Muspell
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Muspell isch i de Edda de Name vomene Riis, wo woll mitem Füürriis Surtr (»de Schwarzi«) identisch isch. De Name stoot imene Zämehang mit de Entstehig vo de Welt und em Weltuntergang.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Nordgermane
[ändere] Kosmogoni
I nordische Mythologi sind em Aafang zwo Welte entstande, im Norde isch d Iiswelt Niflheimr (»Nebelwelt«) und im Süüde d Füürwelt Muspellzheimr (»d Welt vom Muspell«) entstande und dezwüschet isch en Abgrund gsii, de Ginnunga Gap (»Zauberchraft-Schlucht«). I de Abgrund sind vom Norde her Iisgletscher abegflosse. Füürfunke wo aber vom Süüde her anegfloge sind, hend da Iis zum lebe broocht und so isch s erst Lebewese, de Iisriis Ymir (»Zwick«) entstande und dezue no d Uurchue Audhumla (»Hornloosi«). Nochdem di erste Götter, de Odin, de Vili und de Véi de Ymir erschlage hend und us sim Liib d Welt gschaft hend, sind immer no Funke vo Muspellzheimr zwüschet Himmel und Erde umegfloge und us dene hend d Götter d Sterne gmacht.
[ändere] Apokalypse
De Muspell spillt erst wider bim Weltuntergang e Rolle. S werd gsait, ass d Söö vom Muspell oder au s Volch vom Muspell (aisl. Muspellz synir; Muspellz lydhir) vom Süüde her chömet um gege d Götter z chämpfe und de Riis Muspell isch de Bsitzer vom Schiff Naglfari, wo di findliche Mächt an Ort vom Endzitchampf bringt. S werd aber au aifach vos Muspells Macht (aisl. Muspellz megin) gredt, en Uusdruck, wo di zerstörische Endzitchräft bizaichnet.
[ändere] Surtr
Als Herrscher vo Muspellzheimr werd de Füürriis Surtr gnennt. Er vertaidigt da Land miteme Flammeschwert wo heller isch as d Sunn und im End vode Welt brecht er in Kampf gege d Götter uuf und verbrennt di ganzi Welt mit Füür, drum werd de Weltebrand au surtalogi gnennt. S werd aber au gsait, ass im Endkampf de Surtr und de Gott Freyr sich gegesittig tödet. Nochem Surtr isch di isländischi Vulkaninsle Surtsey binennt, wo 1963 usem Meer taucht isch.
[ändere] Südgermane
De Name chunnt au ufem Kontinent vor, und zwor im Zämehang mitem Weltuntergang dur Füür. I de altsächsische Bibeldichtig Heliand werd wie i de Edda vo de Macht vom Mutspell gredt:
- mudspelles megin ober man ferit »d Macht vom Mudspell chunnt öber d Mensche«. (Hel. 2591)
- mutspelli cumit an thiustrea naht, al so thiof ferid »Mutspelli chunnt i de düstre Nacht wienen Dieb chunnt« (Hel. 4358f).
Im altbayrische Gidicht Muspilli werd de Uusdruck ebefalls mitem Weltebrand bruucht.
Die südgermanische Vorstellige sind aber guet i de Bible bigründet: »Aber de Tag vom Herr werd choo wienen Dieb i de Nacht ... und d Erde und all Werch druffe werdet verbrene ... em Tag vom Herr, i demm d Himel vom Füür vergönd und d Eliment vor Hitz schmelze werdet.« (2.Petr. 3,10-12). Us dem Grund vermuetet e paar Forscher, as de Uusdruck "muspilli" vo christliche Glehrte bildet worden isch und ass d Skandinavier d Vorstellig vom Weltebrand vo de christliche Westgermane öbernoo hebit. Anderersits isch de Uusdruck völlig dunkel und s git kai akzeptabli Etymologii, wa eener för en alte und somit haidnische Uusdruck sprecht. S taar woll agnoo werde, as d Vorstellig vomene Weltebrand bi de Germane wie au bi vill andere Völker unabhängig vom Christetum bistande het.
[ändere] Büecher
- Rudolf Simek: Lexikon der germanischen Mythologie. Stuttgart (3. Uflaag) 2006. ISBN 978-3520-36802-4