หน้าต่างกุหลาบ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

หน้าต่างกุหลาบ (ภาษาอังกฤษ: Rose window) โดยทั่วไปหมายถึงหน้าต่างทรงกลมซึ่งมักจะใช้ในการสร้างคริสต์ศาสนสถานโดยเฉพาะวัดที่เป็นสถาปัตยกรรมแบบกอธิค คำว่า “rose window” เริ่มใช้กันมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 17 และสันนิษฐานว่ามาจากคำว่า “roué” ซึ่งเป็นภาษาฝรั่งเศสเก่าที่แปลว่า “ล้อ” ซึ่งไม่ใช่มาจากคำว่า “rose” ดอกไม้ในภาษาอังกฤษ

คำว่า “หน้าต่างล้อ” มักจะหมายถึงหน้าต่างที่แบ่งเป็นซี่ๆ ด้วยหิน กระจายออกไปจากเพลาศูนย์กลาง คำว่า “หน้าต่างกุหลาบ” มักจะใช้เฉพาะหน้าต่างกลมที่เป็นแบบที่ซับซ้อนซึ่งดูคล้ายกลีบกุหลาบซ้อน หน้าต่างกลมที่ไม่มีซี่ที่นิยมทำกันในวัดในประเทศอิตาลีเรียกว่า “หน้าต่างตา” (Ocular window หรือ oculus)

“หน้าต่างกุหลาบ” เป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของสถาปัตยกรรมแบบกอธิคซึ่งจะเห็นได้จากในมหาวิหารทางตอนเหนือของประเทศฝรั่งเศส แต่แท้ที่จริงแล้วการสร้างหน้าต่างกลมเริ่มกันมาตั้งแต่ยุคกลาง การสร้าง “หน้าต่างกุหลาบ” หันกลับมาเป็นที่นิยมอีกครั้งในสมัยสถาปัตยกรรมฟื้นฟูกอธิคเมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 19

เนื้อหา 1 ประวัติ 1.1 ที่มา 2 อ้างอิง 3 ข้อมูลเพิ่มเติม 4 แหล่งข้อมูลอื่น 5 สมุดภาพ

[แก้] ประวัติ

[แก้] ที่มา

ที่มาของหน้าต่างกุหลาบอาจจะพบในสถาปัตยกรรมโรมันที่เรียกว่า “อ็อคคิวลัส” (oculus) หรือ “ตา” ซึ่งเป็นช่องกลมกว้างบนเพดานให้แสงและอากาศส่องเข้ามาภายในสิ่งก่อสร้างได้ “อ็อคคิวลัส” ที่สำคัญที่สุดคือ อ็อคคิวลัสที่เป็นช่องเปิดกลมบนหลังคาของตึกแพนเธียน (Pantheon) ที่ โรม

ในสมัยศิลปะคริสต์ศาสนายุคแรก และสถาปัตยกรรมไบแซนไทน์มีตัวอย่างของการก่อสร้างลักษณะนี้ ซึ่งมักจะตั้งอยู่ตรงศูนย์กลางของโดมเช่นที่วัด Holy Sepulchre ที่กรุงเยรูซาเล็ม หรือบนจั่วตื้นแบบสถาปัตยกรรมคลาสสิค เช่นที่วัดเซ็นต์แอ็กเนสนอกกำแพง (Saint Agnes Outside the Walls) หรือที่มหาวิหารทอเซลโล (Torcello Cathedral) ที่ เวนิส^[1]

หน้าต่างที่สร้างเมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 8 ที่ปัจจุบันอยู่ที่เมืองเวนิสซึ่งเจาะจากหินแผ่นเดียว หรือหน้าต่างครึ่งวงกลมที่แบ่งเป็นช่องๆ ที่ทำในคริสต์ศตวรรษที่ 8 และหน้าต่างที่ทำต่อมาภายหลังที่ประเทศกรีซยังพอมีหลงเหลือให้ดูอยู่บ้าง^[2]

หน้าต่างกลมเล็กเช่นที่วัดเซ็นต์แอ็กเนสนอกกำแพงและมหาวิหารทอเซลโล และหน้าต่างที่ใช้ตกแต่งด้วยกระจกด้านภายในหน้าต่างกลมที่เว้าลึกเข้าไปในผนังยังคงทำกันต่อมาในการสร้างวัดที่ประเทศอิตาลีจนมารุ่งเรืองเอาเมื่อสมัยโรมาเนสก์

อีกประการหนึ่งที่ทำให้การสร้างหน้าต่างกุหลาบมีความนิยมขึ้นในทวีปยุโรป ตามการสันนิษฐานโดยนักประวัติศาตร์ชาวเยอรมนีอ็อตโต ฟอน ซิมสัน (Otto von Simson) ผู้กล่าวว่าหน้าต่างกุหลาบมีรากฐานมาจากหน้าต่างรูปแปดเหลี่ยมที่ตกแต่งผนังภายนอกของปราสาทอุมเมยัด (Umayyad palace) ที่ ประเทศจอร์แดน ระหว่างปี ค. ศ. 740 ถึงปี ค. ศ. 750 ตามทฤษฎีแล้วผู้ที่นำการสร้างหน้าต่างลักษณะนี้เข้ามาในทวีปยุโรปคือผู้ที่กลับมาจากสงครามครูเสดโดยนำมาใช้ในการก่อสร้างคริสตศาสนสถาน

[แก้] อ้างอิง

1. ^ Bannister Fletcher, History of Architecture on the Comparative Method (ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมโดยการเปรียบเทียบ)
2. ^ Bannister Fletcher

[แก้] ข้อมูลเพิ่มเติม

• แผนผังมหาวิหาร
• สถาปัตยกรรมกอธิค
• มหาวิหาร
• งานกระจกสี

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• therosewindow.com หน้าต่างกุหลาบเว็ปไซท์ โดย Painton Cowen (อังกฤษ)
• Tips & Tricks to Gothic Geometry: Rose Window (กลเม็ดของทรงเรขาคณิตแบบกอธิค: หน้าต่างกุหลาบ) (อังกฤษ)
• Chartres Rose Window Geometry (เรขาคณิตของหน้าต่างมหาวิหารชาร์ทร) (อังกฤษ)
• Wagon Wheel Rose Windows of the Medieval Norman Cathedrals of Puglia - Photos (หน้าต่างล้อกุหลาบของมหาวิหารแบบโรมาเนสก์ที่พูเกลีย) (อังกฤษ)
• Rose Window by Catholic Encyclopedia (หน้าต่างกุหลาบ โดย Catholic Encyclopedia) (อังกฤษ)

[แก้] สมุดภาพ

มหาวิหารชาร์ทร (Chartres Cathedral) ประเทศฝรั่งเศส	มหาวิหารลาออง (Laon) ประเทศฝรั่งเศส	วัดออสคาร์เฟรดิคส (Oscar Frediks Church) ประเทศสวีเดน	วัดซานตามาเรียเดลปี (Santa Maria del Pi) ประเทศสเปน	วังประธานาธิบดี ที่ลิมา (Lima) ประเทศเปรู
แซนท์ชาเปล (Sainte-Chapelle) ประเทศฝรั่งเศส แบบกอธิควิจิตร เป็นเรื่องไฟล้างโลก (Apocalypse)	มหาวิหารลิงคอล์น อังกฤษ ที่เรียกว่า “ตาบาทหลวง”(Bishop's Eye)	วัดกเดชนิส (Gedaechtniskirche) เมืองสเปเยอร์ (Speyer) ประเทศเยอรมนี	หน้าต่างบริเวณสงฆ์ที่วัดฮิมเมลฟาร์ท (Himmelsfahrskirche) เมืองเดรสเด็น (Dresden) ประเทศเยอรมนี	หน้าต่างลวดลายดอกไม้เรขาคณิตแบบมัวร์ ที่มายอร์คา (Mallorca) ประเทศสเปน
หน้าต่างวาราทาห์ (Waratah window) วัดเซ็นต์บีด (St Bede's) ซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย โดยอัลเฟรด แฮนเดล (Alfred Handel)	วัดเซ็นต์นิโคลัส เมืองริชมอนด์ (Richmond) อังกฤษ ออกแบบโดย สถาปนิกจี สก็อตต์ (G. Scott) ประกอบโดยวิลเลียม เวลส์ (William Wailes)