จารึกวัดศรีชุม
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จารึกวัดศรีชุม หรือ ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ ๒ เป็นศิลาจารึกภาษาไทยสมัยสุโขทัยที่สำคัญ ที่เล่าเรื่องราวการสถาปนากรุงสุโขทัย และ วีรกรรมของกษัตริย์ราชวงศ์นำถุม โดยสันนิษฐานว่าผู้สร้างศิลาจารึกหลักนี้คือ พระมหาเถรศรีศรัทธา ผู้เป็นเชื้อสายของ พ่อขุนศรีนาวนำถุม ผู้สถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย
เนื้อหา |
[แก้] รูปลักษณ์
จารึกสลักตัวอักษรไทย ภาษาไทย บนแผ่นหินดินดาน รูปใบเสมา เรียวบาง (ชำรุดบางแห่ง) มี ๒ ด้าน ๒๑๒ บรรทัด กว้าง ๒ ศอก สูง ๙ ศอก หนา ๓ ถึง ๔ นิ้วโดยประมาณ
[แก้] การค้นพบ
ตามประวัติ ในสมัย รัชกาลที่ ๕ พ.ศ. ๒๔๓๐ หลวงสโมสรพลการได้ค้นพบจารึกนี้อยู่ในอุโมงค์ มณฑปวัดศรีชุม และได้ถูกขนย้ายนำมารวบรวมไว้ในกรุงเทพฯ ผู้ศึกษาอ่านจารึกนี้เป็นคนแรกคือ ศาสตราจารย์ ยอร์ช เซเดส์ผู้เป็นบรรณารักษ์ใหญ่ หอสมุดวชิรญาณในขณะนั้น ใจความที่ปรากฏในจารึกถูกพิมพ์เผยแพร่เป็นครั้งแรกใน พ.ศ. ๒๔๖๗ ปัจจุบันจารึกนี้เก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
[แก้] เนื้อหาในจารึก
สันนิษฐานว่าศิลาจารึกวัดศรีชุมนี้อาจจัดสร้างขึ้นในระหว่างปีที่ พระยาลิไทย ได้อำนาจปกครองกรุงสุโขทัย พ.ศ. ๑๘๙๐ เรื่องราวที่ปรากฏในจารึกกล่าวถึง
- การสถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย รวบรวมหัวเมืองเหนือโดย พ่อขุนศรีนาวนำถุม
- ขอมสบาดโขลญลำพง เป็นผู้ปกครองเมืองสุโขทัย ในเวลาต่อมา
- พ่อขุนผาเมือง เป็นบุตรของพ่อขุนศรีนาวนำถุม และ เป็นบุตรเขยของกษัตริย์กัมพูชา (ผีฟ้าเจ้าเมืองศรียโสธรปุระ) ทรงพระนาม กัมรเตงอัญศรีอิทรบดินทราทิตย์ และ ได้รับมอบ พระขรรค์ชัยศรี
- พ่อขุนผาเมือง ร่วมกับพระสหาย คือ พ่อขุนบางกลางหาว ร่วมทำการรบขับไล่ ขอมสบาดโขลญลำพง ออกจากเมืองสุโขทัย โดยกำลังทหารของพ่อขุนผาเมืองสามารถยึดเมืองได้ แต่ พ่อขุนผาเมือง ได้มอบการปกครองให้แก่ พ่อขุนบางกลางหาว พร้อมทั้งเฉลิมพระนาม ศรีอินทราทิตย์ หลังจากนั้นไม่ปรากฏพระนามของพ่อขุนผาเมืองในเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สำคัญอีก
- เรียกพ่อขุนรามคำแหงบุตรของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ว่า พ่อขุนรามราช เป็นนักปราชญ์ผู้รู้ธรรม ผู้สร้างพระศรีรัตนธาตุ ในเมืองศรีสัชนาลัย
- พระยาคำแหงพระราม เชื้อสายตระกูลพ่อขุนศรีนาวนำถุม มีบุตรผู้หนึ่งเกิดใน สรลวง-สองแคว ต่อมาชื่อ มหาเถรศรีศรัทธา และมีเรื่องราวอยู่ในจารึกนี้
- จารึกนี้บอกเป็นนัยว่า สรลวง-สองแคว คือเมืองเดียวกัน ซึ่งต่อมาคือเมือง พิษณุโลก
- มหาเถรศรีศรัทธา ในวัยหนุ่มเคยช่วยบิดารบกับ ท้าวอีจาน และ ช่วยพระยาเลอไทยชนช้างกับ ขุนจัง จนได้รับชัยชนะ
- ภายหลัง มหาเถรศรีศรัทธา ได้ออกบวช ออกจากเมืองทาง รัตภูมิ และ เดินทางจาริกแสวงบุญไปตามเมืองต่างๆ จนกระทั่งได้ไปนมัสการพระบรมสารีริกธาตุถึงเกาะลังกา จากนั้นได้มีการนำเรื่องราวการชีวประวัติและเดินทางจาริกแสวงบุญมาสร้างเป็นจารึกนี้ในที่สุด
- นครปฐม อาจมีชื่อเรียกในภาษาขอมว่า นครพระธม
ชื่อสถานที่เช่น อีจาน และ รัตภูมิ อาจบอกถึงสถานที่ตั้งเมืองของ มหาเถรศรีศรัทธาได้หากมีการศึกษาต่อไปในอนาคต
เนื่องจากมีการเล่าเรื่องราวข้อมูลเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สำคัญ และ ข้อมูลหลายอย่างไม่พบในศิลาจารึกหลักอื่นๆ จึงทำให้ศิลาจารึกหลักนี้เป็นที่สนใจของนักประวัติศาสตร์อย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ใจความโดยรวมของศิลาจารึกนี้ยังสอดคล้องกับศิลาจารึกหลักที่ ๑ที่สร้างโดย พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] อ้างอิง
|
|
|
|---|---|
| ราชวงศ์นำถุม (ผาเมือง) | พ่อขุนศรีนาวนำถุม |
| ไม่มีราชวงศ์ | ขอมสบาดโขลญลำพง |
| ราชวงศ์พระร่วง | พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ • พ่อขุนบานเมือง • พ่อขุนรามคำแหงมหาราช • พญาไสสงคราม • พญาเลอไท • พระยางั่วนำถุม • มหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท) • มหาธรรมราชาที่ 2 (ลือไท) • มหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไท) • มหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล) • ศรีสัชนาลัย พระยายุทธิษฐิระ |
| ราชวงศ์สุพรรณภูมิ | นครพระพิษณุโลกสองแคว สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ • พระเชษฐาธิราช • พระอาทิตยวงศ์ (พระหน่อพุทธางกูร) • พระไชยราชา |
| ราชวงศ์สุโขทัย | พระมหาธรรมราชา (ขุนพิเรนทรเทพ) • พระนเรศวร |
| อื่นๆ | พ่อขุนผาเมือง • พระยากำแหงพระราม • พระยาราม (พระอนุชาในพระมหาธรรมราชาที่ 4) • พระมหาเถรศรีศรัทธา • จารึกวัดศรีชุม |
 |
จารึกวัดศรีชุม เป็นบทความเกี่ยวกับ ประวัติศาสตร์ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ จารึกวัดศรีชุม ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ หรือ ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:ประวัติศาสตร์ |
