Dãy Appalachian

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Trời mưa ở vùng núi Great Smoky, miền Tây North Carolina

"Appalachia", phía trung và nam của dãy Appalachian ở Hoa Kỳ, cũng bao gồm hai cao nguyên Allegheny và Cumberland

Dãy Appalachian (phát âm như "A-pa-lấy-sân" hay "A-pa-lát-chân"; tiếng Pháp: les Appalaches) là dãy núi khá rộng ở Bắc Mỹ, có phần ở Canada nhưng phần lớn ở Hoa Kỳ. Nó tạo thành một đới có bề ngang từ 150 đến 500 kilômét (100–300 dặm), từ đảo Newfoundland (Canada) nó kéo dài khoảng 2.500 km về phía tây nam tới miền Trung Alabama (Mỹ), cũng có chân núi ở miền Đông Bắc Mississippi, nếu chỉ tính đất liền thì phía bắc của nó ở bán đảo Gaspé, Québec. Dãy này được chia thành nhiều vùng núi, các núi nói riêng có độ cao trung bình là khoảng 900 mét (3.000 foot). Núi cao nhất trong dãy là núi Mitchell ở North Carolina (2.037 m hay 6.684 foot), đó là nơi cao nhất ở nước Mỹ về phía đông của sông Mississippi, cũng như là nơi cao nhất ở phía đông Bắc Mỹ.

Tên Appalachia có thể chỉ đến một số vùng khác nhau ở dãy núi này. Theo định nghĩa rộng nhất, nó chỉ đến cả dãy núi, các đồi chung quanh, và hai vùng cao nguyên. Tuy nhiên, tên này được sử dụng hạn chế hơn để chỉ đến những vùng ở phía trung và nam của dãy Appalachian, thường bao gồm các tiểu bang Kentucky, Tennessee, Virginia, West Virginia, và North Carolina; đôi khi nó bao gồm miền Bắc Georgia và miền Tây South Carolina về phía nam, Pennsylvania về phía bắc, và miền Đông Nam Ohio về phía tây.

[sửa] Tên gọi

Khi đoàn thám hiểm Álvar Núñez Cabeza de Vaca đi dọc bờ biển Florida năm 1528, họ kiếm thấy một thị xã thổ dân và ghi xuống tên thị xã là Apalachen [a.paˈla.tʃɛn]. Tên và cách phát âm này chỉ đến người Apalachee, cũng như một vịnh gần đấy (ngày nay là vịnh Apalachee), sông Apalachicola và vịnh Apalachicola, và thành phố dưới tên Apalachicola, Florida.

Từ "Apalachen" cũng chỉ đến một vùng núi nội địa, và từ từ nó bắt đầu chỉ đến cả dãy núi và người ta bắt đầu đánh vần nó là "Appalachian". Có vài cách phát âm tên "Appalachia". Người miền Nam Hoa Kỳ thường đọc /æpə'lætʃʲə/ (như "A-pa-lát-cha"), còn những người khác, nhất là từ miền Đông Bắc, thường đọc /æpə'leɪʃʲə/ ("A-pa-lấy-sa"). [1]