Stimmloser alveolarer Plosiv

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Stimmloser alveolarer Plosiv
IPA – number	103
IPA – Zeiche	t
IPA – image
Teuthonista	t
X-SAMPA	t
Kirshenbaum	t
Hörbiispiil (Hilfe·info)

Dr stimmlosi alveolare Plosiv isch e Konsonant wo in fascht jedere Sproch vorchunt. Hawaiisch isch eini vo de sältene Sproche wo kein alveolare Plosiv hen. Es git verschiedni Variante vum /t/, vorallem e dentale [t̪], un mehreri Sekundärartikulatione. Viili Sproche hen numme ei Variante vum /t/, andri unterscheide allerdings mehreri.

[ändere] Merchmool

• S'isch e Plosiv; er wird erzeugt indäm dr Luftstrom ganz blockiert wird un dr aagstauti Luftstrom drno freigsetzt wird.
• S'isch e alveolarer Konsonant; er wird durch direkte Kontakt vo dr Zunge mit de Alveole produziert.
• D'Phonation isch stimmlos; er wird produziert ohni dass d'Stimmbänder vibriere.
• S'isch e Oraler Konsonant; d'Luft entwycht durch de Mund.
• S'isch e zentraler Konsonant; dr Luftstrom gangt über d'Mitti vo dr Zunge, aastatt um d'Syte.
• S'isch e egressiver Konsonant; er wird durch s'Ussatme durch d'Lunge erzeugt während d'Glottis gschlosse blybt.

[ändere] Verbreitig

• Im Alemannische dr Luut wo meischtens <t> gschrybe wird wie z.B vo "Stroos". Im Alemannische sin streng gnomme beidi alveolare Plosiv /t/ un /d/ stimmlos: [t] (Fortis und Lenis). Usserdäm hen viili alemannische Dialäkt wo d'binnedütschi Konsonanteschwächig komplet durchgfüert kei Fortis /t/ (z.B s'Oberhyalemannisch. Andri Dialäkt hen numme am Wortaafang kei /t/ (z.B am Hochrhy oder im nördliche Aargau), andri wie z.B s'Züridütsch chönne au am Wortaafang e /t/ ha. Im Alemannische un im Süddütsche allgmein isch s'/t/ ällewell unaschpiriert oder z'mindeschtens chuum aschpiriert (Usnahme sin Lehnwörter us dr Standardsproch).
• Im Nord- un Standarddütsche z.B "Tochter", i dr Standardussproch isch s' /t/ starch behuucht (aschpiriert): [tʰ]. Einzigi Usnahm isch nooch /s/ un /ʃ/. D'Aschpiration isch am Silbeaafang vunere betonte Silbe am stärchschte un am Ende vonere Silbe am schwächschte.
• Im Änglische isch s'/t/ am Aafang vunere betonte Silbe voreme Vokal oder Approximant aschpiriert, sunscht unaschpiriert: z.B "top" (aschpiriert; IPA: [tʰɑp]) un "stop" (unaschpiriert: [stɑp]).
• Im Französische isch s'/t/ dental, es wird also fascht scho zwüsche de Zähn artikuliert: "toujours" (ällewell; IPA: [t̪uʒuʁ]).

Konsonante

Lueg au: IPA, Vokale

Pulmonale Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth.   nüt-pulmonischi Zeiche Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ Plosive p b • • t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ kʼ qʼ sʼ    Approximante    β̞ ʋ ɹ ɻ j ɰ ʁ̞ andri Laterale  ɺ ɫ Vibrante ʙ r • ʀ • Co-artikulierti Approximante  ʍ w ɥ Flap/Tap • ѵ ɾ ɽ • co-artikulierti Frikativ  ɕ ʑ ɧ Laterale Frikative ɬ ɮ • • • Affrikate  p̪f ʦ ʧ ʤ kx Lateral Approximante l ɭ ʎ ʟ