Ogórek
Z Wikipedii
| Ogórek | |
 Ogórek siewny |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | dyniowce |
| Rodzina | dyniowate |
| Rodzaj | ogórek |
| Nazwa systematyczna | |
| Cucumis | |
| L. 1753 | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Ogórek (Cucumis) – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych. Pochodzi ze Środkowej Azji.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pochodzenie
- Ogórek jest jedną z najstarszych roślin warzywnych, znaną od ok. 5 tys. lat. Pochodzi prawdopodobnie z Indii, z podnóża Himalajów.Ogórek jest jednym z najdawniej uprawianych przez człowieka warzyw. Znany był już bowiem w starożytnym Egipcie około 2000 lat p.n.e., skąd przypuszczalnie w czasie wojen grecko-perskich uprawa jego rozprzestrzeniła się na kraje basenu Morza Śródziemnego. W Średniowieczu warzywo to pojawiło się w uprawie w Europie Północnej. W zachodniej części Europy upowszechnili go Rzymianie, zaś do ludów słowiańskich dotarł z Bizancjum wraz z nazwą wywodzącą się od słowa "angurion" (niedojrzały). W Polsce uprawa ogórka upowszechniła się w wieku XVI.
- Kwiaty
- Ogórek posiada trzy typy płci kwiatów: męskie (z pręcikami), żeńskie (ze słupkiem) i hermafrodytyczne (organy żeńskie i męskie). Ilość kwiatów różnych typów płci na jednej roślinie oraz kolejność ich inicjacji determinuje płeć całej rośliny.
I tak wyróżnia się 3 podstawowe typy płci roślin ogórka:
- jednopienny - posiadający zarówno kwiaty żeńskie jak i męskie
- żeński - tylko kwiaty żeńskie
- obupłciowy - tylko kwiaty hermafrodytyczne.Typami płci wyróżnia się szereg rzadziej występujących typów:
- męskojednopienny - wytwarza kwiaty męskie a następnie hermafrodytyczne
- żeńskojednopienny - wytwarza kwiaty żeńskie, a następnie kwiaty hermafrodytyczne
- trójjednopienny - posiada kwiaty hermafrodytyczne, męskie i żeńskie
- męskodwupienny - najpierw rozwijają się kwiaty męskie, a następnie w niewielkiej ilości kwiaty hermafrodytyczne i żeńskie
- żeńskodwupienny - najpierw inicjują się kwiaty żeńskie, a następnie w niewielkiej ilości kwiaty hermafrodytyczne i męskie
Owoc jest mniej lub bardziej wydłużony, różnej wielkości, o skórce gładkiej lub pokrytej brodawkami, wypełniony nasionami. Kolor owoców jest zróżnicowany od ciemnozielonego do żółtego. Uprawia się wiele odmian gruntowych i szklarniowych w tym również odmiany partenokarpiczne nie wymagające zapylania i pozbawione nasion.
[edytuj] Systematyka
- Systematyka w systemie Reveala
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Takht.), nadrząd Cucurbitanae Reveal, rząd dyniowce (Cucurbitales Dumort.), podrząd Cucurbitineae Engl., rodzina dyniowate (Cucurbitaceae Juss.), podrodzina Cucumidoideae Burnet, plemię Cucumereae Endl. ex M. Roem., podplemię Cucumerinae E.G.O. Müll. & Pax in Engl. & Prantl., rodzaj ogórek (Cucumis L.) [1]
- Gatunki flory Polski[2]
- melon(Cucumis melo L.) – gatunek uprawiany, efemerofit
- ogórek siewny (Cucumis sativus L.) - gatunek uprawiany
- Inne gatunki (wybór)
- Cucumis anguria L.
- Cucumis dipsaceus C.G. Ehrenb. ex Spach
- Cucumis ficifolius A. Rich.
- Cucumis metuliferus E. Mey. ex Naud.
- Cucumis myriocarpus E. Mey. ex Naud.
- Cucumis prophetarum L.
[edytuj] Wartość żywieniowa
Wartość żywieniowa ogórka polega głównie na smaku i usprawnianiu procesu trawienia. Owoce ogórka zawierają niewielkie ilości witamin i składników mineralnych. Pomagają w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu i dlatego znajdują zastosowanie w dietach odchudzających. Większość składników znajduje się nie w miąższu, lecz w skórce. Surowe owoce są dla niektórych osób ciężkostrawne. Surowe owoce zawierają askorbinazę, enzym, który utlenia witaminę C. Surowych owoców nie należy mieszać np. w sałatkach z innymi warzywami, takimi jak pomidory czy papryka. Dzięki zdolnościom regeneracyjnym soku ogórkowego, znalazł on zastosowanie w kosmetyce.
[edytuj] Badania związane z genomem i hodowlą ogórka
Rodzina Cucurbitaceae jest częstym przedmiotem badań genetycznych i molekularnych [3]Ogórek jest gatunkiem obcopylnym, ale dobrze znosi zapylenie własnym pyłkiem, co pozwala na tworzenie linii wsobnych [4]. Łatwość mnożenia generatywnego i wegetatywnego oraz dokładne poznanie kultur in vitro ogórka spowodowały, że gatunek ten służy jako model w badaniach genetycznych i biotechnologicznych [5] Ogórek posiada zdolność rozmnażania generatywnego również form poliploidalnych. Mapy genetyczne mogą być rozbudowywane bez większych trudności przy użyciu znanych markerów ze względu na małą liczbę chromosomów [6]. Lista genów ogórka jest na bieżąco uaktualniana i publikowana. Poznano sekwencję i działanie 105 genów. Wśród opisanych są geny odpowiedzialne za dziedziczenie [7]. Od dawna znane są też metody sterowanie płcią za pomocą odpowiednich substancji chemicznych [8]. Znane są również geny odporności na choroby np. gen odporności na mączniak rzekomy oznaczamy jest symbolem ``dm``. Jest jednym z wielu genów odporności na Pseudoperonospora cubensis. Prowadzone są też badania nad pokrewieństwem rożnych grup botanicznych ogórka C. sativus L. i C. sativus var. Hardwickii [9] i ich przydatnością do prac hodowlanych. Prace nad transformacją ogórka prowadzone są od ponad 10 lat. Wykorzystuje się przede wszystkim metody wektorowe [10].Są również prowadzone badania nad transformacją bezwektorową wykorzystując metodę elektroporacji [11] i mikrowstrzeliwania [12].
[edytuj] Zobacz też
Ogórek kiszony, ogórek konserwowy.
Przypisy
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Cucumis wg Reveala. [dostęp 22 kwietnia 2007].
- ↑ Mirek, Zbigniew,Piękoś-Mirkowa, Halina,Zając, Adam i Zając, Maria: Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. 9 lutego 1998. [dostęp 22 kwietnia 2007].
- ↑ Pierce L.K., Wehner T.C., 1990. Review of gens and linkage groups in cucumber, Hort. Science Vol.25(6).
- ↑ Niemirowicz-Szczytt K., 1993. Hodowla roślin warzywnych, Wyd. SGGW :185-233, 206-207
- ↑ Niemirowicz-Szczytt K., Wyszogrodzka A., 1976. Embryo culture and in vitro pollination of excised ovules in the family Cucurbitaceae. In: Novak FJ (ed) Use of tissue cultures in plant breeding, Proc Int Symp, Olomouc, 6-11: 571-576.
- ↑ Niemirowicz-Szczytt K., 1993. Hodowla roślin warzywnych, Wyd. SGGW :185-233, 206-207
- ↑ Malepszy S., Niemirowicz-Szczytt K., 1991. Sex determination in cucumber (Cucumis sativus) as a model system for molecular biology. Plant Science, 80 : 39-47
- ↑ Galun E., 1959. The role of auxins on sex expresion in cucamber, Physiol. Plant., 12: 48-61
- ↑ Liu J., Staub J.E., 1998. Relationship among putative botanical varieties In cucumber, Cucurbit Genetics Cooperative Report, 21:1-5.
- ↑ Chee P., 1990. Transformation of Cucumis sativus tissues by Agrobacterium tumefaciens and the regeneration of transformed plants, Plant cell Rep. 9: 245-248
- ↑ Burza W., Wochniak P., Wróblewski T., Malepszy S., 1995. Transient expression assay for the optimisation of direct gene transfer into cucumber meristem protoplasts by electroporation, J. Appl. Genet. 36(1): 1-10.
- ↑ Chee P., Slightttom J., 1992. Transformation of cucamber tissues by microprojectile bombardment: identification of plants containing functional and non-functional transferred genes, Gene 188: 255-260.
