พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ศาสตราจารย์พิเศษ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ หรือ ท่านจักร ทรงมีพระนามเดิมว่า หม่อมเจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ ประสูติที่กรุงเทพมหานครเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2452 ทรงเป็นโอรสใน พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุวัตรจาตุรนต์ อดีตผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ พระโอรสใน กรมพระจักรพรรดิพงศ์ กับ หม่อมจำรัส จักรพันธุ์ ณ อยุธยา
ทรงสำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมปีที่ 3 จากโรงเรียนเทพศิรินทร์ เมื่อปี พ.ศ. 2465 จากนั้นก็ได้ทรงเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนนายร้อยทหารรุ่นเดียวกับ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ อยู่ระยะหนึ่งแต่มิได้ทรงศึกษาจนจบ จากนั้น พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานทุนส่วนพระองค์ให้ไปศึกษาต่อที่สหรัฐอเมริกา และประเทศฟิลิปปินส์ ทรงสำเร็จการศึกษาทางด้านการเกษตรเมื่อปี พ.ศ. 2479
หม่อมเจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ สมรสและหย่ากับหม่อมวิภา (จักรพันธุ์ ณ อยุธยา) เก่งระดมยิง ธิดาของพลโทหลวงกาจสงคราม (เทียน เก่งระดมยิง) เมื่อ พ.ศ. 2484 มีธิดาคือ
- หม่อมราชวงศ์สุพินดา จักรพันธุ์ (สมรสและหย่ากับ อนันต์ กฤษนันท์)
- หม่อมราชวงศ์อรพรรณ สุคันธนาค (สมรสกับ อนันต์ สุคันธนาค)
- หม่อมราชวงศ์จันทิรา จักรพันธุ์ (สมรสและหย่ากับ อัลโด มัสเซ็ตติ) มีธิดาคือ คลาวเดีย จักรพันธุ์
- หม่อมราชวงศ์มาลินี จักรพันธุ์ (สมรสและหย่ากับ อภินันท์ ปวนะฤทธิ์)
- หม่อมราชวงศ์เบญจาภา ไกรฤกษ์ (สมรสกับ ศักดิ์ทิพย์ ไกรฤกษ์)
หม่อมเจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ สมรสกับหม่อมประพาล จักรพันธุ์ ณ อยุธยา มีธิดาคนเดียว คือ
- หม่อมราชวงศ์เพ็ญศิริ กรัยวิเชียร (สมรสกับ นิติกร กรัยวิเชียร)
เนื้อหา |
[แก้] การทำงาน
- พ.ศ. 2479 ทรงเข้ารับราชการในกระทรวงเกษตร
- พ.ศ. 2494 รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
- พ.ศ. 2497 อธิบดีกรมการข้าว
- พ.ศ. 2504 อธิบดีกรมกสิกรรม
- พ.ศ. 2511 คณบดี (กิตติมศักดิ์) คณะเกษตร
- พ.ศ. 2512 อธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
- พ.ศ. 2516 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในรัฐบาล ศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์
- พ.ศ. 2518 ดำรงตำแหน่งองคมนตรี ซึ่งท่านได้รับราชการสนองเบื้องพระยุคลบาทในตำแหน่งนี้ตราบจนสิ้นพระชนม์
- พ.ศ 2530 ดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์พิเศษ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
[แก้] ผลงานดนตรี
นอกจากท่านจักรจะทรงเป็นนักบริหารทางการเกษตรที่ประสบความสำเร็จแล้ว ยังทรงมีความสามารถพิเศษทางด้านการประพันธ์คำร้องและทำนองเพลง
ผลงานที่สำคัญที่สุดทางด้านการดนตรีก็คือ การที่ทรงได้ถวายงานด้านการประพันธ์เนื้อร้องประกอบทำนองเพลงพระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ยังทรงดำรงพระยศเป็น สมเด็จพระอนุชาธิราช โดยเพลงแรกที่ทรงพระราชนิพนธ์ คือ เพลง แสงเทียน ซึ่งท่านจักรก็ได้เริ่มประพันธ์คำร้องถวายเป็นท่านแรกตั้งแต่ครั้งนั้น และยังทรงได้ประพันธ์คำร้องถวายอีกรวมทั้งสิ้น 28 เพลง อาทิ ยามเย็น สายฝน เทวาพาคู่ฝัน แก้วตาขวัญใจ ลมหนาว แสงเดือน พรปีใหม่ ฯลฯ
นอกจากนั้นท่านยังได้ทรงประพันธ์เพลงทั้งคำร้องและทำนองไว้อีกเกือบ 100 เพลง ซึ่งล้วนเป็นเพลงที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง อาทิ ชะตาฟ้า เกาะสวรรค์ กล่อม สาวงาม จากรัก รำวง ชาวทะเล รำวงเกษตร มาร์ชเกษตรศาสตร์ จุฬาบันเทิง จุฬาแซมบ้า ฯลฯ
เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ท่านจักรก็ได้ทรงเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งวงดนตรี KU Band ซึ่งนับเป็นวงดนตรีประจำมหาวิทยาลัยวงแรกของประเทศไทยด้วย
[แก้] สิ้นพระชนม์
ท่านจักรประชวรด้วยโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจและถุงลมโป่งพองมาเป็นเวลานานจนสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2536 สิริพระชนมายุได้ 84 พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า โปรดกระหม่อมให้สถาปนาพระอิศริยศและเฉลิมพระนาม หม่อมเจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ ขึ้นเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ เมื่อวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2537 เพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงความจงรักภักดี ตลอดจนความชอบและความดีที่ท่านจักรได้ทรงบำเพ็ญมาตลอดพระชนม์ชีพ
[แก้] อ้างอิง
- พีระเดช อนุพงษ์ จักรพันธุ์, ม.ร.ว.. ๑๕๐ ปี สมเด็จเจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมีฯ กรมพระจักรพรรดิพงษ์ -- กรุงเทพฯ : กระทรวงการคลัง, 2548.
|
|
||
|---|---|---|
| กระทรวงเกษตราธิการ |
เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ · เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) · เจ้าพระยาพลเทพ (พุ่ม ศรีไชยยันต์) · พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ · เจ้าพระยาพลเทพ (เฉลิม โกมารกุล ณ นคร) · เจ้าพระยาพิชัยญาติ (ดั่น บุนนาค) |
 |
| กระทรวงเกษตร พาณิชยการ |
||
| กระทรวงเศรษฐการ |
พระยาโกมารกุลมนตรี (ชื่น โกมารกุล ณ นคร) · พระสารสาสน์พลขันธ์ (ลอง สารสาส) · พระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน) · พระบริภัณฑ์ยุทธกิจ (เภา เพียรเลิศ) |
|
| กระทรวงเกษตราธิการ |
พระสารสาสน์ประพันธ์ (ชื้น จารุวัสตร์) · พระยาฤทธิอัคเณย์ (สละ เอมะศิริ) · พระยาพหลพลพยุหเสนา · พระเวชยันต์รังสฤษฎ์ (มุนี มหาสันทนะ) · หลวงเดชสหกรณ์ · สินธุ์ กมลนาวิน · ทวี บุณยเกตุ · พระยาอรรถการีย์นิพนธ์ (สิทธิ์ จุณณานนท์) · พระยาอัชราชทรงสิริ (แม้น อรุณลักษณ์) · จรูญ สืบแสง · ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม · ควง อภัยวงศ์ · หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร · พระยาพนานุจร (เปล่ง สาครบุตร) · พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ) · เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ · หลวงยุทธศาสตร์โกศล (ประยูร ศาสตระรุจิ) |
|
| กระทรวงสหกรณ์ |
หลวงยุทธศาสตร์โกศล (ประยูร ศาสตระรุจิ) · ศิริ สิริโยธิน · แปลก พิบูลสงคราม · วิบูลย์ ธรรมบุตร · พระประกาศสหกรณ์ (สดับ วีรเธียร) |
|
| กระทรวงเกษตร |
หลวงสุนาวินวิวัฒ (พิศาล สุนาวิน) · ผิน ชุณหะวัณ · วิบูลย์ ธรรมบุตร · สวัสดิ์ มหาผล · สุรจิตร จารุเศรณี · พระประกาศสหกรณ์ · หม่อมราชวงศ์จักรทอง ทองใหญ่ |
|
| กระทรวงเกษตร และสหกรณ์ |
ทวี จุลละทรัพย์ · หม่อมเจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ · สวัสดิ์ คำประกอบ · ทวิช กลิ่นประทุม · ประมาณ อดิเรกสาร · อินทรีย์ จันทรสถิตย์ · ปรีดา กรรณสูต · เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ · บรรหาร ศิลปอาชา · อาณัติ อาภาภิรม · ชวน หลีกภัย · ณรงค์ วงศ์วรรณ · หาญ ลีลานนท์ · สนั่น ขจรประศาสน์ · ณรงค์ วงศ์วรรณ · พินิจ จันทรสุรินทร์ · โฆสิต ปั้นเปี่ยมรัษฎ์ · นิพนธ์ พร้อมพันธุ์ · ประจวบ ไชยสาส์น · มนตรี พงษ์พานิช · สุวิทย์ คุณกิตติ · ชูชีพ หาญสวัสดิ์ · ปองพล อดิเรกสาร · ประภัตร โพธสุธน · สรอรรถ กลิ่นประทุม · สมศักดิ์ เทพสุทิน · วันมูหะมัดนอร์ มะทา · สุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ · ธีระ สูตะบุตร · สมศักดิ์ ปริศนานันทกุล |
|
