Türkiye-Afganistan ilişkileri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
  |
|
 |
|
| ██ Türkiye | ██ Afganistan |
 |
Ülkeler:
Uluslararası birlik ve kurumlar: |
Türkiye-Afganistan ilişkileri Türkiye Cumhuriyeti'nin Afganistan İslam Cumhuriyeti'yle süregelen uluslararası politikaları içerir.
[değiştir] İlişkilerin tarihçesi
Afganistan Türklerin anayurdu olan Orta Asya'ya yakınlığı nedeniyle tarihi boyunca çok sayıda Türklere ev sahipliği etmiş bir ülkedir. İslam dini öncesinde Akhunlar ve Göktürkler gibi Türk kavimlerin egemenliğinde yaşayan bu bölge İslam dininin bölgede yayılmasından sonra da Gazneliler, Büyük Selçuklu Devleti ve Harzemşahlar gibi diğer Türk kavimlerinin egemenliğine girdi. Bölgedeki Türk etkisi Timur İmparatorluğu ve Babür İmparatorluğu dönemlerinde de aynı güçte devam etti. Günümüzde bile Afganistan'ın nüfusunun yarısına yakın bir bölümünü çeşitli Türk kökenli etnik gruplar oluşturmaktadır.
Afganistan 19. yüzyılın ortalarında Hindistan'la birlikte İngiliz egemenliğine girdi. 8 Ağustos 1919'da Emanullah Han'ın önderliğinde bağımsızlığını kazanan Afganistan daha Kurtuluş Savaşı döneminde yeni kurulmakta olan Türkiye Cumhuriyeti'yle ilişki içine girdi. 1 Mart 1921 tarihinde Türk ve Afgan heyetleri Moskova'da görüşmeler yaptı ve Türkiye adına Yusuf Kemal Tengirşenk ve Rıza Nur, Afganistan adına General Mehmed Veli Han tarafından bir Türkiye Afganistan İttifak Antlaşması imzalandı[1]. Eski Medine muhafızı Fahreddin Paşa, Kabil'e ilk Türk büyükelçisi olarak atandı [2].
II. Dünya Savaşı öncesinde Almanya ve İtalya'nın bölgede artan baskılarına karşı 8 Temmuz 1937 'de Türkiye, İran, Afganistan ve Irak Sadabat Paktı 'nı kurarak bölgenin önce Nazi ve Faşist sonra da Sovyet işgaline girmesini önlediler.
[değiştir] Günümüzdeki ilişkiler
ABD topraklarında El Kaide örgütü tarafından düzenlenen 11 Eylül 2001 Saldırıları'nın Afganistan topraklarında planlandığını gerekçesiyle ABD'nin önderliğinde hareket eden NATO orduları 7 Ekim 2001 tarihinde Taliban örgütü tarafından yönetilen Afganistan'a karşı saldırıya geçti. 12 Kasım 2001 tarihinde Taliban kuvvetleri Kabil'i NATO kuvvetlerine bırakarak Afganistan'ın güneyine çekildiler. Kabil'de Paştun kökenli Hamid Karzai'nin önderliğinde bir geçiş dönemi hükümeti kuruldu. 2004 yılındaki seçimleri kazanan Karzai halen Afganistan devlet başkanı olarak görev yapmaktadır.
Afganistan'a müdahale eden NATO ordularına Türkiye 260 kişilik bir birlikle katkıda bulundu. Türkiye ile Afganistan arasındaki ilişkiler 2001 yılından bu yana ileri bir düzeye ulaştı. 4 Nisan 2002 tarihinde ilk defa Türkiye'yi ziyaret eden Hamid Karzai başbakan Bülent Ecevit ve cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'le görüşmelerde bulundu. 20 Kasım 2005 tarihinde başbakan Recep Tayyip Erdoğan Afganistan'ı ziyaret eden ilk Türk başbakanı oldu.
Afganistan'da kurulan Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü'ne (ISAF) halen 1200 kişilik bir birlikte katkıda bulunan Türkiye Kabil civarında güvenliği sağlamak konusunda katkıda bulunmakta ve Vardak vilayetindeki yapılanma projelerini yürütmekten sorumludur.
