Zamek w Chambord
Z Wikipedii
Zamek w Chambord (fr. château de Chambord) to największy z zamków w dolinie Loary. Został zbudowany między rokiem 1519 a 1547 nad rzeką Cosson, jednym z mniejszych dopływów Loary. Leży około 6 km od prawego brzegu Loary, 14 km na północny wschód od Blois, w departamencie Loir-et-Cher we Francji w miejscowości Chambord (Loir-et-Cher).
[edytuj] Architektura
Zamek w Chambord stanowi jedno z największych dzieł architektury okresu renesansu, a jego sylwetka jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych. Długość fasady głównej wynosi 128 m, zamek posiada 6 wielkich wież, 440 komnat, 84 klatki schodowe (14 głównych i 70 pomniejszych), 365 kominków i 800 rzeźbionych kapiteli.
Pierwotny projekt zamku był autorstwa włoskiego architekta Domenico da Cortony, lecz w ciągu prawie 30 lat budowy uległ on daleko idącym zmianom. Analizy wskazują również na wpływ Leonarda da Vinci, który zatrudniony był przez pewien czas na dworze Franciszka I w charakterze architekta, lecz zmarł w parę miesięcy po rozpoczęciu budowy.
Konstrukcją zamek przypomina średniowieczną twierdzę – zbudowany jest na planie prostokąta, w rogach którego stoją wieże o średnicy 20 m każda i otoczony jest fosą. Głównym akcentem konstrukcyjnym jest budynek centralny na planie kwadratu zwany donżonem (mimo iż nigdy nie miał pełnić funkcji obronnej), w rogach którego również znajdują się wieże. Budynek centralny wtapia się jednym bokiem w większą budowlę i to połączenie stanowi fasadę główną zamku. Cztery wieże fasady zwieńczone są spadzistymi dachami z kampanilami. Głównym elementem "donżonu" jest charakterystyczna otwarta klatka schodowa w kształcie podwójnej spirali. Od klatki schodowej odchodzą, tworząc krzyż grecki, cztery wielkie przedsionki, którymi dostać się można do ośmiu wielkich apartamentów (po jednym wewnątrz każdej wieży i po jednym w kształcie kwadratu między każdym przedsionkiem i przylegającą doń wieżą). Plan ten powtarza się na trzech kondygnacjach.
We wschodnim skrzydle zamku znajdowały się królewskie apartamenty Franciszka I. W skrzydle zachodnim Jules Hardouin-Mansart zbudował za panowania Ludwika XIV kaplicę.
Klatka schodowa w centrum budynku stanowi szczególny przykład stylu Leonarda da Vinci. Zbudowane w jej wnętrzu dwie spirale schodów skręcają w tę samą stronę, nie krzyżując się ze sobą. Klatką można na pierwszym piętrze dostać się do apartamentów królewskich, a wyżej na taras, z którego można zobaczyć okolicę oraz z bliska przyjrzeć się bogato rzeźbionym kapitelom dachowym i kominom. Klatka zwieńczona jest tzw. latarnią w formie wieży, która wznosi się na przeszło 30 metrów.
Drugie piętro jest godne uwagi również ze względu na kasetony przedstawiające królewskie symbole Franciszka I (literę F oraz salamandrę w koronie) oraz związaną linę symbolizującą jego matkę Ludwikę Sabaudzką.
[edytuj] Historia
W roku 1392 hrabiowie Blois odsprzedali rozległe, pokryte lasem ziemie Chambord rodowi d’Orleans. Kiedy w roku 1498 książę orleański objął jako Ludwik XII tron Francji, ziemie te stały się własnością korony francuskiej.
W 1516 roku Franciszek I powrócił z Włoch wraz z Leonardem da Vinci, pragnąc wznieść wielką budowlę w stylu włoskiego renesansu. W 1519 roku wybrano Chambord na plac budowy rezydencji myśliwskiej, mającej przypominać zamek obronny. Usytuowano ją na miejscu dawnej warowni, która została wyburzona. Od 1526 roku ponad 1800 robotników i rzemieślników pracowało przy rozrastającej się na coraz szerszą skalę budowie, którą zakończono w 1547 r. po śmierci króla. Franciszek spędził w Chambord niewiele czasu, przeważnie na polowaniach. W 1539 r. gościł w zamku swego głównego adwersarza - cesarza Karola V - chwaląc się przed nim tym symbolem potęgi i bogactwa.
W 1639 r. Ludwik XIII przekazał Chambord swemu bratu księciu Gastonowi Orleańskiemu. Ludwik XIV na nowo rozpoczął przebudowę w 1684 r., zlecając przykrycie dachem kaplicy oraz połączenie amfiladą apartamentów północnego przedsionka na pierwszym piętrze (miała tam być jego siedziba). Architektura wnętrz w tej części przypomina strukturą pałac w Wersalu. 14 października 1670 trupa Moliera wystawiła w Chambord przed Ludwikiem XIV sztukę Mieszczanin szlachcicem.
- Po utracie tronu polskiego, mieszkańcem zamku był w latach 1724 - 1733 Stanisław Leszczyński, teść Ludwika XV.
