Stanisław Stachowski
Z Wikipedii
Stanisław Stachowski (ur. 21 października 1930 r. w Jeziorach k. Grodna na Kresach, dzisiejsza Białoruś) - polski slawista i turkolog, badacz leksyki, leksykograf.
W 1951 r. rozpoczął studia slawistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (= UJ) w Krakowie w zakresie serbo-kroatystyki. Jeszcze w czasie studiów zainteresował się wpływem osmańsko-tureckim na języki słowiańskie na Bałkanach, w związku z czym zaczął uczęszczać na zajęcia turkologiczne (m.in. Mariana Lewickiego i Włodzimierza Zajączkowskiego). Praca magisterska obroniona w 1956 r. ukazała się drukiem w kilka lat później (1961). Bezpośrednio po ukończeniu studiów Stachowski rozpoczął pracę na slawistyce UJ.
Doktoryzował się w 1967 r. na podstawie rozprawy o języku górnołużyckim w dziele Abrahama Frencla, której pisanie rozpoczął pod kierunkiem Tadeusza Lehra-Spławińskiego, a po jego śmierci w 1965 r. - kontynuował pod kierunkiem Stanisława Urbańczyka. Przystępując do obrony doktorskiej miał już w dorobku trzy monografie książkowe, a praca doktorska była jego czwartą książką. Opublikowana w 1973 r. praca habilitacyjna dotyczyła nie samej slawistyki, lecz właśnie kontaktów słowiańsko-tureckich. W rok później Stachowski otrzymał nominację na docenta przechodząc równocześnie do Zakładu Turkologii Instytutu Filologii Orientalnej UJ. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1983 r., stanowisko profesora zwyczajnego - w 1992 r.
Jest członkiem kilku komisji naukowych PAN, a od 1990 r. także prestiżowej Societas Uralo-Altaica z siedzibą w Hamburgu. Przez wiele lat był redaktorem naczelnym pism: Folia Orientalia oraz Prace Językoznawcze. Zeszyty Naukowe UJ. W 1995 r. założył międzynarodową turkologiczną serię wydawniczą Studia Turcologica Cracoviensia. Dwukrotnie pełnił funkcję wicedyrektora, a raz (1991-1994) dyrektora Instytutu Filologii Orientalnej UJ.
W 1989 r. zorganizował Katedrę Filologii Węgierskiej UJ, którą następnie kierował do 1991 r.
Oprócz zajęć dla studentów turkologii i slawistyki prowadził zajęcia z językoznawstwa historyczno-porównawczego również na polonistyce, hungarystyce i rumunistyce.
[edytuj] Monografie książkowe (w układzie chronologicznym):
- 1. Przyrostki obcego pochodzenia w języku serbochorwackim, 1961
- 2. Słownik do górnołużyckiego Katechizmu Warychiusza (1597), 1966
- 3. Studia nad chronologią turcyzmów w języku serbsko-chorwackim, 1967
- 4. Język górnołużycki w De originibus Sorabicae Abrahama Frencla (1693-1696), 1967
- 5. Wyrazy serbsko-chorwackie w Thesaurus Polyglottus H. Megisera (1603), 1969
- 6. Studia nad chronologią turcyzmów w języku bułgarskim, 1971
- 7. Fonetyka zapożyczeń osmańsko-tureckich w języku serbsko-chorwackim, 1973
- 8. Studien über die arabischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen, cz. 1, 1975
- 9. Studien über die arabischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen, cz. 2, 1977
- 10. Słownik górnołużycki Abrahama Frencla (1693-1696), 1978
- 11. Studien über die arabischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen, cz. 3, 1981
- 12. Studien über die arabischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen, cz. 4, 1986
- 13. Türkische Lehnwörter im serbischen Dialekt von Pirot, 1992
- 14. Historisches Wörterbuch der Bildungen auf -ci || -ici im Osmanisch-Türkischen, 1996
- 15. Osmanli Türkçesinde Yeni Farsça alintilar sözlügü - Wörterbuch der neupersischen Lehnwörter im Osmanisch-Türkischen, 1998
- 16. Index der türkischen Wörter (= tom 6 w: Franciscus à Mesgnien Meninski: Thesaurus Linguuarum Orientalium..., ed. S. Stachowski / M. Ölmez), 2000
- 17. Lexique turc dans le Vocabulaire de P. F. Viguier (1790), 2002
- 18. Glosariusz turecko-polski, 2005
- 19. Słownik historyczny turcyzmów w języku polskim, 2007
[edytuj] Księgi jubileuszowe (zawarte w nich życiorysy były źródłem do tego artykułu):
- 1. Studia in honorem Stanislai Stachowski dicata, Folia Orientalia 36 (2000)
- 2. Mańczak-Wohlfeld E. (ed.): Studia linguistica in honorem Stanislai Stachowski, 2000
- 3. Siemieniec-Gołaś E. / Pomorska M. (ed.): Turks and non-Turks. Studies on the history of linguistic and cultural contacts, 2005
