Stelte

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

'n Franse posbode op stelte (Pays de Buch, in die vroeë jare van die 20ste eeu)

Stelte is pale uit hout of metaal, wat al eeue lank deur mense gebruik word om hoog bo-oor die grond te kan staan. Hulle is dikwels van 'n trappie voorsien, waarop 'n mens met sy voete kan staan, of van rieme waarmee die stelte aan die bene vasgebind is. Stelte is gewoonlik tussen 20 en 75 sentimeter hoog, maar daar is ook hoër variante van tot by sewe of agt meter. Die wêreldrekord is met stelte van meer as tien meter opgestel.

Naas 'n gewilde vermaak in sirkusse en by straatteateropvoerings word stelte orals ter wêreld as 'n nuttige hulpmiddel gebruik, byvoorbeeld in moerasgebiede. Ook geboue in oorstromingsgebiede, op strande en op onstabiele grond word dikwels op stelte opgerig, om skade deur water, golwe en aard- en sandbewegings te voorkom.

[wysig] Geskiedenis en gebruik

Stelte is vermoedelik reeds in die Middeleeue vir vermaak gebruik, terwyl hulle in die Suid-Amerikaanse Andes-gebergte en in Asië as kinderspel gewild geraak het. Stelte het vir Franse stukadore en Marokkaanse en Kaliforniese vrugteplukkers as 'n nuttige werkgereedskap gedien.

In verskillende kulture speel die dans op stelte 'n besondere rol. Een van die bekendste voorbeelde is die bergers landais in Frankryk. Oorspronklik was dit skaapwagters in die département Landes, wat vermoedelik sedert die 18de eeu met behulp van stelte wag oor hulle skape gehou het. Later is hierdie stelte by volksdanse en wedlope gebruik.

Die tradisie van steltloop het ook in ander Europese lande gebiede soos België, Noord-Spanje en Nederland ontwikkel. In Namur (Wallonië) vind sportwedstryde met steltlopers al sedert die 15de eeu plaas.

Steltloop speel ook in Afrikalande 'n belangrike rol, veral in Wes-Afrikaanse lande soos Togo, Benin, Mali, Ghana en Côte d'Ivoire (Ivoorkus). Daar is egter uiteenlopende gebruike en simbolieke. Die Dogon in Mali en mense in Togo beoefen steltloop net tydens bepaalde plegtighede; hier word stelte van tussen twee en vier meter gebruik.