Różanecznik

Z Wikipedii

Różanecznik
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	wrzosowce
Rodzina	wrzosowate
Rodzaj	różanecznik
Nazwa systematyczna
Rhododendron L.
Galeria zdjęć i grafik

Różanecznik, azalia, rododendron (Rhododendron L.) - rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Należy do niego kilkaset gatunków, które w stanie naturalnym występują głównie na terenie Azji. W mniejszej ilości występują na terenach Ameryki i w Europie. Są to krzewy lub krzewinki rosnące najczęściej w lasach górskich, gdzie mają zapewnioną właściwą wilgotność powietrza i półcień.

Różanecznik jest jednym z częściej uprawianych krzewów ozdobnych. Te gatunki i odmiany, które mają zimozielone, skórzaste liście, nazywane są rododendronami lub różanecznikami, natomiast te o miękkich i lekko owłosionych liściach, które opadają na zimę, nazywa się azaliami. Obecnie wszystkie one zostały przez botaników zaliczone do jednego rodzaju Rhododendron, jednak w praktyce ogrodniczej w dalszym ciągu używa się utartych od bardzo dawna tradycyjnych nazw.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Zastosowanie 3 Wymagania 4 Choroby i szkodniki 5 Systematyka 6 Odmiany uprawne 7 Bibliografia 8 Przypisy

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój

Uprawiane odmiany różaneczników i azalii to krzewy o różnych rozmiarach; od bardzo małych, które hoduje się w doniczce, do ok. 2,5 metrowych krzewów. Różaneczniki mają cały czas zwarty pokrój, azalie z początku mają luźniejszy pokrój, z czasem jednak zagęszczają się. Są to rośliny długowieczne, niektórzy hodują je już kilkadziesiąt lat. U azalii już w lipcu zaczynają się na gałązkach wytwarzać pączki na nowy rok.

Liście

Rododendrony mają nagie, duże i skórzaste liście, z górnej strony intensywnie zielone, spodem szarozielone. Na dolnej stronie liścia widać wyraźnie nerwy. Liście rododendronów są zimozielone i zdobią krzew przez cały rok . Azalie mają liście mniejsze, wąskoeliptyczne. Jesienią liście azalii przebarwiają się na różne kolory i opadają przed zimą.

Kwiaty

Z nierównymi płatkami korony, niemal grzbieciste. Są główną ozdobą azalii i różaneczników. Gdy kwitną nie sposób przejść obojętnie. Kwitną niezwykle obficie. U azalii kwiaty rozkwitają przed rozwinięciem się liści, przez co są doskonale widoczne, u rododendronów kwiaty wyrastają na długich szypułkach w kwiatostanach na szczytach pędów i również są doskonale widoczne. U licznych odmian różaneczników występuje cała gama kolorów kwiatów – od białego do fioletowego, poprzez różne odcienie czerwieni.

[edytuj] Zastosowanie

Rośliny ozdobne

• Sposób uprawy: sadzi się je tylko wraz z bryłą korzeniową. Wymagają ziemi próchnicznej i kwaśnej (pH 4– 5). Ziemię taką można otrzymać poprzez dodanie do dobrej ziemi ogrodniczej kwaśnego torfu, zmielonej kory lub przegnitego igliwia. Azalie należy sadzić w miejscu słonecznym, najlepiej grupami. Doskonale prezentują się na tle iglaków. Rododendrony powinny rosnąć w miejscu zacienionym, ale w nasłonecznionym też będą rosnąć dobrze, pod warunkiem zapewnienia im stałego nawodnienia. W ogóle azalie i różaneczniki wymagają przez cały rok wilgotnego podłoża, źle tolerują suszę. W utrzymaniu wilgoci pomaga ściółkowanie podłoża wokół nich. W razie potrzeby trzeba je podlewać. Łatwo można przesadzać nawet duże różaneczniki (oczywiście wraz z bryłą korzeniową), gdyż mają zwartą, niedużą bryłę korzeniową.

[edytuj] Wymagania

• Azalie dobrze znoszą nawet silne mrozy. Różaneczniki również, ale pod warunkiem, że nie braknie im w podłożu wody. Gdy bowiem w zimie zamarznie gleba, nie mają jak jej pobierać. Aby nie uschły, w zimie należy jesienią dobrze nawodnić podłoże wokół nich, by nasyciły się wodą przed zimą.

• Należy systematycznie nawozić od maja do sierpnia, ale niedużymi dawkami nawozów, gdyż są wrażliwe na zasolenie gleby, lub stosować nawozy o przedłużonym działaniu. Koniecznie należy stosować nawozy kwaśne (siarczan(VI) amonu, siarczan potasu), a najlepiej specjalne mieszanki nawozów do rododendronów. Nie należy wapnować. Aby rośliny obficie kwitły na następny rok, należy po przekwitnięciu ściąć całe kwiatostany, gdyż stają się nieładne, a ponadto wyczerpują nadmiernie roślinę. Ani azalie, ani rododendrony nie wymagają żadnego cięcia. Należy tylko usuwać uschnięte liście i obumarte pędy.

[edytuj] Choroby i szkodniki

• fytoftoroza różanecznika – liście brązowieją, obumierają i zwijają się. Zaatakowane rośliny należy spalić, a rosnące w pobliżu różaneczniki podlewać preparatem Sadofan lub Aliette.
• kibitnik azaliaczek (Catotilia azaleella) – szkodnik wygryzający liście z dolnej strony, lub powodujący ich minowanie. Zwalcza się go łatwo środkami owadobójczymi.
• mączlik różanecznikowy – liście są lepkie i żółkną. Przyczyną jest owad, którego larwy żerując na dolnej powierzchni liścia wydzielają lepką spadź. Zwalcza się je poprzez dwukrotne opryskiwanie preparatem Talstar z dodatkiem preparatu Provado, lub Applaud.
• nekroza różanecznika –choroba spowodowana przez grzyby. Na liściach powstają jasnobrązowe plamy, które stopniowo rozprzestrzeniają się po całej roślinie. Porażone liście należy spalić, a całą roślinę opryskać dwukrotnie (co 2 tygodnie) preparatem Topsin lub Dithane.
• zaraza wierzchołków pędów – spowodowana jest przez grzyb Phytophthora ramorum. Najpierw zaczynają brunatnieć wierzchołki pędów, potem choroba rozszerza się w dół. powoduje opadanie liści i obumieranie rośliny. Zwalczanie polega na wycinaniu porażonych liści i pędów, a następnie opryskiwaniu całej rośliny preparatem Previcur, lub innym grzybobójczym.

[edytuj] Systematyka

Pozycja w systemie Reveala 

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Ericanae Takht., rząd wrzosowce (Ericales Dumort.), podrząd Ericineae Burnett, rodzina wrzosowate (Ericaceae Juss.), podrodzina Rhodordendroideae (Juss.) Sweet, plemię Rhododendreae (Juss.) Colla, podplemię Rhododendrinae Benth., rodzaj różanecznik (Rhododendron L.)^[1].

Wybrane gatunki

• różanecznik alpejski (Rhododendron ferrugineum)
• różanecznik dahurski (Rhododendron dauricum)
• rózanecznik gandawski, azalia gandawska (Rhododendron gandavense, Azalea japonica)
• różanecznik gęsty, różanecznik himalajski (Rhododendron impeditum)
• różanecznik indyjski (Rhododendron indicum)
• różanecznik jakuszimański (Rhododendron yakushimanum)
• różanecznik japoński, azalia japońska (Rhododendron japonica Azalea japonica)
• różanecznik katawbijski (Rhododendron catawbiense)
• różanecznik kaukaski (Rhododendron caucasicum)
• różanecznik kosmaty (Rhododendrum hirsutum)
• różanecznik krótkoowocowy (Rhododendrum brachycarpum)
• rózanecznik nagietkowy, azalia nagietkowa (Rhododendron calendulaceum, Azalea calendulaceum)
• różanecznik olbrzymi (Rhododendrum maximum)
• różanecznik Purdoma (Rhododendron purdomii)
• różanecznik rozesłany (Rhododendron repens)
• różanecznik Smirnowa (Rhododendrum smirnowii)
• różanecznik wczesny (Rhododendron praecox)
• różanecznik żółty (Rhododendron luteum)
• Rhododendron carolinianum
• Rhododendron campylogynum
• Rhododendron wardii
• Rhododendron williamsianum

[edytuj] Odmiany uprawne

Ogromna ilość hodowanych odmian różaneczników i azalii pochodzi od typowych gatunków, oraz licznych mieszańcow międzygatunkowych. Poniżej niektóre z tych odmian:

• azalie wielkokwiatowe
  • 'Doloroso' - kwiaty intensywnie ciemnoczerwone. Wys. 100 cm, średnica 120 cm.
  • 'Fireball' - intensywnie pomarańczowoczerwone kwiaty, silnie rozwarte. Wys. 100 cm. Odmiana bardzo znana
  • 'Golden Sunset' - kwiaty żółte z ciemnożółtą plamką, szeroko rozwarte. Pokrój luźny, rozłożysty, wys. 150 cm.
  • 'Homebush' - ciemnoróżowe, półpełne kwiaty. Pokrój zwarty, wysokość do 150 cm.
  • 'Kilian' - pełne, sztywne kwiaty, jasnoróżowe. Młode liście brązowozielone, wys. 130 cm.
  • 'Parkfeur' - kwiaty czerwone, wewnątrz pomarańczowe i lekko pachnące. Rośnie bardzo szybko (200 cm wys. po 10 latach). Odmiana bardzo rozpowszechniona.
  • 'Persil' - kwiaty białe z żółtą plamką. Pokrój luźny, wys. 150 cm.

• azalie karłowate – niskie krzewy, kwitnące bardzo obficie. Niestety bardziej wrażliwe na mróz od innych odmian
  • 'Diamant Rosa' - drobne, jasnoróżowe i bardzo liczne kwiaty. Wewnątrz czerwone. Wys. 30Cm, średnica 70 cm
  • 'Kermesina' - rubinoworóżowe kwiaty z czerwonym odcieniem. Wys. 80 cm, szerokość 100 cm.
  • 'Satchiko' - kwiaty jaskrawopomarańczowe. Wys. 70 cm, zwarty pokrój.
  • 'Melina' - kwiaty purpuroworóżowe, w środku czerwone. Zwarty pokrój, odmiana często uprawiana.

• różaneczniki wielkokwiatowe
  • 'America' - kwiaty rubinowoczerwone. Szybkorosnąca odmiana - wys. 400 cm.
  • 'Calsap' - białe kwiaty z liliowym odcieniem, w środku duża rubinowa plamka. Wys. 130 cm
  • 'Catawbiense' Boursault' - Ciemnoróżowe kwiaty,. Wzrost silny, osiągają wys. 200 cm.
  • 'Duke of York' - karminoworóżowe kwiaty z brązowymi plamkami, lekko pachnące. Wys. 250 cm.
  • 'Daniela' - kwiaty łososioworóżowe, białe w środku. Krzew gęsty
  • 'Nova Zembla' - kwiaty rubinowoczerwone z ciemniejszą plamką na górnym płatku, wys. 250 cm

• różaneczniki jakuszimanskie
  • 'Fantastica'- kwiaty łososioworóżowe, białe w środku, rąbek korony ciemnoczerwony. Krzew gęsty, wys. 90 cm.
  • 'Lumina' - kwiaty rubinoworóżowe. Pokrój zwarty, szeroki. Wys. 90 cm, szerokość 150 cm.
  • 'Nicoletta' - kwiaty jasnoróżowe z czerwonobordową plamką na górnym płatku. Wys. 50 cm.

• różaneczniki drobnokwiatowe
  • 'Blue Tit' - jest mieszańcem dwóch gatunków różaneczników. Gęsty krzew do 1, 2 m wysokości. Kwiaty jasnoniebieskie.
  • Rhododendron campylogonum - typowa forma. Niski krzew, szeroko rozpostarty na ziemi (do 1,5 m szerokości). Drobne, dzwonkowate kwiaty o czerwononiebieskim kolorze. Kwitnie bardzo obficie.
  • Rhododendron impeditum – typowa forma. Dorasta zaledwie do 60 cm, przy szerokości 80 cm. Liście mają korzenny zapach. Drobne ale bardzo liczne kwiaty mają różne odcienie fioletu.
  • 'Mezitt' - nieduże, ciemnoróżowe kwiaty. Kwitnie bardzo obficie. Osiąga wysokość do 1 m średnicę 1,2 m.

[edytuj] Bibliografia

Przypisy