Aktüerya

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Aktüer finansal riskleri değerlendirebilen, çözümler öneren, ve her çözümün uzun dönemdeki sonuçlarını irdeleyebilen bir profesyoneldir. Aktüer yalnızca bugünü değil yarınları da düşünerek finansal belirsizlikleri değerlendirir. İleriye yönelik projeksiyonlar yaparak stratejik kararlar için önerilerde bulunur.

Aktüer, sahip olduğu teknik bilgileri üst yönetime aktaran sosyal bir matematikçidir. Aslında aktüer olmak bir düşünce yapısı kazanımı ile gerçekleşmektedir. Bu perspektifte de aktüerler için bir çalışma alanı tanımlayarak bir kısıtlamaya gitmek yersiz ve anlamsız olmaktadır. Temel düşünce yapısının doğru yerleşmiş olması ön koşulu ile sigorta şirketleri, finans kurumları, fon yönetimi şirketleri, devlet kuruluşları, uluslararası sosyal güvenlik örgütleri, üniversiteler, araştırma ve danışmanlık şirketleri ve benzerleri aktüerler için bir rol sahnesi olabilmektedir.

[değiştir] Aktüerlik Mesleğinin Doğuşu

Aktüerya kelimesi, Tarihi Roma Senatosu'nda yöneticiler için kulanılan actuarius kelimesinden doğmuştur. İlk ölüm tablosu M.S. 220 yıllarında Domitius Ulpinos tarafından Roma Hukuku'na göre veraset vergilerinin hesaplanabilmesi amacıyla oluşturulmuştur.

1706'da Euler, yaşa bağlı olarak anuitlerin hesaplanmasında kendi metodunu uygulamıştır. 1762'de Equitable Society of London tarafından Aktüerya terimi ilk kez hayat sigortası prim hesaplamalarını ifade etmek için kullanılmıştır. 1809, Amerika’da Aktüerlik mesleğinin ortaya çıkış tarihidir. 1821, İngiltere Hükümeti, ilk olarak aktüerlik mesleğini ulusal borçların azaltılması amacıyla kurulan komisyon için benimsemiştir. 1848, Londra’da Aktüerlik Enstitüsü kurulmuştur. 1889, Amerika Aktüerler Birliği, Sheppard Homes ve David Parks Fackler tarafından New York’da kurulmuştur. 1895, Amerika Aktüerler Birliği özel sınavlar hazırlayarak üyelik kabul etmeye başlamıştır. 1988, Jobs Rated Almanac dergisi araştırmasına göre Aktüerlik en iyi meslek seçilmiştir

[değiştir] Türkiye'de Aktüerlik

2008 yılında yayınlanan Aktüerler Yönetmeliğine göre; Aktüer olabilmek icin Sınav Kurulunun açtığı sınavlarda başarı göstermek gerekmektedir.

Ülkemizde “Aktüerler Derneği”, 1951 yılında Türkiye Aktüerler Cemiyeti adı altında 12 aktüerin bir araya gelmesi ile kurulmuştur ve 71 üyesi ile birlikte mesleğin gelişimi ile ilgili çalışmalarına devam etmektedir.

Yönetim Kurulu: Ömür Şengün, Ayşe Sezik Türkölmez, Orhun Emre Çelik, Alper Ünlenen, Taylan Matkap

Denetim Kurulu: Tevfik Cansız, Ertan Tan, Ali Yücel

Başkan: Ömür Şengün Başkan Yard.: Ayşe Sezik Türkölmez Genel Sekreter: Taylan Matkap Sayman: Orhun Emre Çelik Halkla İlişkiler ve Eğitim Sorumlusu: Alper Ünlenen

Web Sitesi: http://www.aktuerlerdernegi.org/

Aktüerlerin Kullandığı Mortalite Tablosu

[değiştir] Aktüerya'nın Çeşitli Tanımları

Aktüerya, hayat sigortalarının ilk uygulamaları ile birlikte 1792 yılında İngiltere'de ortaya çıkmış olan, çok güçlü bir matematiksel ve istatistiksel altyapı gerektiren, sigorta, uzun vadeli yatırımlar ve emeklilik ile ilgili fiyatlandırma ve risk analizine yönelik hesaplama ve tahmin yöntemlerinin bütününü içeren bir bilim dalı.

Belirsizliğin finansal sonuçlarını yöneten,
Risk analizi, ölçümlenmesi ve fiyatlandırması üzerine çalışan,
Risk yönetimine ilişkin problemleri matematiksel ve istatistiksel yöntemler kullanarak çözen,
Şirketler tarafından alınan riskleri minimize etmek için doğru strateji belirlenmesine yardımcı olan,

uzmanlık dalıdır.

Gelecekteki riskleri belirleyerek fiyatları tespit eden ve yatırım stratejilerini oluşturan aktüerler, yatırım karlılıklarını artırıp istihdam imkanları yaratarak çalıştıkları ülkelerin ekonomik büyümesine de katkı sağlarlar.

[değiştir] Aktüerya'nın Çalışma Alanı

Aktüerler, finansal riskleri değerlendirebilen, çözümler öneren, ve her çözümün uzun dönemdeki sonuçlarını irdeleyebilen profesyonellerdir. Aktüer yalnızca bugünü değil geleceği de düşünerek finansal belirsizlikleri değerlendirir. İleriye yönelik yansıtmalar yaparak stratejik kararlar için önerilerde bulunur. Aktüerler; sigorta şirketleri, finans kurumları, fon yönetimi şirketleri, devlet kuruluşları, uluslararası sosyal güvenlik örgütleri, üniversiteler, araştırma ve danışmanlık şirketleri ve benzeri kurumlarda çalışabilirler.

İçerisinde risk kavramının yer aldığı her alanda aktüerler hizmet vermektedirler:

Sigorta sektörü (hayat, sağlık, mal ve kaza sigortaları)
Emeklilik planlarının yönetilmesi,
Bankacılık, denetim şirketleri ve diğer finansal kuruluşlar,
Sigortacılık ve finansal kuruluşlardan sorumlu denetim yetkisine sahip kamu otoriteleri,
Özellikle ABD’de bilgisayar, veri metodlama, danışmanlık, sağlık hizmetleri vb.

[değiştir] Dünyada Aktüerlik

İşin teknik doğası nedeniyle ilk aktüerler matematikçilerden çıkmıştır. Ancak ilerleyen zamanlarda Aktüerlerin sayısındaki artış 1848 yılında İngiltere'de Aktüarya Enstitüsü'nün kurulmasını zorunlu kılmıştır. Bundan sekiz yıl sonra İskoçya'da Aktüarya Fakültesi kurulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri'nde 1889 yılında Amerikan Aktüerler Birliği ve 1909 yılında Amerikan Aktüarya Enstitüsü kurulmuştur.

20. yüzyılın başları itibariyle Amerika Birleşik Devletleri’nde hastalık, maluliyet ve kaza sigortalarında, özellikle 1911 yılından itibaren uygulanan işçi tazminatlarından kaynaklanan problemler aktüaryal yaklaşımlar gerektirmiştir. Yeni problemler ve geleneksel hayat sigortası uygulamaları arasındaki farklar 1914 yılında “Amerika Kaza Aktüaryası ve İstatistik Birliği'’nin kurulmasına yol açmıştır. Amerikan Aktüerler Birliği ve Amerikan Aktüarya Enstitüsü 1949 yılında birleşerek Aktüerler Birliği'ni oluşturmuştur.

Alman Aktüerler Birliğinin (DAV) üye sayısı ise 2.424'tür. İngiltere'de ise bu rakam 16.337'ye ulaşmış durumdadır. Yunanistan'daki birlik 90 ve İsveç'teki birlik 350 üyeye sahiptir. Türkiye’de Aktüerler siciline kayıtlı aktüer sayısı sadece 47’dir.

[değiştir] Günümüzde aktüerya

Sigorta şirketlerinin hayat branşı departmanlarında en az bir tane aktüer bulundurmaları zorunludur, bununla beraber 2007 yılında çıkarılan sigorta kanunu ile elementer branşlarda(sağlık, yangın, kaza, vb.) da hizmet veren departmanların aktüer bulundurmaları zorunlu hale gelmiştir. Ülkemizde bu bölüm sadece iki üniversitede bulunmaktadır. Bu üniversitelerden biri Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu, diğeri Hacettepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Aktüeryal Bilimler bölümüdür. Türkiye'de sadece iki üniversitenin mezun vermesinden dolayı Aktüerlerin işsiz kalma olasılıkları yok denecek kadar azdır.