Wincenty Rogala
Z Wikipedii
Wincenty Rogala (ur. 9 kwietnia 1871 we Wielu, zm. 18 stycznia 1958 we Wielu) - działacz kaszubski zaangażowany w walkę wyborczą polskich kandydatów do sejmu pruskiego i parlamentu Rzeszy, popularyzator kultury kaszubskiej, powszechnie znany pod pseudonimami Wicek z Wiela, druh Wicek, Grol.
W latach 1888-1891 kształcił się na kupca w sklepie kolonialnym w Starej Kiszewie, następnie praktykował w składzie aptecznym w Czersku, potem w restauracji w Brusach, wreszcie wstąpił do szkoły ogrodniczej w Chojnicach. W tym czasie nabawił się gruźlicy, po wyleczeniu której udał się na emigrację.
W 1895 wyjechał w celach zarobkowych do Niemiec (Berlin, Brema, Nadrenia, Westfalia), gdzie przy okazji udzielał się w polskich organizacjach kulturalno-patriotycznych. Był uczestnikiem zespołów teatralnych, chórów, nauczył się także gry na instrumentach smyczkowych
Po powrocie na Kaszuby w 1901 r. próbował z bratem - Tomaszem, założyć gospodę wycieczkową, ale wymagania östmarkenpolitik uniemożliwiły ten zamiar. Wraca do kupiectwa i ogrodnictwa, a jednocześnie zakłada Chór Męski Żaba i organizuje z Teofilem Liberą śpiewy kościelne w niedalekim Karsinie.
W czasie I wojny światowej pracował jako sanitariusz.
W czasie II wojny światowej został wywieziony do obozu w Potulicach za odmowę podpisania volkslisty.
Po wojnie zorganizował chór Arion i prowadził go niemal do śmierci.
Jest patronem szkół podstawowych w Karsinie i Wielu. Oraz ulicy we Wielu.
[edytuj] Odznaczenia
- 1954 r. Złoty Krzyż Zasługi za działalnośc kulturalną i pracę społeczną.
[edytuj] Bibliografia przedmiotowa
- Kazimierz Ostrowski, Pieśniarz z ziemi jezior. O Wincentym Rogali z Wiela, Gdańsk: Oddział Miejski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, 1985, wyd. 2, ISBN 83-85011-03-X.
