Portal:Tiyatro/Gündemdeki oyun
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kral Lear İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Yaklaşık olarak 1605 yılında yazıldığı tahmin edilen oyun, Shakespeare'in önemli trajedilerinden biridir. İlk olarak 1608 yılında "Kral Lear'ın Gerçek Tarihi" başlığıyla basılmıştır. Oyunun folio ve quarto olarak iki farklı versiyonu bulunmaktadır. Yazarın diğer oyunlarının aksine iki versiyon da özgün olarak kabul edilmekte ve halen tartışılmalarına rağmen eşit değerde görülmektedirler. Shakespeare'in diğer birçok oyununda olduğu gibi Lear'ın hikayesi de daha önceden anlatılan öykülerden alınmadır. Yazarın özellikle Monmouth'lu Geoffrey'nin Kral Leir hikayesinden yararlandığı belirlenmiştir.[1]
Ayrıca genellikle bahsi geçmeyen bir de Kral Lear balad'ı vardır. Bu baladın günümüze kalan en eski kopyası 1620 yılındandır.[2] Shakespeare'in oyunun mu yoksa baladın mı daha önce yazıldığı tartışmalıdır. Baladın hikayesi oyununkinden farklılıklar gösterir. devamı
Godot'yu Beklerken (En attendant Godot) 1949 yılında Fransızca olarak yazılan ve ilk kez 1953'te Paris'de sahnelenen, Samuel Beckett'ın ünlü eseridir. Zamanla ülke çapında bir ün kazandı. 1954 yılında Beckett tarafından bazı değişikliklerle İngilizceye çevrildi ve başka ülkelerde de sahnelenmeye başladı.
Avangard olarak nitelenmesine karşın hızla klasikleşti. Oyunun varoluş sancıları çeken kahramanları Vladimir ve Estragon, yolları kesiştiğinde birbirleriyle iletişim kurmaya çalışırlar. Her gün yinelenen bu ritüelde bellek işlevinin yerine getiremeyince de gerçekliğin kesinliğinden uzaklaşmaya başlarlar. devamı
ABD'nin ulusal konuları ve yapısı üzerine bir gay hayali... İki bölümden-Millennium Approaches ve Perestroika- oluşmakta olan oyunun yazarı Tony Kushner. Angels in America Broadway(New York), Londra, San Francisco ve daha pek çok şehirde sergilendi. Oyun, Mike Nichols yönetmenliğinde HBO mini serisi olarak ekrana aktarıldı; ayrıca bir opera ya uyarlandı. devamı
Oyun Sonu, Samuel Beckett tarafından 1954-1956 yılları arasında yazılmış tek perdelik tiyatro oyunudur.
Beckett oyunu Fin de Partie adıyla Fransızca olarak yazmış, daha sonra İngilizce'ye kendisi çevirmiştir. 1957'de yayınlanmış olan oyun, Godot'yu Beklerken ile birlikte Beckett'ın en önemli tiyatro eseri sayılmaktadır. Oyun ilk olarak Londra'daki Royal Court Theatre'da Roger Blin yönetiminde sahnelenmiştir.devamı
Balkon (Fransızca: Le Balcon), Jean Genet'nin 1956'da yazdığı tiyatro oyunudur.
[değiştir] Konusu
Olayların büyük kısmı, Madam'ın "illüzyonlar evi" dediği özel bir genelevde geçer. Genelev, sürekli müşterilerin "sahneleri" ya da "role-play"leri oynadığı çeşitli odalardan oluşur. Genet bu ortamı, toplumdaki güce dayalı rolleri ortaya koymak için kullanır. Örneğin, sadomazoşistik sahnelerden birinde müşterilerden biri, bir hırsızı cezalandıran bir yargıcı oynar. Böylece, yargıcın, celladın ve suçlunun rolleri ortaya çıkar. Bu sahneler sürerken, aynı anda dışarıda, şehirde bir devrim olmaktadır ve genelev çalışanları endişeli şekilde polis şefini beklemektedir. Bu arada, fahişelerden biri olan Chantal, genelevden ayrılarak devrim ruhunun simgesi haline gelir. Genet, böylece modern toplumda imajın rolünü ortaya koyar.devamı
Cyrano de Bergerac, aynı adlı Savinien Cyrano de Bergerac'ın gerçek hayat öyküsünden esinlenilerek Fransız şair ve oyun yazarı Edmond Rostand tarafından yazılmış ünlü bir sahne eseridir. İlk dört sahne 1640'da, beşinci sahne ise 1655'de geçer. Operası da yapılmış oyunun birçok kere filmi de yapılmıştır. 1897'de yazılmış ve kısa zamanda büyük bir üne kavuşmuştur. Eser Türkçe'ye Sabri Esat Siyavuşgil tarafından 1941'de kazandırılmıştır.devamı
Kapıların Dışında (Almanca: Draußen vor der Tür, tam çeviri: Dışarıda, Kapının Önünde), Wolfgang Borchert'in yazdığı tek tiyatro oyunudur. İlk defa 13 Şubat 1947'de radyo oyunu olarak yayınlanmıştır.
Kapıların Dışında, savaş sonrasında Rusya'dan vatanına dönen, ancak eşini, evini, hayallerini ve inançlarını bıraktığı gibi bulamayan Beckmann isimli bir askerin umutsuzluğunu anlatır. Beckmann'ın çaldığı bütün kapılar yüzüne kapanır. Kendini öldürmek için atladığı Elbe nehri bile onu kabul etmez ve kıyıya geri bırakır. Oyun, Beckmann'ın ölümü olarak yorumlanabilecek bir sonla biter.devamı
Kafkas Tebeşir Dairesi, dört bölümden oluşan seyirlik bir oyundur.
Bertolt Brecht tarafından 1944 yılında kaleme alınan oyun; yazarın en uzun eseri olmak gibi birçok özelliği içinde barındırır. Epik tiyatronun belirgin bir örneği olan Kafkas Tebeşir Dairesi, çok katmanlı, zengin alt okumaları olan bir oyundur, içinde farklı konuları barındırarak, izleyiciyi sürekli canlı tutar.
Oyunu Türkçe'ye Can Yücel kazandırmıştır.devamı
Behiç Ak tarafından yazılmış tiyatro oyunu.
Oyun, deprem tehlikesinden yola çıkarak, insanların hayatlarını güvence altına almak için aldıkları önlemlerin aslında duruma göre yararsız, hatta zararlı olabileceğini anlatır. Örneğin hırsızlardan korunmak için yaptırılan çelik kapı, deprem sonrasında insanların evlerinden dışarı çıkmalarını önleyen bir engel haline gelebilir. Bu kapının durdurması gereken hırsız, evde kapalı kalan insanların tek kurtuluş umudu olabilir. devamı
Üç Kızkardeş Rus yazar Anton Çehov'un 1900 yılında yazdığı tiyatro oyunu. İlk olarak 1901 yılında Moskova Sanat Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.
Oyun, Rusya'da ayrıcalıklı sınıfa ait bir ailenin değişen koşullar ve yeni değerler karşısında yaşadığı çelişkiler ve bireysel çöküşler üzerine kuruludur. Aile üyelerinin geçmişleri ve özlemleri ön plandadır; Olga, Masha ve Irina ile abileri Andrei, Prozorov'ların temsilcileridir.
Mikadonun Çöpleri, iki perdelik seyirlik oyun.
Melih Cevdet Anday tarafından 1967 yılında yazılmış olan oyun, ilk kez 1967 yılında Kent Oyuncuları tarafından oynandı. Aynı yıl İlhan İskender armağanı kazanan eser, 1971 - 1972 sezonunda Devlet Tiyatroları'nca da sergilenerek, Sanatseverler Derneği tarafından yılın en iyi oyunu seçildi.
1996 yılında Şehir Tiyatroları tarafından oynanan Mikado'nun Çöplerinde, başrolleri Mehmet Gürhan ve Tomris İncer paylaştılar. En son Zeliha Berksoy tarafından sahneye konan ve Timuçin Esen ile Devin Özgür Çınar'ın oynadıkları oyunun yapımı Beşiktaş Belediyesi Kültür Sanat Platformu Prodüksiyon Tiyatrosu tarafından gerçekleştirildi. Mikadonun Çöpleri'nin konusu; kadın - erkek ilişkileri temeline dayanmaktadır.
Glengarry Glen Ross, David Mamet'in Pulitzer ve Tony ödülü kazanmış oyunudur. Oyun, isteksiz alıcılara istenmeyen emlakları satmak için birçok etik veya kanuni olmayan yola (yalanlardan ve dalkavukluktan rüşvete kadar) başvuran, dört umutsuz emlakçının hayatlarındaki iki günden parçalar gösterir. Oyun, kısmen, David Mamet'in 1960'ların sonunda Şikago'daki bir emlak ofisinde daktilograf olarak çalıştığı dönemden kalma tecrübelerine dayanır.
Böcek, ABD'li oyun yazarı Tracy Letts'in yazdığı bir tiyatro oyunudur.
Aşk, paranoya ve hükümet komplolarını konu eden oyunda şiddet ve çıplaklık unsurları bulunmaktadır. Oyunun neredeyse tamamı küçük bir motel odasında geçer. Öykü bir barda garson olan Agnes, Agnes'in karşılaşmaktan çekindiği eski kocası olan öfkeli eski mahkum Jerry Goss, lezbiyen arkadaşı R.C. ve R.C.'nin Agnes'a tanıştırdığı, muhtemelen Körfez Savaşı gazisi ve asker kaçağı olan Peter hakkındadır. Agnes Peter'a gittikçe bağlanırken, Peter da Irak'taki savaş, UFOlar, Oklahoma bombalamaları, kült intiharlar ve gizli hükümet komploları hakkındaki takıntılı fikirleri içinde zamanla çılgınlaşmaya başlar.
Küçük Adam Ne Oldu Sana, (Alm. Kleiner Mann - was nun?) Hans Fallada tarafından yazılmış aynı isimli romandan Yılmaz Onay tarafından sahneye uyarlanmış seyirlik müzikli oyun (kabare).
Almanya'nın son dönem roman yazarlarından Hans Fallada 1930'lu yıllarda yazdığı, İkinci Dünya Savaşı öncesinin Almanya'sında yaşanan büyük enflasyon sonucu yoksulluğun, işsizliğin arttığı, sol düşüncenin yaygınlaştığı, Spartakist tepkilerin çatışmalara yol açtığı, buna karşın Nazi rejiminin güçlenmeye başladığı bir ortamda geçiyor. devamı
Karatavuk (İng. Blackbird) İskoç oyun yazarı David Harrower tarafından 2005 yılında yazılmış tiyatro oyunudur. Oyun kısmen, 2003'te Toby Studebaker isimli Amerkalı bir denizcinin 12 yaşındaki bir İngiliz kızı kaçırması olayından ilham alınarak yazılmıştır
In-yer-face akımı içinde değerlendirilen oyun, çocuk tacizi ve pedofili konularını ele alır. 15 yıl önce 12 yaşındayken, o zamanlar 40 yaşındaki Ray ile bir ilişki yaşayan Una, gazetede gördüğü bir resimden yola çıkarak adamı bulur. Amacı Ray ile yüzleşmek ve aralarında geçen olaylardan sonra çektiklerini ona anlatmaktır.
Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe, Orhan Asena'nın yazdığı bir tiyatro oyunudur. Yazarın Taht ve Baht Dörtlemesi (ya da Kanunî Sultan Süleyman Dörtlemesi) adını verdiği dört oyunun üçüncüsüdür. Oyunda Kanuni Sultan Süleyman'ın oğulları Bayezid ve Selim arasındaki taht kavgası anlatılmaktadır.
Oyun, Hürrem Sultan'ın entrikaları sonucunda Şehzade Mustafa'nın boğdurulmasıyla başlar. Hürrem Sultan böylece tahtın kendi çocukları olan Şehzade Bayezid ile Şehzade Selim'den birine kalacağını düşünür. Ancak iki şehzadenin birbirine düşeceğini ve daha Kanunî Sultan Süleyman ölmeden taht kavgasına başlayacağını kestiremez.
Kanunî seferde iken tahtı koruma görevi Bayezid'e verilmiştir. Bu arada ortaya çıkan Düzmece Mustafa, kendisinin ölümden son anda kurtulan Şehzade Mustafa olduğunu iddia ederek halkın desteğini alır ve tahta yürümeye kalkışır. Bayezid, Düzmece Mustafa'ya işbirliği önerir ve hediyeler gönderir. Böylece onun güvenini kazanır ve yakalayıp idam ettirir.
Buzlar Çözülmeden, Cevat Fehmi Başkut'un yazdığı iki perdelik seyirlik oyun.
Türk tiyatro tarihinde adı klasikler arasında geçen Buzlar Çözülmeden, 1965 yılında Cevat Fehmi Başkut tarafından kaleme alınmıştır. Eser, bugüne kadar birçok tiyatro topluluğunca sergilendi. Ayrıca, kitap halinde yayımlanan Buzlar Çözülmeden, özgün adıyla ve Deli Deli Küpeli adlarıyla sinema filmi olarak çevrildi.
Tekrar Çal, Sam (İng. Play It Again, Sam), Woody Allen tarafından 1969'da yazılıp sahnelenmiş, daha sonra 1972'de senaryolaştırılıp filme alınmış tiyatro oyunudur.
Oyunun ismini, Kazablanka filminde Ilsa'nın (Ingrid Bergman) söylediği ünlü replikten alır. Bu cümle aynı zamanda oyunun son cümlesidir.
Filmde Ilsa aslında tam olarak bu cümleyi söylemez. Café Americain'e girip Sam'i gördüğünde "Play it once, Sam, for old times' sake." der. Ancak bu cümle "Play it again, Sam" şeklinde akıllarda kalmıştır.
Ak Şeytan (The White Divel - The Tragedy of Paolo Giordano Ursini, Duke of Brachiano with the Life and Death of Vittoria Corombona the Famous Venetian Curtizan), İngiliz oyun yazarı John Webster'ın 1612'de yazdığı intikam trajedisidir. Beş perdeden oluşan oyun, Webster'in tek başına yazdığı ilk trajedidir.
Oyun ilk sahnelendiğinde pek başarılı olamadı. Webster, oyunun kışın en durgun zamanında sahnelendiğinden, tiyatronun kalitesizliğinden ve "cahil eşekler" olarak nitelendirdiği izleyicilerden şikayet etti. Ve doğrusu oyunun karmaşıklığı, pişkinliği ve hicvi ilk kez sahnelendiği Red Bull Theatre'daki Queen Anne's Men'in repertuvarı ile pek uygunluk göstermiyordu. Oyun 1630'da Cockpit Theatre'daki Queen Henrietta's Men tarafından başarılı bir şekilde canlandırıldı ve 1631'de yeniden yayımlandı. 1707'de Nahum Tate Webster'ın oyununun bir adaptasyonunu Injured Love ismiyle yayımladı.
444, Yiğit Sertdemir tarafından yazılmış dördüncü tiyatro oyunudur.
2007 yılında yazılan oyun, 2007-2008 sezonunda, yazarın da dahil olduğu Altıdan Sonra Tiyatro topluluğu tarafından sahnelendi. Sertdemir bu oyunla, 2008'de verilen 12. Afife Tiyatro Ödülleri'nde Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü (ilk kez o yıl sahnelenmiş olan en başarılı yerli oyunun yazarı) kazandı.
Oyun bir çağrı merkezinin gece vardiyasında, bir kadın ve bir erkek müşteri temsilcisi arasında geçer. Bu çağrı merkezi bir hatırlatma servisine aittir. Müşteriler kendilerine verilen cihazları ve şifreleri kullanarak hatırlamak istedikleri her şeyi sisteme kaydederler, zamanı gelince de otomatik olarak uyarılırlar. Çağdaş insan öyle unutkan ve belleksiz hale gelmiştir ki, bu servisi sadece doktor randevuları, özel günler vb. şeyleri hatırlamak için değil, tuttuğu takımı hatta oy vereceği partiyi bile unutmamak için kullanmaktadır.
Servisin kadın elemanı uzun zamandır burada çalışmaktadır. Ortamı kendine göre düzenlemiş, hatta bir hamster beslemeye başlamıştır. Titiz ve kuralcı biri olan adam ise, gündüz çalıştığı işine ek olarak geceleri de çalışmak zorunda olduğu için bu çağrı merkezinde işe girmiştir. İşe başladığı gece, karşısında aşırı rahat ve şakacı kadını bulur. İkili arasında küçük gerilimler yaşanır. Daha sonra birbirlerine alışmaya başlarlar ancak bir anda çağrı merkezinde herşey birbirine girer.
İyi Geceler Anne (İng: " 'night, Mother"), ABD'li oyun yazarı Marsha Norman'ın 1983'te yazdığı bir tiyatro oyunudur.
Oyun Jessie ve beraber yaşadığı annesi Thelma'nın, birlikte geçirdikleri son geceyi anlatır. Oyun, Jessie'nin annesine, ertesi sabah ölmüş olacağını, çünkü o gece intihar edeceğini açıklamasıyla başlar. Jessie bunları, evi derleyip toplarken ve annesine yapacağı manikür için hazırlanırken, kayıtsızca, öylesine anlatır. Bunun ardından iki kadın arasında geçen konuşmalarda, Jessie'nin bu kararı neden verdiği, annesiyle olan yaşantısının detayları, kendi ölümünü en ince ayrıntısına kadar nasıl planladığı açığa çıkar. Oyun, kaçınılmaz sona doğru tedirgin edici şekilde hızla ilerler.
1983'te Pulitzer Drama Ödülü kazanan oyun, modern insanın en sevdiklerinin yanında bile kendini yalnız, çaresiz ve mutsuz hissetmesini, insanlar arasındaki iletişimsizliğin ve hoşgörüsüzlüğün varabileceği son noktayı anlatır.
Katharina Blum'un Çiğnenen Onuru, (Alm. Die verlorene Ehre der Katharina Blum ya da Wie Gewalt entstehen und wohin sie führen kann), Heinrich Böll tarafından yazılmış romandan uyarlanmış seyirlik bir oyundur.
Çevirisini Yücel Erten'in yaptığı eser, 1973 yılında Heinrich Böll ve Margarethe Von Trotta ikilisi tarafından kaleme alınmış. Oyun, başta Ankara Devlet Tiyatrosu olmak üzere, değişik topluluklar tarafından sahnelendi. Devlet Tiyatroları sunumunda başrolünde Aliye Uzunatağan'ın oynadığı oyun, Baader - Meinhof örgütünün Almanya'daki eylemlerinin ardından gerçek bir olaya dayandırılmaktadır. Eser aynı zamanda filme de alınmıştır.
Bir Delinin Hatıra Defteri, Gogol tarafından kaleme alınan bir eserdir.
Gogol'un 1842 yılında yazdığı 'Bir Delinin Hatıra Defteri', çeşitli tiyatro toplulukları tarafından birçok kez sergilenmiş, tek perdelik, tek kişilik, seyirlik bir oyundur. Palto, Burun ve Bir Delinin Hatıra Defteri adlı üç bölümden oluşan eser, tiyatro oyunu haline getirildiğinde tek bölümde toplanmış olup, yaklaşık bir saat 30 dakika sürmektedir. Genco Erkal tarafından sahnelenmiş hali, TRT ekranlarında da gösterilmiştir.
Oyun, çevresinde sürekli aşağılanıp alay edilen sıradan bir devlet memurunun platonik aşkı olan burjuva kızının bir asilzadeyi sevdiğini öğrenmesiyle yıkılması ve hedef değiştiren hayallerinin, soylu bir beyzade, kral olmaya yönelmesi ve sonuçta delirerek "İspanya kralı" olmuş bir halde, akıl hastanesine kapatılmasını konu alıyor.
Rumuz Goncagül, Oktay Arayıcı'nın yazdığı iki perdelik seyirlik oyun.
Oyun yazarı Oktay Arayıcı tarafından 1977 yılında kaleme alınan eser, iki saat 40 dakika sürüyor. Geleneksel ortaoyunu anlatımı ve epik tiyatro özelliklerinden yararlanılmış haliyle, Devlet Tiyatroları, Şehir Tiyatroları, AST ve birçok özel topluluk tarafından sahnelendi. Rutkay Aziz'in yönetmenliğinde 1981'de "Yılın oyunu" ödülü kazandı. İrfan Tözüm tarafından sinemaya da uyarlanarak filmi çekilen Rumuz Goncagül, kadının toplumdaki yeri ve evlilik kurumunu irdeliyor. Oyuna Timur Selçuk'un müzikleriyle güç kazandırılmış.
Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü, (İtalyancası: Morte accidentale di un anarchico) Dario Fo tarafından yazılmış seyirlik oyun.
İtalyan oyun yazarı Dario Fo'nun 1970 yılında kaleme aldığı eser; İtalyan Halk Tiyatrosu "Commedia dell'Arte türünün iyi bir örneği sayılmaktadır. Sinema ve tiyatro sanatçısı Füsun Demirel’in çevirisiyle Türkçe'ye kazandırılan eser, Türkiye'de çeşitli tiyatro toplulukları tarafından sahnelenmiştir. İki perde olarak sunulan oyun, İstanbul Devlet Tiyatrosu tarafından sekiz yıl boyunca oynanmış olup, iki saat 5 dakika sürmektedir.
Güneyli Bayan, Bilgesu Erenus'un yazdığı seyirlik bir oyundur.
İzmir Devlet Tiyatrosu, Ankara Sanat Tiyatrosu gibi topluluklar tarafından sahnelenen oyun, Bilgesu Erenus tarafından 1980'li yıllarda kaleme alınmış olup, iki kişilik bir kadroyla sahneleniyor. Tiyatronun, içinde bulunduğu dönemi yansıtan bir ayna olması gerekliliğini öngören Erenus'un eseri; güncelliği nedeniyle uzun aralıklarla sahnelendiğinde de ilgi görmüştür. Oyun; Amerikalı yazar Lillian Hellman'ın yaşam öyküsünden yola çıktığı, tarihsel gerçeklere dayanmaktadır.
Sivas '93, Genco Erkal tarafından yazılmış seyirlik oyun.
Belgesel ve politik tiyatronun bir örneği sayılabilecek oyun, Genco Erkal tarafından kaleme alınmış. Geniş kaynaklara dayandırılarak hazırlanan Sivas '93, Dostlar Tiyatrosu tarafından sahneleniyor. Her oyuncunun birkaç role girdiği, gerçekçi sinevizyon film gösterimiyle desteklenen oyunda Bülent Ecevit, Nazım Hikmet, Behçet Aysan, Aziz Nesin gibi şairlerin şiirlerinden yararlanılmış. Genco Erkal, oyunda geçen hiçbir sözün kendisi tarafından eklenmediğini, tamamının tutanaklardan derlendiğini açıklamıştı. Fazıl Say'ın müzikleri oyunda önemli bir yer tutuyor.
