III) Charrar de as añadas 80 y autual
I | II | III |
atra | otra | otra |
muito | mucho | mucho |
fillo | fillo | hijo |
fuen | fuen | fuente |
eba | eba | era |
els | els | ellos |
puyá | puya | subí, (puya cuasi no se diz) |
mai | mai | nunca, (mai cuasi no se usa) |
fllos | fllos | flores, (fllos cuasi no se usa |
llugá | llugá | pueblo, llugá se diz menos |
chen | chen | gente, chen se diz menos |
ayere | ayere o ayer | ayer |
el o lo, (formas de implemento) | el o lo | el |
Sin dembargo tamién beyemos o retacule de carauters más catalans:
I | II | III |
forá | forá | forau |
ficá | meté | meté |
la-hi | la-hi | le'n, (la-hi s'emplega menos) |
Bariedaz orientals de l'Aragonés | ||
---|---|---|
Altorribagorzano | Benasqués | Baxorribagorzano | Campés | Chistabín | Estadillano | Fobano | Fonzense | Grausino | Ribagorzano | |
Dialeutos de l'aragonés | ||
---|---|---|
Aragonés meridional | Aragonés oriental | Aragonés ozidental | Aragonés zentral | Chodigoaragonés† | Nabarro† | Rioxano† |