Stefan Bocskay
Z Wikipedii
Stefan Bocskay (ur. 1 stycznia 1557 w Kluż-Napoka, zm. 29 grudnia 1606 w Koszycach) - przywódca antyhabsburskiego powstania na Węgrzech, szwagier Krzysztofa Batorego, książę Siedmiogrodu w latach 1605-1606.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
[edytuj] Początki kariery politycznej
Stefan Bocskay pochodził z rodziny przeciwników politycznych Jana Zygmunta Zapolyi. Urodził się w czasie gdy jego rodzice Jerzy Bocskay i Krystyna Sulyok przebywali w książęcym więzieniu. Młodość spędził na dworze cesarza Maksymiliana II Habsburga. W 1676 roku powrócił z wygnania i związał się politycznie z dworem Batorych. Jako powinowaty księcia Krzysztofa Batorego szybko uzyskał dość duże wpływy. W 1581 roku został jednym z dwunastu regentów przy małoletnim Zygmuncie Batorym. Od 1588 roku należał do jego najbliższych współpracowników i doradców. W 1599 roku sprzeciwił się przekazaniu tronu Andrzejowi Batoremu przeczuwając nieuniknioną wojnę z Rudolfem II Habsburgiem. Krytycznie nastawiony do polityki Batorych odsunął się od książęcego dworu. Po zajęciu przez Michała Walecznego Siedmiogrodu, a następnie po wkroczeniu do Transylwanii wojsk habsburskich zdecydował się podjąć walkę z okupantem i rozpoczął przygotowania do wywołania powstania narodowego.
[edytuj] Powstanie Bocskay'a
W 1604 roku pod pretekstem walki z nadużyciami i gwałtami austriackiego komendanta Koszyc, Stefan Bocskay pozyskał dla swojej sprawy hajduków i z ich pomocą zorganizował powstańczą armię, zorganizowaną na wzór szeklerów. Przekonał do siebie szlachtę, a nawet niektórych magnatów. Zjednał sobie chłopów i protestanckich mieszczan, którym obiecał nowe prawa i przywileje. Wkrótce rozpoczął również potajemne negocjacje z Turcją.
15 października 1604 roku w bitwie pod Álmosd pokonał wojska habsburskie i podporządkował swojej władzy Słowację. Po zdobyciu Koszyc otrzymał od sułtana tureckiego akceptację do objęcia tronu w Siedmiogrodzie. 21 lutego 1605 roku sejm siedmiogrodzki w Mediaş wybrał go księciem Siedmiogrodu i Węgier. Dążąc do zjednoczenia kraju Stefan Bocskay podjął się zabiegów o tytuł królewski. W tym celu prowadził dalsze negocjacje z Ahmedem I. W kwietniu 1605 roku otrzymał z rąk wielkiego wezyra Lala Mehmeda Paszy koronę i przyzwolenie od sułtana tureckiego na używanie tytułu króla Węgier i na koronację.
Współpraca Stefana Bocskay'a z armią turecką pozwoliła mu na szybkie opanowanie całych Węgier spowodowała jednak również umocnienie się Porty Ottomańskiej kosztem Księstwa Siedmiogrodu. Bocskay obawiając się, że może stać się marionetką w rękach sułtana postanowił prowadzić własną politykę i wykorzystać toczącą się wojnę austriacko-turecką. W tym celu podjął się zabiegów dyplomatycznych i jako mediator dwóch stron próbował zakończyć konflikt zbrojny. Kosztem zrzeczenia się pretensji do tytułu królewskiego i uznania dzięki temu przez Habsburgów suwerennych rządów w Siedmiogrodzie, Stefan Bocskay zawarł 23 czerwca 1606 roku traktat pokojowy w Wiedniu, a następnie podjął się mediacji między sułtanem i cesarzem. Jego działania zakończyły się podpisaniem przez wojujące strony 11 listopada 1606 traktatu pokojowego w Zsitvatörök. Od tego czasu Siedmiogród praktycznie stał się niepodległy.
Krótko po odniesieniu spektakularnego sukcesu politycznego Stefan Bocskay nagle zmarł w Koszycach (prawdopodobnie otruty przez kanclerza Michała Kathay'a). Nie mając potomków na swojego następcę wyznaczył Bálinta Homonnay'a. Sejm siedmiogrodzki nie uszanował jednak tej woli i na elekcji wybrał księciem Siedmiogrodu, Zygmunta Rakoczego.
Bocskay pochowany został w katedrze św. Michała w Alba Iulia, która jest nekropolią książąt Siedmiogrodu.
[edytuj] Działacz religijny
Stefan Bocskay był wyznawcą kalwinizmu. W okresie jego rządów w Siedmiogrodzie przywrócono tolerancję religijną, którą potwierdził sejm węgierski z 13 grudnia 1606 roku.
Postać Stefan Bocskay'a została upamiętniona na Pomniku Reformacji w Genewie wśród sześciu najwybitniejszych mężów stanu, którzy odegrali znaczącą rolę w rozwoju Kościołów ewangelicko-reformowanych.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
| Poprzednik Mojżesz Szekely |
 |
książę Siedmiogrodu 1605-1606 |
|
Następca Zygmunt Rakoczy |
