Łacinka białoruska
Z Wikipedii
Białoruska łacinka (лацінка) – wariant alfabetu łacińskiego, który został przystosowany do zapisu języka białoruskiego. Pierwsze teksty pisane w łacince pochodzą z XVI w. (język starobiałoruski). Oficjalnie przestał być używany po przyłączeniu Białorusi do Związku Radzieckiego.
Łacinka białoruska zbudowana była w oparciu o alfabet łaciński używany w Rzeczypospolitej Obojga Narodów z dodatkiem znaków charakterystycznych dla alfabetu husyckiego; posiada także unikatową literę ŭ.
Po upadku Związku Radzieckiego i odzyskaniu niepodległości przez Białoruś rozpoczęto pracę nad przywróceniem łacinki do zapisu języka białoruskiego, ale jest używana bardzo rzadko. Posługuje się nią na przykład zespół NRM - większość tytułów ich płyt i piosenek jest zapisana właśnie łacinką.
Łacinka składała się z następujących liter:
| A | B | C | Ć | Č | D | Dz | Dź | Dž | E | F | G | H | Ch | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | R | S | Ś | Š | T | U | Ŭ | V | Y | Z | Ź | Ž |
| a | b | c | ć | č | d | dz | dź | dž | e | f | g | h | ch | i | j | k | l | ł | m | n | ń | o | p | r | s | ś | š | t | u | ŭ | v | y | z | ź | ž |
[edytuj] Przekład tekstu z cyrylicy na łacinkę
Litery alfabetu cyrylicznego podzielone są na 5 grup. W 1. grupie każda litera ma swojego odpowiednika. W pozostałych, litera ma kilka odpowiedników w zalezności od jej pozycji w wyrazie. 1.
| а | a | |
| б | b | |
| в | v | |
| г | h | |
| ґ | g | |
| д | d | |
| ж | ž | |
| і | i | |
| й | j | |
| к | k | |
| м | m | |
| о | o | |
| п | p | |
| р | r | |
| т | t | |
| у | u | |
| ў | ŭ | |
| ф | f | |
| х | ch | |
| ч | č | |
| ш | š | |
| ы | y | |
| э | e |
np. што -> što
2. samogłoski jotowane: я, е, ё, ю.
- po samogłosce, na początku wyrazu, po ь, po ':
| я | ja | |
| е | je | |
| ё | jo | |
| ю | ju |
- po spółgłosce, oprócz л:
| я | ia | |
| е | ie | |
| ё | io | |
| ю | iu |
- po spółgłosce л:
| я | a | |
| е | e | |
| ё | o | |
| ю | u |
np. паедуць -> pajeduć, сабе -> sabie, але -> ale
3. spółgłoski: ц, с, з, н.
- przed ь:
| ц | ć | |
| с | ś | |
| з | ź | |
| н | ń |
- przed inną literą lub na końcu wyrazu:
| ц | c | |
| с | s | |
| з | z | |
| н | n |
np. забуць -> zabuć, руцэ -> ruce
4. spółgłoska л.
- przed: я, е, ё, ю, ь, і:
| л | l |
- przed inną literą lub na końcu wyrazu:
| л | ł |
np. Ляхі -> Lachi, было -> było
5. znaki: ь, ' są nie zapisywane w łacince.
np. забуць -> zabuć, п'е -> pje
[edytuj] Przykład literacki
Wiersz Natally Arsieńniewy pt. "Mahutny Boża"
| Cyrilica:
Магутны Божа
|
Łacinka:
Mahutny Boža
|
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Białoruska "łacińska" encyklopedia wiki-strona główna
- Strona poświęcona promocji Łacinki
- Strona o języku białoruskim (en)
Alfabetyczne: Arabskie • Aramejskie • Braille'a • Cirth • Cyrylica • Dewanagari • Etiopskie • Fenickie • Głagolica • Gockie • Greckie • Gruzińskie • Hebrajskie • Łacińskie • Ormiańskie • Rowasz • Runiczne • Tengwar • Tifinagh
Sylabowe: Bopomofo • Czirokeskie • Dewanagari • Gurmukhi • Hangyl • Hiragana • Kanadyjskie • Katakana • Laotańskie • Sojombo • Tajskie • Tamilskie • Tybetańskie
Obrazkowe: Hieroglify • Pismo pierwotne
Chińskie: Pismo chińskie (tradycyjne i uproszczone) • Hancha • Kanji
Zobacz też: Alfabet • Systemy pisma CJK • Alfabet flagowy • Alfabet Morse'a
