Pałac Wielopolskich
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°3'32" N 19°56'13" E
Pałac Wielopolskich nr rej. A-129 |
|
| położenie na planie Starego Miasta | |
  Pałac Wielopolskich
|
|
| Miejsce | Kraków, Plac Wszystkich Świętych |
| Wybudowany | XVI, XVII, 1856, 1867, 1907-1913 |
| Wpisany do rej. zabytków |
1931 |
Pałac Wielopolskich to dzisiejszy budynek urzędu Miasta Krakowa popularnie zwany Magistratem.
Dzisiejsza bryła budynku została ukształtowana w wyniku przebudowy renesansowego pałacu przez hetmana Jana Tarnowskiego ok. połowy XVI wieku. Pałac zachował charakterystyczne dla tego czasu zwieńczenia w formie attyki. Reprezentacyjne sale znajdują się na najwyższej kondygnacji. W pierwszej połowie XVII wieku pałac przebudowano w stylu wczesnobarokowym. Z tego czasu pochodzi wielka reprezentacyjna sień, zachowały się kamienne portale i tunelowe schody prowadzące z sieni na piętro.
W drugiej połołowie XVII wieku właścicielem pałacu został Jan Wielopolski kanclerz wielki koronny. W rękach rodziny Wielopolskich budynek pozostał do połowy XIX wieku. Już wtedy część sal została udostępniona przez właścicieli na różne cele. Tutaj odbywały się przedstawienia teatralne oraz mieściła się pracownia malarska Piotra Michałowskiego. W czasie wielkiego pożaru miasta Krakowa w 1850 pałac spłonął, Wielopolscy postanowili sprzedać spaloną i zrujnowaną siedzibę.
Nowy właściciel chirurg Wojciech Kowalski dokonał koniecznego remontu oraz w 1857 wydzierżawił pałac wiedeńczykowi Ferdynandowi Winterowi. We wnętrzach organizowano bale, wieczory muzyczne, odczyty, czynna była elegancka kawiarnia jedna z pierwszych w mieście.
W 1864 pałac zakupiła Gmina Miasta Krakowa. Uchwałą Rady Miejskiej postanowiono przystąpić do restauracji gmachu i przeznaczyć go na siedzibę Magistratu. Przebudowę i adaptację powierzono budowniczemu Pawłowi Barańskiemu. Na II piętrze powstała okazała Sala Posiedzeń Rady Miejskiej. Wyposażenie do niej projektował architekt Filip Pokutyński. Górne partie ścian sali ozdobiono rzeźbionymi popiersiami królów polskich. Zapoczątkowano też galerię portretów prezydentów miasta sukcesywnie umieszczając je na ścianach sali. Na pierwszym piętrze zlokalizowano biura magistratu i gabinety prezydenckie. Portal wejściowy do pałacu zdobią rzeźby symbolizujące Pracę i Godność.
Na przełomie XIX wieku i XX wieku przystąpiono do kolejnej przebudowy i powiększenia budynku. Łączyło się to z wyburzeniem historycznych budynków przy ulicy Poselskiej. Prace były prowadzone w latach 1906-1913 i skupiały się w obecnej zachodniej części pałacu. W dobudowanym segmencie umieszczono: Salę Porteretową nazywaną tak od zawieszonych tam obrazów z portretami królów polskich ocalonych ze zburzonego Ratusza, salę prezydenta Dietla oraz Izbę Kupiecką. W 1926 pałac dotknął kolejny pożar spaliła się Sala Posiedzeń Rady Miejskiej. Obecny wystrój sali pochodzi z lat odbudowy 1927-1928. Dziedziniec budynku zdobią tablice pamiątkowe. W 1937 wmurowano tablicę ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego.
Prowadzone sukcesywnie od 1993 prace konserwatorskie przywracają budynkowi i jego wnętrzom pierwotny blask i znaczenie.
