Nagroda Nobla w dziedzinie chemii

Z Wikipedii

Nagrody Nobla w dziedzinie chemii:

• 2007 - Gerhard Ertl
  • za badania procesów chemicznych zachodzących na powierzchni ciał stałych.
• 2006 - Roger D. Kornberg
  • za badania molekularnego mechanizmu transkrypcji w komórkach eukariotycznych
• 2005 – Yves Chauvin, Robert H. Grubbs, Richard R. Schrock
  • za badania mechanizmu reakcji metatezy olefin
• 2004 – Aaron Ciechanover, Avram Hershko, Irwin Rose
  • za odkrycie roli ubikwityn w degradacji białek w organizmie
• 2003 – Peter Agre, Roderick MacKinnon
  • za badania kanałów w błonach komórkowych
• 2002 – Kurt Wüthrich, John B. Fenn, Koichi Tanaka
  • za badania białek
• 2001 – William S. Knowles, Ryōji Noyori, K. Barry Sharpless
  • za prace nad katalizą asymetryczną
• 2000 – Alan J. Heeger, Alan G. MacDiarmid, Hideki Shirakawa
  • za odkrycie i badania nad polimerami przewodzącymi prąd elektryczny
• 1999 – Ahmed H. Zewail
  • za badania nad przejściowymi stanami reakcji chemicznych przy użyciu spektroskopii femtosekundowej
• 1998 – Walter Kohn, John A. Pople
  • za rozwój teorii funkcjonału gęstości.
• 1997 – Paul D. Boyer, John E. Walker, Jens C. Skou
  • Boyer i Walker - za wyjaśnienie mechanizmu enzymatycznego syntezy kwasu adenozynotrifosforowego (ATP)
  • Skou - za odkrycie pierwszego enzymu przenoszącego jony
• 1996 – Robert F. Curl Jr., Sir Harold W. Kroto, Richard E. Smalley
  • za odkrycie fulerenów nowej odmiany węgla (obok grafitu i diamentu) w 1985
• 1995 – Paul J. Crutzen, Mario Molina, F. Sherwood Rowland
  • za badania reakcji zachodzących w atmosferze (m.in. procesy destrukcji warstwy ozonowej)
• 1994 – George A. Olah
  • za pionierskie badania karbokationów oraz ich roli w reakcjach chemicznych węglowodorów
• 1993 – Kary B. Mullis, Michael Smith
  • za metody ukierunkowanej mutagenezy i reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR)
• 1992 – Rudolph A. Marcus
  • za wkład do teorii reakcji przeniesienia elektronu w układach chemicznych
• 1991 – Richard R. Ernst
  • za wkład w rozwój metodologii wysokorozdzielczej spektroskopii NMR
• 1990 – Elias James Corey
  • za rozwinięcie teorii metodologii syntezy organicznej
• 1989 – Sidney Altman, Thomas R. Cech
  • za odkrycie katalitycznych właściwości RNA
• 1988 – Johann Deisenhofer, Robert Huber, Hartmut Michel
  • za określenie struktury centrum reakcji sotosyntetycznej bakterii
• 1987 – Donald J. Cram, Jean-Marie Lehn, Charles J. Pedersen
  • za rozwinięcie i zastosowanie cząsteczek o szczególnie selektywnych oddziaływaniach zależnych od struktury
• 1986 – Dudley R. Herschbach, Yuan T. Lee, John C. Polanyi
  • za pionierską pracę w zastosowaniu chemiluminescencji podczerwonej do badań dynamiki reakcji chemicznych
  • za wkład związany z dynamiką elementarnych procesów chemicznych
• 1985 – Herbert A. Hauptman, Jerome Karle
  • za niezwykłe osiągnięcia w rozwoju bezpośrednich metod określania struktury krystalicznej
• 1984 – Robert Bruce Merrifield
  • za rozwinięcie metodologii związanej z syntezą chemiczną na podłożu stałym
• 1983 – Henry Taube
  • za prace nad mechanizmem reakcji związanych z przeniesieniem elektronu, szczególnie w kompleksach metali
• 1982 – Aaron Klug
  • za rozwinięcie krystalograficznej mikroskopii elektronowej oraz za określenie struktury biologicznie ważnych kompleksów białek z kwasami nukleinowymi
• 1981 – Kenichi Fukui, Roald Hoffmann
  • za teorie, rozwijane niezależnie od siebie, związane z przebiegiem reakcji chemicznych
• 1980 – Paul Berg, Walter Gilbert, Frederick Sanger
  • za podstawowe badania biochemii kwasów nukleinowych ze szczególnym uwzględnieniem rekombinacji DNA
  • za wkład związany z oreśleniem sekewncji zasad w kwasach nukleinowych
• 1979 – Herbert C. Brown, Georg Wittig
• 1978 – Peter D. Mitchell
• 1977 – Ilia Prigogine
• 1976 – William N. Lipscomb
• 1975 – John Warcup Cornforth, Vladimir Prelog
• 1974 – Paul J. Flory
• 1973 – Ernst Otto Fischer, Geoffrey Wilkinson
  • za badania związków metaloorganicznych
• 1972 – Christian B. Anfinsen, Stanford Moore, William H. Stein
• 1971 – Gerhard Herzberg
• 1970 – Luis Federico Leloir
• 1969 – Derek H. R. Barton, Odd Hassel
• 1968 – Lars Onsager
• 1967 – Manfred Eigen, Ronald George Wreyford Norrish, George Porter
• 1966 – Robert S. Mulliken
• 1965 – Robert Burns Woodward
• 1964 – Dorothy Crowfoot Hodgkin
  • za ustalenie budowy ważnych substancji biochemicznych (m.in. penicyliny i witaminy B₁₂)
• 1963 – Karl Ziegler, Giulio Natta
  • za badania dotyczące polimerów i zastosowanie związków metaloorganicznych w polimeryzacji
• 1962 – Max Ferdinand Perutz, John Kendrew
• 1961 – Melvin Calvin
• 1960 – Willard Frank Libby
  • za metodę C-14 określania wieku obiektów (datowanie radiowęglowe);
• 1959 – Jaroslav Heyrovsky
• 1958 – Frederick Sanger
  • za badania struktury białek, w szczególności insuliny
• 1957 – Lord Alexander R. Todd
• 1956 – Sir Cyril Norman Hinshelwood, Nikołaj Siemionow
• 1955 – Vincent du Vigneaud
• 1954 – Linus Carl Pauling
  • za prace nad wiązaniami chemicznymi i ich zastosowanie w wyjaśnieniu budowy związków kompleksowych
• 1953 – Hermann Staudinger
  • za odkrycia w dziedzinie chemii supramolekularnej
• 1952 – Archer John Martin, Richard Laurence Synge
• 1951 – Edwin Mattison McMillan, Glenn Theodore Seaborg
• 1950 – Otto Diels, Kurt Alder
• 1949 – William Francis Giauque
• 1948 – Arne Wilhelm Kaurin Tiselius
• 1947 – Sir Robert Robinson
• 1946 – James Batcheller Sumner, John Howard Northrop, Wendell Meredith Stanley
• 1945 – Artturi Ilmari Virtanen
• 1944 – Otto Hahn
  • za odkrycie zjawiska rozszczepienia jądra atomowego
• 1943 – George de Hevesy
• 1939 – Adolf Friedrich Johann Butenandt, Leopold Ružička
• 1938 – Richard Kuhn
• 1937 – Walter Norman Haworth, Paul Karrer
• 1936 – Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye
• 1935 – Frédéric Joliot, Irene Joliot-Curie
• 1934 – Harold Clayton Urey
  • za odkrycie deuteru
• 1932 – Irving Langmuir
• 1931 – Carl Bosch, Friedrich Bergius
• 1930 – Hans Fischer
• 1929 – Arthur Harden, Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin
• 1928 – Adolf Otto Reinhold Windaus
• 1927 – Heinrich Otto Wieland
• 1926 – Theodor Svedberg
• 1925 – Richard Adolf Zsigmondy
• 1923 – Fritz Pregl
• 1922 – Francis William Aston
  • za odkrycie izotopów wielu pierwiastków niepromieniotwórczych
• 1921 – Frederick Soddy
  • za wkład do chemii związków radioaktywnych, oraz badania pochodzenia i charakteru izotopów
• 1920 – Walther Hermann Nernst
  • za prace w zakresie termochemii
• 1919 - nagrody nie przyznano
• 1918 – Fritz Haber
  • za syntezę amoniaku z pierwiastków składowych: azotu i wodoru
• 1917 - nagrody nie przyznano
• 1916 - nagrody nie przyznano
• 1915 – Richard Martin Willstätter
  • za badania barwników roślinnych, szczególnie chlorofilu
• 1914 – Theodore William Richards
  • za dokładne określenie mas atomowych dużej liczby pierwiastków chemicznych
• 1913 – Alfred Werner
  • za pracę nad wiązaniami atomów w cząsteczkach, które rzuciły nowe światło na wcześniejsze badania i otworzyły nowe pola badań naukowych, szczególnie w chemii nieorganicznej
• 1912 – Victor Grignard, Paul Sabatier
  • za odkrycie tzw. związku Grignarda, który okazał się wielce pomocny w rozwoju chemii organicznej
  • za metodę hydrogenacji związków organicznych w obecności subtelnie rozdrobnionych metali
• 1911 – Maria Skłodowska-Curie
  • za wydzielenie czystego radu i uzyskanie radu w postaci krystalicznej
• 1910 – Otto Wallach
  • za jego wkłąd do chemii organicznej i chemii przemysłowej przez pionierskie badania na polu związków alicyklicznych
• 1909 – Wilhelm Ostwald
  • za pracę nad katalizą i warunkami równowagi chemicznej oraz szybkością reakcji chemicznych
• 1908 – Ernest Rutherford
  • za badania rozpadu promieniotwórczego pierwiastków i właściwości chemicznych substancji promieniotwórczych
• 1907 – Eduard Buchner
  • za badania biochemiczne i odkrycie układu bezkomórkowego
• 1906 – Henri Moissan
  • za prace nad wyodrębnieniem fluoru pierwiastkowego oraz jego zaistnienie w służbie nauki dzięki piecowi elektrycznemu, który nosi jego imię
• 1905 – Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer
  • za badania barwników organicznych oraz związków hydroaromatycznych
• 1904 – Sir William Ramsay
  • za odkrycie gazów szlachetnych w powietrzu oraz określenie ich miejsca w układzie okresowym pierwiastków
• 1903 – Svante August Arrhenius
  • za teorię dysocjacji elektrolitycznej
• 1902 – Hermann Emil Fischer
  • za syntezy z grupie cukrów i puryn
• 1901 – Jacobus Henricus van 't Hoff
  • za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego

[edytuj] Zobacz też

• chemia, przegląd zagadnień z zakresu chemii,
• Znani chemicy,
• noty biograficzne
• skarbnica Wikipedii

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Komitetu Noblowskiego