New Hampshire

Test an lenga piemontèisa

Posission dlë Stat

Ël New Hampshire a l'é në stat federal djë Stat Unì. A l'ha na surfassa ëd 24.239 km² e na popolassion d'1.299.500 abitant.

As treuva ant la macroregion ciamà comunement Nòrd-Est (North-East). A confin-a a nòrd col Canadà, a òvest col Vermònt, a sud col Massachusetts, a est col Maine e, për un cit tòch dantorn a Portsmouth, con l'Océan Atlàntich.

La capital a l'é Concord (40.687 abitant); la sità pì popolà dlë stat a l'é Manchester (107.006 abitant), ch'a l'é cò l'ùnica sità con pì che 100.00 abitant.

Drapò dlë Stat

Ansëgna dlë Stat

[modìfica] Geografìa e teritòri

Ël teritòri a së spantia ansima a n'autipian colinos coatà dzortut da bòsch e prairìe e sëmnà da pì che mila bassin ëd lagh ëd formassion glassial dont vàire ëd discrete dimension (Winnipesaukee, Winnisquam, Squam, Connecticut). L'autëssa as alva viaman vers nòrd anté ch'a cùlmina ant le pitoresche White Mountains (mont Washington, 1917 méter; mont Lafayette, 1600 méter) e arlongh la fassa ossidental, sëmnà ëd vàire sime d'erosion ciamà monadnocks. Tra le rivere pì amportante che a traverso ël teritòri a-i son ël Connecticut, ch'a marca la frontera ossidental con ël Vermònt, e ël Merrimack. Tuti doi a son ësfrutà për la produssion d'energìa idroelétrica.
Ël clima pitòst rèid e ùmid e la tèra nen tant drua a creo nen ëd condission favorèivoj për l'agricoltura, ch'a l'é praticà mach arlongh le combe dij fium (coltivassion ëd foragi, granaje, fruta e fërsaje).

[modìfica] Conomìa

Prinsipaj arsorse econòmiche dël New Hampshire a son: l'anlevament ëd bes-ce (bovin), favorì da la grand estension dle pasture; ël torism (sconda arsorsa dlë stat, dzortut ant la region dle White Mountains, anté ch'as pràtica lë ski, e dantorn ai lagh andoa ch'as pësca); ë dzortut na serie d'andustrie motobin ative ant ël setor alimentar (làit e formagg), dël coram, dla carta, dël bòsch, elétrich e dij materiaj da costrussion.

[modìfica] Stòria

La prima esplorassion dël New Hampshire a l'é stàita fàita da M. Pring, ch'a n'ha tocane le còste ant ël 1603; peuj a l'é vnuje cola d'S. de Champlain ant ël 1605.
La colonisassion a l'ha ancaminà dël 1623 a ant ël 1641 la region a l'é passà sota la giurisdission dël Massachusetts; a n'é restane unìa fin-a al 1679, cand a l'é proclamà provinsa real.