See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Pismo hieroglificzne - Wikipedia, wolna encyklopedia

Pismo hieroglificzne

Z Wikipedii

Pismo starożytnego Egiptu opiera się na 3 rodzajach hieroglifów: znakach fonetycznych, ideograficznych oraz determinatywach. Odpowiedni ich układ pozwala tworzyć domyślny lub precyzyjny układ zdania mówionego. W razie potrzeby (zwłaszcza przy zapisywaniu obcojęzycznych nazw) starożytni Egipcjanie z reguły używali alfabetu [1] - grupy znaków jednospółgłoskowych reprezentujących 24 dźwięki. Samogłoski nie były zapisywane.

W egipskim piśmie hieroglificznym dany znak mógł pełnić jedną z trzech funkcji zależnie od kontekstu. Jednoznacznymi symbolami były tylko znaki reprezentujące bóstwa.

Niestety obecnie nie jest nam znany dokładny sposób wymowy hieroglifów, ponieważ jest to język wymarły. Jedynie przypuszczamy wartości fonetyczne, które ustalono na podobieństwo języka koptyjskiego, a także bazując na greckich podaniach.

Spis treści

[edytuj] Przykładowe znaki

Znaki jednospółgłoskowe

Znak Tradycyjna transliteracja Wartość fonetyczna wg. Allena (2000)
Zapis MdC[2] Fonetyka Przypisy Staroegipski Średnioegipski
A
egipski sęp 3 A a semicki alef,
zwarcie krtaniowe - zawieszenie głosu
[l] lub [ɾ] ciche [j] lub [ʔ]
i
kwitnąca trzcina j i zwane jodh początkowe lub końcowe [i]; czasem [j]
i i
para kwitnących trzcin y y y podwojony jodh brak [j]
y
dwie linie
lub rzeka (?)
a
ramię c
lub
ʾ
a a semickie ayin możliwe [d] [ʕ]; [d] możliwe ,że zachowane w dialektach lub słowach
w

lub
W
pisklę przepiórki
lub
hieratyczne skrócenie [3]
w w w/u semickie Waw
[w] ~ [u]
b
goleń ze stopą b b b   [b] ~ [β]
p
trzcinowa mata lub taboret p p p   przydechowe [pʰ]
f
żmija rogata f f f   [f]
m
sowa m m m   [m]
n
fala na wodzie n n n   [n] [n], czasem [l]
r
usta r r r   zobacz [1] [ɾ], czasem [l]
(dla niektórych dialektów zawsze jako [l])
h
trzcinowa ochronka h h h   [h]
H
lniany skręcony knot H h emfatyczne heth (pisane z kropką na dole),
[ħ]
x
placenta - płaski placek, łożysko x kh twarde i gardłowe h (pisane również jako h z łukiem na dole),
a spółgłoska szczelinowa miękkopodniebienna bezdźwięczna
[ɣ]
X
brzuch zwierzęcia z sutkami i ogonem X kh bardziej miękkie niż poprzednia
a spółgłoska szczelinowa podniebienna bezdźwięczna
[x]
s
pofałdowane ubranie s s, z s Staroegipski dźwięk fonetyczny "rygla" nie jest znany, możliwe że było to z lub th [s] [s]
z
rygiel [θ]
S
lub
N38
lub
N39
sadzawka š S sz   [ʃ]
q
zbocze wzgórza
lub
q
q k emfatyczne k (pisane z kropką u dołu),
a spółgłoska zwarta języczkowa bezdźwięczna
[qʼ]
k
wiklinowy kosz z rączką k k k   przydechowe [kʰ]
w niektórych słowach, palatalizowane [kʲ]
g
słój g g g twarde g [kʼ]
t
bułeczka, "babeczka" t t t   aspirowane [tʰ]
T
pęta, lina
lub
t
T cz czytane jako cz palatalizowane [tʲ] lub [ʧ]
d
dłoń d d d   ejektywne [tʼ]
D
kobra
lub
d
D czytane jak ejektywne [tʲ’] lub [ʧʼ]

Znaki dwuzgłoskowe

Aw
Kręgosłup ze szpikiem wypływającym z obu końców 3w Aw au
Ab
Dłuto 3b lub mr Ab lub mr ab lub mer
Ax
Ibis z grzebieniem 3h aks
E9
Nowonarodzone ciele iw iw iu
D54
Kroczące nogi iw(i) iw(i) det. ruchu; przyjść, iść, chodzić, biegać, odwrócić się; ideo. podróż
ib
Serce ib ib ib
Z11
Skrzyżowane deski
nw
Garnek in lub nw ... lub nw ... lub nu
in
Ryba in in in det.: ryba
ir
Oko ir ir ir det.: oko. widzieć
A48
Siedzący mężczyzna ze sztyletem
M40
Wiązka z trzcin is is is
V15
aA
c3 aA aa
F16
aq
Kaczka aq ak
aD
c aD adż
wA
w3 wa ua
wa
Harpun wc wA ua
wp
Rogi wołu wp wp up
wn
Zając wn wn un
M42
Roślina ? wn wn un
wr
Jaskółka wr wr ur det. wielki
G37
Wróbel det. mały, słaby, zły
wD
w wD udż
bA
Jabiru b3 ba
bH
Kieł słonia bh
pA
Kaczka w locie p3 pA pa
pr
Plan domu pr pr pr det.: dom, budynek
pH
Lwi zad ph
T9
T10
mA
Sierp m3 mA ma
mi
Dzbanek mleka w siatce mi mi mi
mw
Grupa zmarszczek na wodzie mw mw mu
mn
Tablica do gier mn mn men
N36
Kanał mr mr
mr
mr mr
Ab
Berło mr lub 3b mr lub ab
mH
m mH meh
ms
Trzy skóry lisa ms ms
mt
Penis mt mt met det.: męski (mąż, syn), kopulować
D53
G14
Sęp mt mt met ideo. "matka"
md
md
nb
Kosz nb nb
nm
Nóż rzeźniczy nm nm
M22 M22
Para sitowia nn nn nen
nH
Perliczka n nH neh
ns
ns ns nes
nD
n nD nedż
rw
rw lub ... rw lub ... ru lub ha
rs
Związane kawałki drewna rs rs
HA
Kępa papirusu a ha ha
Hw
Kieł słonia ... lub w bh lub Hw ... lub hu
Hp
Część mechanizmu sterowego łodzi ideo. "sterowe wiosło"
N41
Studnia pełna wody m Hm hem
Hm
Kij folusznika m hm
Hn
Zioło hn det. roślina
Hr
Twarz r Hr her ideo. "twarz", oraz "na"
W14
Dzban na wodę s Hs hes
HD
Kamienna maczuga HD hedż
xA
Lotos 3 ha cha
xa
Wschód słońca c xa cha
D43
Ramię trzymające cep w xw chu
xt
t xt chet det. "drewno", "drzwo"
XA
Oxyrhynchus (ryba) 3 XA cha
Xn
Koźla skóra n Xn chen
D33
Wiosłujące ramiona hn
Xr
Pniak rzeźniczy hr
G39
Kaczka s3 sA sa det.: ptak
V16
Pęta dla bydła s3 sa
V17
sA
s3 sA wcześniejsza wersja
Aa18
sw
sw sw su
O50
sn
Grot strzały sn sn
sk
Włóknista szmata sk sk sek
F29
Skóra przebita strzałą det. przebić
SA
Staw z kwiatami š3 sA sza
Sw
Pióro sw sw su Skrócona forma dla "harmonia"
Sm
Sn
Sznur šn Sn szen
V6
Sznur šs Ss szes
Sd
Skórzany bukłak na wodę šd sd szed
qs
qd
Tłuczek moździerza qd kd ked ideo. "budować" i słów pochodnych
kA
Uniesione ramiona k3 kA ka
km
Płonący węgiel km km kem ideo. w "czarny"
gm
Czarny ibis gm gm gem ideo. w "znaleźć"
gs
Para żeber gs gs uzup. dźw. dla im lub m
U30
Klin t3 tA ta
tA
Warstwa ziemi z ziarnkami piasku t3 t3 det. w "wieczność"
ti
Tłuczek ti ti ti
tp
Głowa z profilu tp tp ideo. w "głowa", "na, nad"
T8
Sztylet
tm
Sanie tm tm tem
TA
Kaczątko 3 tA ta
D37
Ramię ofiarowujące bochen ideo. "dać"
di
Bochen ofiarny di di ideo. "dać"
DA
Świder 3 da
Dw
Dolina między wzgórzami w Dw dżu
Dr
Kłębek lnu r dr dżer
Dd
Kolumna z trzciny (?) d Dd dżed
R5
kp kp kep

Znaki trójzgłoskowe

M1
Drzewo i3m lub im3 iam lub ima det. drzewa
iwn
Kolumna, słup iwn iwn ideo. "kolumna","słup"
isw
awt
apr
anx
Rzemień sandała (?) cn ankh
P6
Maszt łodzi cc aha
aSA
wAH
Włóknista szmata w3 wah oraz sk
wAs
Berło was
wAD
wab
wab det. "czysty", "nieskazitelny"
P4
wHm
Noga wołu whm
wsr
Głowa psa wsr wsr
N9
Częściowo zaćmiony księżyc psd
mAa
Cokół pomnika m3c maa
nbw
Złoty kołnierz nbw nbw ideo. "złoto" oraz det. "drogocenny metal",
nfr
Serce i tchawica nfr nfr
nTr
Proporzec nr nTr ideo. "bóg"
rwD
lina do pętania zwierząt rw rwD
HqA
nehacha (berło faraona) 3 HqA ideo. "władca"
Htp
Bochen na macie tp htp ideo. "składać w ofierze" i podobnych
xpr
Żuk gnojarz (skarabeusz) pr hpr khpr
xnt
Stojak na dzbany z wodą nt hnt
xrp
Berło hrp ideo. "kontrolować" i słów pochodnych (jako hrp lub shm)
xrw
Wiosło rw hrw
xsf
Wrzeciono hsf
Xnm
Kamienny dzban nm hnm
Z9
Skrzyżowane pałki det. osobny, przejść, minąć
T11
sbA
Gwiazda dw3 dwa det. "gwiazda"; ideo. "księżyc"
spr
M44
Cierń spd spd ideo. i det. "ostry"
zmA
graficzne przedstawienie tchawicy, często używany jako oznaka zawarcia przymierza
snD
T32
Kroczące nogi skomponowane z ostrzałką do noży ssm det. dla "prowadzić" i słów pochodnych
sSm
Ostrzałka do noży ssm
stp
Strug na bloku stp stp
sDm
Ucho wołu sm sdm ideo. i det. "słyszeć"
Sps
Siedzący urzędnik sps ideo. "dostojny" ;det. zmarły urzędnik
Sma
Kwitnąca turzyca šm3 SmA ideo. i det. "Górny Egipt"
Sms
Hak z tobołkiem sms ideo. "podążać za"
O42
Ogrodzenie, płot ssp
grg
DbA
nDm
nm nDm

[edytuj] Przykłady

<
p
t
wA l
M
i i s
n
>

Logogramy w tym kartuszu transliteruje się jako:

p
t
o l
m
i i s

przyjmując, że ii jest rozpatrywana jako pojedyncza litera i transliterowana jako i lub y.

Inny sposób działania hieroglifów - fonetyczny, ilustrują dwa egipskie słowa wymawiane jako pr (często również jako per). Pierwsze znaczy "dom" i jego wartość hieroglificzną bezpośrednio reprezentuje:

pr
Z1

Hieroglif domu występuje tutaj jako logogram: przedstawia on słowo z pojedynczym znakiem. Wskazuje to wyraźnie pionowa linia poniżej hieroglifu.

Słowo pr oznacza czasownik wychodzić, opuszczać. Kiedy jest pisane, hieroglif przedstawiający dom używany jest jako symbol fonetyczny.

pr
r
D54

Hieroglif 'domu' oznacza spółgłoskę pr, a rysunek 'ust' poniżej jest fonogramem czytanym jako r, wzmacniając fonetycznie wyraz pr. Trzeci hieroglif jest tederminatywem (ideogramem) dla czasowników czynnych dających czytającemu pogląd na znaczenie słowa.

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Linki zewnętrzne

[edytuj] Przypisy

  1. Bridget McDermont, Odczytywanie hieroglifów egipskich, s. 22
  2. MdC - transliteracja Manuel de Codage nie wymaga stosowania znaków specjalnych (wykorzystuje do transliteracji znaki alfabetu łacińskiego)
  3. W hieratycznym piśmie - jako piśmie odręcznym - znaki o skomplikowanej formie zastępowano prostszymi, i tak pisklę przepiórki
    G43
    zostało zastąpione spiralnym zwojem liny
    Z7
    . Takie graficzne uproszczenia niekiedy implementowano w hieroglifach - co właśnie miało miejsce w tym przypadku.

[edytuj] Źródła

  • Na podstawie angielskiej Wikipedii (en:Egyptian hieroglyphs):
    • Allen, James P. (2000). Middle Egyptian: an Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs, Cambridge University Press. ISBN 0-521-77483-7.
    • Collier, Mark & Bill Manley (1998). How to read Egyptian hieroglyphs: a step-by-step guide to teach yourself, British Museum Press. ISBN 0-7141-1910-5.
    • Faulkner, Raymond O. (1962). Concise Dictionary of Middle Egyptian, The Griffith Institute. ISBN 0-900416-32-7.
    • Gardiner, Sir Alan H. (1973). Egyptian Grammar, The Griffith Institute. ISBN 0-900416-35-1.
    • Kamrin, Janice (2004). Ancient Egyptian Hieroglyphs; A Practical Guide, Harry N. Abrams, Inc.. ISBN 0-8109-4961-X
  • Poprawność tłumaczenia w oparciu o:
    • Praca zbiorowa pod red. Jadwigi Lipińskiej, Tajemnice Papirusów: Monika Dolińska - Trzcinką i Rylcem. Ossolineum, ISBN 83-04-04648-2
  • Transkrypcja i transliteracja (niektóre) w oparciu o:
    • Ancient Egypt Magazine nr. 38 (2006), Pam Scott, The Ancient Stones Speak cz. I, str. 36-44, ISSN 1470 9990
    • Ancient Egypt Magazine nr. 40 (2007), Pam Scott, The Ancient Stones Speak cz. II, str. 32-39, ISSN 1470 9990
  • W.V. Davies w tłumaczeniu Macieja G. Witkowskiego (1998), Egipskie hieroglify, Wydawnictwo RTW, ISBN 83-86822-89-9
  • McDermott, Bridget Odczytywanie hieroglifów egipskich, Muza, Warszawa 2002 r., ISBN 83-7319-206-9


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -