Wallops Flight Facility
Z Wikipedii
Wallops Flight Facility — ośrodek badawczo-rozwojowy, kosmodrom i główny poligon rakietowy amerykańskiej agencji kosmicznej NASA, formalnie podlegający Goddard Space Flight Center. Zbudowany przez NACA, czyli przed powstaniem NASA, w celu przeprowadzania badań aeronautycznych za pomocą pojazdów z napędem rakietowym. Pierwszą rakietę wystrzelono z ośrodka 4 lipca 1945, w Dzień Niepodległości Stanów Zjednoczonych. Do roku 2000, wystrzelono ich ponad 14 000.
W ośrodku pracuje ponad 1 400 ludzi. Około tysiąca, to pracownicy NASA; ponad trzystu zatrudnia Marynarka Wojenna, a prawie 100, agencja NOAA.
Na ośrodek składa 6 stanowisk startowych, budynki montażowe i oprzyrządowanie potrzebne do nadzorowania i śledzenia rakiet. Ośrodek posiada także mobilne stanowiska startowe i śledzenia umożliwiające naukowcom wystrzeliwanie i obserwacje rakiet z całego świata.
Na terenie WFF pracuje również komercyjny kosmodrom, Mid-Atlantic Regional Spaceport.
Z powodu obecności stanowisk startowych rakiet i lotniska badawczego, przestrzeń powietrzna nad ośrodkiem jest zamknięta dla ruchu lotniczego.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Ośrodek położony jest na wschodnim wybrzeżu USA, w stanie Wirginia, 253 km od Waszyngtonu (273 km od Filadelfii, 230 km od Baltimore), na półwyspie Delmarva. Stanowiska startowe położone są na wyspie Wallops i są oddalone od głównych zabudowań i lotniska należącego do ośrodka. Te ostatnie leżą na terenie byłej bazy lotnictwa Marynarki Wojennej, Chincoteague Naval Air Station.
[edytuj] Historia statusu ośrodka
- 1945-1957 - stacja badawcza samolotów bezzałogowych (ang. Pilotless Aircraft Research Station) - pierwsze 12 lat istnienia ośrodka, to badania nad aerodynamiką i fizyką przepływu ciepła. Ośrodek umożliwiał naukowcom badania niemożliwe do przeprowadzenia w ówczesnych tunelach aerodynamicznych
- 1958-1974- stacja (badawcza) Wallops (ang. Wallops Station) - ośrodek przechodzi po zarząd nowo utworzonej NASA. Wallops' bierze udział w badaniu i wytwarzaniu komponentów na potrzeby programu załogowych lotów kosmicznych, tj. technologia kapsuł powrotnych, testy ciśnieniowe, systemy odzyskiwania kapsuł. Ośrodek odgrywa znaczącą rolę w badaniach nad kontrolowanym wchodzeniem w atmosferę, systemami podtrzymywania życia i rakietami Scout
- 1975-1981- centrum lotów Wallops (ang. Wallops Flight Center) - ośrodek pozostaje kosmodromem dla lotów kosmicznych, suborbitalnych i atmosferycznych. Zakres przeprowadzanych tu badań rozszerza się na oceanografię oraz badania nad powierzchniami dla lotnisk i redukcji hałasu wytwarzanego przez samoloty
- 1982 - ośrodek lotów Wallops (ang. Wallops Flight Facility) - ośrodek zostaje podporządkowany Goddard Space Flight Center i zmienia nazwę. Staje się głównym centrum lotów suborbitalnych i atmosferycznych NASA. Wallops zaczyna przyjmować komercyjne zlecenia badań naukowych dotyczących lotnisk, infrastruktury śledzenia i wystrzeliwywania statków. Pozostaje ośrodkiem akademickim i rządowym dla projektów atmosferycznych rakiet sondażowych, balonów i samolotów naykowych, badających Ziemię, atmosferę i przestrzeń kosmiczną
[edytuj] Zadania ośrodka
- nadzór nad Programem Rakiet Sondażowych NASA (NASA Sounding Rocket Program)
- nadzór nad Programem Balonów NASA (NASA Balloon Program)
- utrzymanie i prace inżynierskie nad zarządzaniem programem śledzenia orbitowania (Orbital Tracking Program Management)
- utrzymanie i eksploatacja samolotów naukowych
- odpowiedzialność za prowadzenie teoretycznych i eksperymentalnych badań nad szeroko pojmowanymi naukami o Ziemi
- odpowiedzialność za Projekty Małych Ładunków Wahadłowców (NASA Small Shuttle Payload Projects), tj. SPARTAN, i University Class Explorer Program
- utrzymanie i eksploatacja kosmodromu Wallops, lotniska do badań aeronautycznych, oraz podporządkowanych im stacji śledzenia, przetwarzania danych i kontroli
Ośrodek stanowi główny poligon rakietowy używany do wspierania badań prowadzonych przez NASA i inne agencje federalne (np. NOAA), a czasem także instytucje zagraniczne lub prywatne. Z WFF możliwe jest wystrzeliwanie ponad tuzina różnych typów rakiet sondażowych, atmosferycznych, balonów, oraz rakiet nośnych do lotów kosmicznych. WFF wspiera także badania i ćwiczenia przeprowadzane przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych w pobliskiej Zatoce Chesapeake.
W latach 1959-1961 miał swój udział w programie lotów załogowych Mercury. Używając rakiet Little Joe, testowano tutaj podzespoły statków Mercury, takie jak system powrotny, ewakuacyjny i podtrzymywania życia w kapsułach. W kosmos wysłano stąd również dwa rezusy, Sam i Miss Sam, które bezpiecznie powróciły z przestrzeni kosmicznej, przecierając szlak dla pierwszych amerykańskich astronautów.
[edytuj] Lotnisko
WFF posiada również eksperymentalne lotnisko do badań aeronautycznych. Spełnia ono jednocześnie wymagania techniczne NASA i amerykańskiego ministerstwa obrony. Ma ono trzy pasy startowe:
- dł. 2 667 m × szer. 45,7 m, oznaczenie: RW04/22
- dł. 2 438 m × szer. 61 m, oznaczenie: RW10/28
- dł. 1 466 m × szer. 45,7 m, oznaczenie: RW17/35
Lotnisko posiada odcinki i place pokryte różnymi materiałami używanymi w celach badawczych.
[edytuj] SPANDAR
Ze względu na profil swojej działalności, ośrodek potrzebuję bardzo dokładnych prognoz pogody. Do ich tworzenia używa najczulszego pozahoryzontalnego na świecie radaru naukowego, SPANDAR. Umożliwa on śledzenie obiektów odległych o 60 000 km. Jego czułość pozwala na wykrycie 3 mm kropli deszczu z odległości 10 km i pary wodnej o gęstości 1 g/m³.
[edytuj] Stanowiska startowe
- Nazwa: Launch Area 0; Położenie: 37,8315°N, 75,4901°W; Przeznaczenie: Conestoga 1620
- Nazwa: Launch Area 1; Położenie: 37,8352°N, 75,4861°W; Przeznaczenie: Astrobee F, Little Joe
- Nazwa: Launch Area 2; Położenie: 37,8376°N, 75,4834°W; Przeznaczenie: Black Brant
- Nazwa: Launch Area 3; Położenie: 37,8503°N, 75,4725°W; Przeznaczenie: rodzina rakiet Scout, tj. Scout B, Scout D, Scout G, Scout X, Scout X-1, Scout X-2, Scout X-3, Scout X-4, Scout X-5
- Nazwa: Launch Area 4; Położenie: 37,8508°N, 75,4702°W; Przeznaczenie: Blue Scout Junior, Journeyman, Little Joe
- Nazwa: Launch Area 5; Położenie: 37,8529°N, 75,4681°W; Przeznaczenie: Black Brant
- Nazwa: pas startowy RW04/22; Położenie: lotnisko badawcze Wallops Flight Facility; Przeznaczenie: Pegasus XL
[edytuj] Rakiety
Lista obejmuje rakiety wszystkich rodzajów (od małych pogodowych Super Loki, do wynoszących satelity, np. Minotaur), jakie były wystrzeliwane z ośrodka od początku jego istnienia. Kolejność alfabetyczna, podzielona na dekady. Podane przedziały czasowe oznaczają znany okres użytkowania danej rakiety.
- lata 40. XX wieku
- lata 50. XX wieku
- Arcas 1959-1963
- Arcon 1958-1985
- Deacon HVAR 1950-1954
- Deacon Sidewinder 1953-1972
- Double Cajun T40 1957-1958
- Exos 1958-1960
- Nike Ajax 1958
- Nike T40 T55 1956-1957
- Nike Recruit 1956-1959
- HJ 1958-1963
- HJ Nike 1955-1956
- HJ Nike Nike 1957
- HJ Nike Nike 20"SM 1959-1976
- HJ Nike Nike Recruit 1958-1959
- HJ Nike Nike Recruit T55 1956-1957
- HJ Nike T40 1956-1976
- HJ Nike T40 T55 1956
- HJ Nike Tri-Deacon T40 1956
- HPAG Deacon 1953
- Jason 1958-1959
- Javelin 1959-1984
- Little Joe 1959-1964
- Loki 1958-1960
- Nike 1953-1955
- Nike-Asp 1959-1961
- Nike-Cajun 1956-1960
- Nike-Deacon 1953-1978
- Nike Nike 1954-1960
- Quad Deacon 1953-1954
- Sergeant 1958 - 5 członowy
- Shotput 1959-1961
- Strongarm 1959-1970
- Tandem Double Deacon 1956
- Terrapin 1956-1961
- Trailblazer 1 1959
- Triple Deacon 1953-1954
- lata 60. XX wieku
- Aerobee 150 1960
- Aerobee 300 1960-1978
- Aerobee 350 1964-1983
- Astrobee 1500 1963-1966
- Black Brant 1962-1964
- Boosted Arcas 1964-1968
- Boosted Dart 1966
- HJ Nike Gosling 1960-1962
- Hopi Dart 1963-1969
- Iris 1960-1965
- Journeyman 1962-1964
- MT-135 1967-1968
- Nike Apache 1961-1964
- Nike Iroquois 1968-1969
- Nike Tomahawk 1965-1971
- Orion-1 1966-1967
- RAM 1961-1973
- Sandia Tomahawk 1964-1971
- Scanner 1966
- Scout B 1965-1966
- Scout X 1960
- Scout X-1 1960-1962
- Scout X-2 1962-2001
- Scout X-3 1962-1965
- Scout X-4 1963-1971
- Scout X-5 1968-1974
- Sidewinder-Arcas 1969-1970
- Trailblazer 2 1961-1962
- Wasp 1966
- lata 70. XX wieku
- Aerobee 170 1970
- Astrobee D 1973-1997
- Astrobee F 1972-1979
- Athena 1973-1974
- Blue Scout Junior 1970-2001
- Bullpup Cajun 1970-1974
- Nike Hawk 1975-1999
- Nike Javelin 1972-1979
- Nike Malemute 1974
- Nike Orion 1979-1980
- Orion 1974-1976
- Paiute Tomahawk 1974-1975
- Pedro Recruit 1975
- Scout D 1972
- Strypi 1975-1990
- Super Chief II 1974-2001
- Super Loki 1973-1975
- Tater 1973-1977
- Taurus Orion 1977-1978
- Taurus Tomahawk 1978-2000
- Terrier Malemute 1975
- Ute Tomahawk 1974-1975
- Viper-Dart 1971-1976
- lata 80. XX wieku
- lata 90. XX wieku
- po roku 2000
Obecnie ośrodek dysponuje 13 typami rakiet: Super Arcas, Viper Dart, Orion, Black Brant, Nike Orion ,Taurus Orion, Terrier Malemute, Terrier Orion, Nike Black Brant, Black Brant IX, Black Brant X, Black Brant XI, Black Brant XII.
[edytuj] Chronologia najważniejszych wydarzeń
- 1 kwietnia 1945 - zaaprobowanie działalności ośrodka na wyspie Wallops w wyniku rozszerzenia działalności Langley Laboratory (część ówczesnej NACA) o badania nad rakietami kierowanymi
- 4 lipca 1945 - wystrzelenie pierwszej rakiety (dwuczłonowej Tiamat
- 24 sierpnia 1945 - pierwsze pomyślnie wystrzelenie rakiety i pierwsze pomyślne użycie telemetrii w rakiecie badawczej (Tiamat)
- 25 kwietnia 1947 - pierwsze badania z użyciem modelu (w skali) samolotu napędzanego silnikiem rakietowym
- 13 października 1948 - pierwsze badania z użyciem tunelu aerodynamicznego
- 11 stycznia 1949 - pierwsze testy rakiet ze skośną (canted) dyszą
- 9 czerwca 1949 - pierwsze użycie i testy małego impulsowego silnika rakietowego
- 24 marca 1950 - pierwszy pomyślny lot badawczego modelu silnika ramjet
- 8 listopada 1951 - pierwsz pomyślne wystrzelenie modelu badawczego przy pomocy katapulty helowej
- 29 kwietnia 1954 - pierwszy lot z Wallops trójstopniowej rakiety (Nike-Nike-Deacon)
- 14 października 1954 - lot pierwszej amerykańskiej rakiety czteroczłonowej
- 17 stycznia 1955 - pierwsze testy modeli holowanych przez rakietę
- 8 lipca 1958 - testty pierwszego sferycznego silnika rakietowego
- 18 kwietnia 1960 - pierwszy start rakiety serii Scout, Scout X
- 16 lutego 1961 - pierwszy satelita, Explorer 9, wystrzelony z ośrodka Wallops
- 4 listopada 1996 - wystrzelenie pierwszej rakiety nośnej Pegasus XL
[edytuj] Zwiedzanie
Wallops Flight Facility posiada własne centrum dla zwiedzających. Terminy należy ustalać przynajmniej 2 tygodnie wcześniej. Wstęp bezpłatny. Czynne od czwartku do poniedziałku, od 10 do 16.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (en) Strona domowa Wallops Flight Facility
- (en) Transmisje "na żywo" startów rakiet kosmicznych z kosmodromu na Wallops Island
- zdjęcie satelitarne Wallops Flight Facility
[edytuj] Bibliografia
Centrum Lotów Kosmicznych imienia Johna F. Kennedy'ego * Centrum Lotów Kosmicznych imienia George'a C. Marshalla * Ames Research Center * Hugh L. Dryden Flight Research Facility * Goddard Space Flight Center * Jet Propulsion Laboratory * Johnson Space Center * Langley Research Center * Centrum Badawcze imienia Johna H. Glenna * Michoud Assembly Facility * John C. Stennis Space Center * Wallops Flight Facility
