Konsessiesaak
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
'n Konsessiesaak (Engels Franchise) is 'n soort onderneming waar 'n konsessie-eienaar 'n lisensie om 'n handelsmerk en bewese besigheidsmetodes te gebruik aan 'n konsessiehouer toestaan in ruil vir herhaalde betalings en gewoonlik 'n persentasie van die omset of winste en jaarlikse fooie. Verskeie tasbare en ontasbare middele, soos Nasionale of Internasionale Advertensies, Opleiding en ander ondersteuningsdiensnte, word tipies deur die organisasie wat die 'kettingwinkel' of tak van die konsessiesaak lisensieër verskaf. Dikwels vereis die eienaar van die konsessiesaak ook geouditeerde boeke en voer dikwels ook periodieke en willekeurige inspeksies op die konsessiehouer se perseel uit. Indien sulke inspeksies daarop dui dat die konsessiehouer nie voldoen aan die vereistes daargestel deur die konsessiesaak nie kan dit lei tot 'n opskorting van konsessiehouer se regte. Volgens die Financial Times in die V.S.A sou die totale verkope van konsessiesake in die V.S.A, indien dit as 'n produk geklassifiseer was, een van die sewende grootste ekonomieë in die wêreld wees.
Inhoud |
[wysig] Oorsig
Die term konsessiesaak word gebruik om 'n wye verskeidenheid ondernemingstelsels te beskryf wat soms nie aan die beskrywing hierbo voldoen nie. Iemand wat 'n muntoutomaat byvoorbeeld bedryf kan 'n konsessie ontvang vir 'n besondere soort muntoutomaat, insluitende 'n handelsmerk en tantieme, maar sonder 'n besigheidsmetode.
Die betrokke partye gaan tipies 'n konsessie-ooreenkoms aan wat die partye bind onder verskeie kontraktuele voorwaardes. Dit behels 'n reëling waarvolgens iemand met 'n idee vir 'n onderneming (die konsessie-eienaar), die reg aan iemand anders (die konsessiehouer) verkoop om die besigheid se naam te gebruik, 'n produk te verkoop of om 'n diens aan iemand te verskaf. 'n Konsessie-ooreenkoms sal gewoonlik die gegewe gebied waarin die konsessiehouer eksklusiewe beheer het spesifiseer (die beskermde gebied), en ook tot watter mate die konsessiehouer deur die konsessie-eienaar ondersteun gaan word (bv. opleiding en bemarkingveldtogte). Die meeste konsessie-ooreenkomste verskaf egter dikwels nie gebiedsbeskerming nie as gevolg van die groot verskil in bedingingsmag tussen die konsessie-eienaars en die konsessiehouers.
[wysig] Voordele
Die voordeel van konsessiesake in die kleinhandel is dat konsessiesake die konsessiehouers die voordeel bied om 'n nuwe onderneming vinnig van die grond af te kry gebaseer op 'n bewese handelsemerk en besigheidsmetodiek, teenoor die bou van 'n nuwe onderneming en handelsmerk met al die gepaardgaande onsekerhede en strawwe kompetisie.
'n Bevoegde konsessiesaak bied 'n allesinsluitende besigheidsgeleentheid: van perseel seleksie en onderhandeling, opleiding, ondersteuning en besigheids sagteware, tot wetlike vereistes van toepassing op die spesifieke bedryf.
Terwyl die handelsmerk en formule van 'n konsessiesaak versigtig ontwerp en bestuur word, kan konsessie-eienaars hul handelsmerk vinnig oor verskeie lande en kontinente laat versprei en groot winste toon, sonder die probleme en harde werk wat die dag tot dag bestuur van 'n klein onderneming behels. Die konsessie-eienaar kan ook 'n gebonde verspreidingsnetwerk ontwikkel sonder veel kapitaalbesteding.
Vir verbruikers bied konsessiesake die voordeel dat hulle verseker is van konsekwente produkkwaliteit en diens.
[wysig] Nadele
Vir konsessiehouers is die grootste nadeel van die besigheidsmodel die verlies aan beheer. Al verkry hulle die reg tot gebruik van 'n stelsel, handelsmerke, bystand, opleiding en bemarking word daar ook vereis dat die konsessiehouer die stelsel navolg en dat enige veranderinge slegs met die toestemming van die konsessie-eienaar mag plaasvind.
Dit kan duur wees! Die standaarde wat gestel word deur 'n konsessie-eienaar wat uithangborde, winkeluitrusting en uniforms aanbetref, kan nie gekompromiseer word nie en as sulks kan die konsessiehouer nie goedkoper alternatiewe gebruik nie. Bo en behalwe die aanvanklike konsessiefooi, moet 'n maandelikse aandeel in opbrengs en advertensiebydrae ook betaal word.
As 'n reaksie op die groeiende gewildheid van konsessiesake, is daar toenemend gemeenskappe wat stappe neem om beperkings te plaas op hierdie kettingondernemings om te verhoed dat hulle onafhanklike ondernemings uitstoot[1].
'n Ander probleem is dat die verhouding tussen konsessiehouer en -eienaar maklik hofgedinge tot gevolg kan hê as enige van die partye onbevoeg sou wees (of bloot nie ter goeder trou optree nie). 'n Onbevoegde konsessiehouer kan byvoorbeeld maklik skade doen aan 'n konsessiesaak se beeld deur minderwaardige goedere of dienste te verskaf en 'n onbevoegde konsessie-eienaar kan sy konsessiehouers se ondernemings vernietig deur nie die handelsmerk behoorlik te bemark nie of deur hulle te aggressief te druk om winste te lewer.
Omdat regsgedinge duur is, voeg die meeste konsessie-eienaars arbitrasie-klousules in hulle ooreenkomste met konsessiehouers in.
[wysig] Geskiedenis
Konsessiesake dateer terug tot sover as die 1850s. Vroeë voorbeelde sluit in ooreenkomste tussen hotelle en brouerye in Nieu Suid-Wallis wat daartoe gelei het dat die hotelle en kroeë daar 'n kenmerkende voorkoms aangeneem het. Vroeëre voorbeeld uit Amerika sluit in die telegraafstelsels wat deur verskeie spoorwegmaatskappye bedryf is maar beheer is deur die Western Union maatskappy en die uitsluitlike ooreenkomste tussen motorvoertuigvervaardigers en die plaaslike motorhandelaars.
Moderne konsessiesake het in die voorgrond getree na die vinnige groei van konsessiesaak restourante. Hierdie neiging het aanvanklik in die 1930s begin met die tradisionele restourante en het toe 'n ontploffing ervaar met die ontwikkeling van die kitskos kettingwinkels, waarvan McDonalds seker een van die mees suksesvolste wêreldwyd is. Baie kleinhandelsektore veral in die V.S.A word nou tot so 'n mate deur konsessiesake oorheers dat onafhanklike ondernemings eerder die uitsondering as die reël geword het.
[wysig] Verwysings
[wysig] Eksterne skakels
Verenigings
- International Franchise Association - organization of franchisors, franchisees and suppliers
- British Franchise Association - accreditation for franchisors and franchise service providers
- Franchise Association of Southern Africa - organisasie vir Suid Afrikaanse konsessies
Inligting en Dienste
- Franchise Development Services - Advice and guidance about franchising a business
- PrivaSign - FTC approval for electronic UFOC distributions
Publikasies en tydskrifte
- Franchise International - Magazine focused on international master franchising
- The Franchise Magazine - UK focused franchise news and information magazine
Webwerwe en -joernale
