Kral Lear (oyun)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kral Lear İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Yaklaşık olarak 1605 yılında yazıldığı tahmin edilen oyun, Shakespeare'in önemli trajedilerinden biridir. İlk olarak 1608 yılında "Kral Lear'ın Gerçek Tarihi" başlığıyla basılmıştır. Oyunun ilk gösterimi 1607 yılında sarayın whitehall denilen salonunda yapılmıştır. Oyunun folio ve quarto olarak iki farklı versiyonu bulunmaktadır. Yazarın diğer oyunlarının aksine iki versiyon da özgün olarak kabul edilmekte ve halen tartışılmalarına rağmen eşit değerde görülmektedirler. Shakespeare'in diğer birçok oyununda olduğu gibi Lear'ın hikayesi de daha önceden anlatılan öykülerden alınmadır. Yazarın özellikle Monmouth'lu Geoffrey'nin 12.yy'da yazdığı Historia Regum Britanniae adlı kitabına eklediği Kral Leir adlı halk masaından yararlandığı belirlenmiştir.[1]
Ayrıca genellikle bahsi geçmeyen bir de Kral Lear balad'ı vardır. Bu baladın günümüze kalan en eski kopyası 1620 yılındandır.[2] Shakespeare'in oyunun mu yoksa baladın mı daha önce yazıldığı tartışmalıdır. Baladın hikayesi oyununkinden farklılıklar gösterir. Örneğin baladda, Cordelia bir süre Britanya'da sahipsiz dolaşmış ününü duyan Fransa kralıyla daha sonra evlenmiştir. Oyunun sonunda da Lear, Fransa kralını yardımıyla savaşarak krallığını geri aldıktan sonra, savaşta Cordelia'nı ölüm haberini alınca üzüntüden ölmüştür.
Konu başlıkları |
[değiştir] Karakterler
- Kral Lear: Britanya kralı
- Gonoril: Kralın büyük kızı
- Regan: Kralın ortanca kızı
- Cordelia: Kralın küçük kızı
- Albany Dükü: Gonoril'in kocası
- Cornwall Dükü: Regan'ın kocası
- Burgundy Dükü: Cordelia'nın taliplerinden biri
- Fransa Kralı: Cordelia'nın taliplerinden diğeri, sonradan kocası
- Kent Kontu: Sonradan Caius olarak kılık değiştirir
- Gloucester Kontu
- Edgar: Gloucester Kontu'nun büyük oğlu, sonradan Tom o'Bedlam olarak kılık değiştirir
- Edmund: Gloucester Kontu'nun gayrimeşru oğlu
- Yaşlı Adam: Gloucester'ın adamlarından biri
- Curan: Gloucester'ın uşağı
- Lear'ın Soytarısı
- Oswald: Gonoril'in kahyası
- Cornwall'ın Üç hizmetlisi
- Doktor: Cordelia ile ilgilenir
- Üç Kaptan
- Bir Şövalye
- Bir Haberci
- Bir Ulak
- Askerler, hizmetliler, soylular ve diğer figüranlar
[değiştir] Konusu
| Uyarı: Yazının devamı, eserin konusu hakkında ayrıntılı bilgi içermektedir. |
Oyunda Lear'ın trajedisine paralel olarak Gloucester'ın hikayesi bulunmaktadır. İki hikayenin de teması evlatlarından kötü olanların etkisiyle, iyi evlatlarını haksız yere cezalandıran babaların kendilerini düşürdükleri zor durum ve trajik sonları anlatılır.
Birinci hikaye oyunun baş kişisi Lear'ın yaşlandığı gerekçesiyle topraklarını üç kızı arasında paylaştırmaya karar vermesiyle başlar. Bu paylaşımın eşit ve adil olması için kızlarını sınava tabii tutmaya karar veren kral, onlardan kendisini ne kadar sevdiklerini söylemelerini ister. Büyük ve ortanca kızları süslü laflarla sevgilerini ifade edip kendilerini kanıtlar, fakat gerçek sevginin süslü laflarla anlatılamayacağına inanan Cordelia cevap vermez. Buna sinirlenen Lear, onu evlatlıktan reddeder ve topraklarını diğer kızları arasında böler. Cordelia'yı savunmaya kalkan Kent Kontu'nu da sürgüne gönderir. Babalarından toprakları alan Regan ve Gonoril mutlak hakimiyeti elde etmek için Lear'ın askeri ve idari gücünü kısıtlarlar. İki kızı tarafından kapı dışarı edilen Lear aklını kaçırır.
İkinci hikayede ise Gloucester'ın gayrimeşru oğlu Edmund sahte mektuplar ve yalanlarla babasını Edgar'ın onu devirmek istediğine ikna eder. Edgar'ı da yalanlarıyla kandırarak uzaklaştıran Edmund idareyi eline alır. Gloucester, kızlarının Lear'a davranışlarına ve onu sokağa atmalarına dayanamayarak krala yardım eder. Edmund, Gloucester ile Regan ve Gonoril arasındaki gerginliği kendi çıkarları için kullanarak babasını hain ilan ettirir. Lear'ın kızları, Gloucester'ın gözlerini oydurarak onu sokağa atarlar. Cornwall Gloucester'ın hizmetlisi tarafından öldürülür.
Bu arada Fransa kralı Cordelia ile birlikte Britanya'ya ordu gönderir. Amaçları Lear'ın öcünü almaktır. Kent Kontu Lear'ı, Edgar Gloucester'a güvenli bir yere aldırırlar. Lear ile Cordelia barışır, fakat savaşı kaybedince esir alınırlar. Gloucester, Edgar ona başından geçenleri anlatınca Gloucester heyecana ve mutluluğa dayanamayarak kalpten ölür. Daha sonra Edgar Edmund'ı düello ile öldürür. Fakat, ondan önce Edmund çoktan Cordelia'yı astırmak için emir vermiştir. Gonoril ile Regan ise Edmund'ı paylaşamayarak birbirlerini öldürürler. Cordelia'nın ölümüne dayanamayan Lear da ölür. Krallık Albany, Kent ve Edgar'a kalır.
| Uyarı sonu. |
Shakespeare'in trajedilerinde ölüm önemli bir çözümdür. Kötü karakterler ile trajedinin baş kahramanları genellikle oyunun sonunda ölürler ve her şey geride bırakılan trajik sonlarla bir çeşit "normal" duruma döner.
[değiştir] Film Uyarlamaları
- Kral Lear: Laurence Olivier'in başrolünü oynadığı televizyon uyarlaması
- Ran: Akira Kurosawa uyarlaması
[değiştir] Kaynaklar
 |
William Shakespeare'in tamamlanmış eserleri |
|---|---|
| Trajediler: | Romeo ve Juliet | Macbeth | Kral Lear | Hamlet | Othello | Titus Andronicus | Julius Caesar | Antonius ve Kleopatra | Coriolanus | Troilus ve Cressida | Atina'lı Timon |
| Komediler: | Bir Yaz Gecesi Rüyası | Sonu İyi Biterse | Size Nasıl Geliyorsa | Cymbeline | Aşkın Çabası Boşuna | Kısasa Kısas | Venedik Taciri | Windsor'lu Şen Dullar | Kuru Gürültü | |Perikles | Hırçın Kız | Yanlışlıklar Komedisi | Fırtına | Onikinci Gece | Veronalı İki Centilmen | The Two Noble Kinsmen | The Winter's Tale |
| Tarihsel Oyunlar: | Kral John | II. Richard | IV. Henry, bölüm 1 | IV. Henry, bölüm 2 | V. Henry | VI. Henry, bölüm 1 | VI. Henry, bölüm 2 | VI. Henry, bölüm 3 | III. Richard | VIII. Henry |
| Şiirler ve Soneler: | Soneler | Venus ve Adonis | The Rape of Lucrece | The Passionate Pilgrim | Zümrüdüanka ve Kaplumbağa | A Lover's Complaint |
| Shakespeare Apocrypha ve Kayıp Sahne Oyunları | Edward III | Sir Thomas More | Cardenio (kayıp) | Love's Labour's Won (kayıp) | The Birth of Merlin | Locrine | The London Prodigal | The Puritan | The Second Maiden's Tragedy | Richard II, Part I: Thomas of Woodstock | Sir John Oldcastle | Thomas Lord Cromwell | A Yorkshire Tragedy | Fair Em | Mucedorus | The Merry Devil of Edmonton | Arden of Faversham | Edmund Ironside |
| Ayrıca bkz.: | Oyunlarındaki karakterler |
 |
Edebiyat Portalı – Vikipedi'de edebiyat ile ilgili diğer maddelere ulaşın. |
