Kazimierz I opolski

Z Wikipedii

Kazimierz I opolski (ur. w 1178 lub 1179, zm. 13 maja 1230) – książę opolsko-raciborski w latach 1211-1230 z dynastii Piastów.

Kazimierz I opolski był jedynym synem Mieszka Plątonogiego i Ludmiły pochodzącej najprawdopodobniej z Czech. O życiu jego nie mamy zbyt wielu wiadomości, a imię tego władcy pojawia się z reguły przypadkiem. Nie inaczej sprawa miała się w kontekście narodzin Kazimierza, które stały się pretekstem do zawarcia układu politycznego pomiędzy Mieszkiem a władcą Małopolski Kazimierzem Sprawiedliwym. Chodziło tutaj o sprawę zegnania z tronu krakowskiego seniora dynastii, Mieszka Starego, którego dotychczasowym wiernym sojusznikiem był właśnie książę opolsko-raciborski. Kompromis, który wówczas zawarto, zdecydowano się poprzeć chrztem urodzonego jedynaka Mieszkowego, którego na cześć najmłodszego syna Bolesława III Krzywoustego nazwano Kazimierzem (władca Małopolski został też zapewne ojcem chrzestnym nowo narodzonego dziecka).

Śmierć ojca w 1211 zastała Kazimierza z pewnością w pełni przygotowanego do przejęcia władzy. Zaskakujące jest, że ponad trzydziestoletni książę był prawdopodobnie jeszcze wtedy kawalerem. Nie wiemy kiedy dokładnie się ożenił, jednakże z faktu małoletności synów w latach trzydziestych XIII stulecia można wnosić, że stało się to już po śmierci ojca. Równie tajemnicza jest także osoba małżonki Kazimierza – została nią bliżej nieznana Wiola. Wprawdzie XV-wieczny polski kronikarz Jan Długosz napisał, że pochodziła ona z Bułgarii, ale wydaje się to mało wiarygodne.

Kazimierz początkowo należał do obozu juniorów (Leszek Biały, Konrad mazowiecki, Władysław Odonic) przeciwstawiających się bezkompromisowej polityce Władysława Laskonogiego i Henryka Brodatego. Wyrażało się to przede wszystkim poprzez współpracę z hierarchią kościelną, zwłaszcza z biskupem wrocławskim Wawrzyńcem (np. w 1215 na zjeździe w Wolborzu Kazimierz nadał Kościołowi wielki immunitet, dzięki któremu stworzył podwaliny na wpół niezależnego państewka biskupów wrocławskich w Ujeździe). Szeroka współpraca księcia opolsko-raciborskiego z Kościołem oczywiście miała również zapewnić bezpieczeństwo przed rewizjonizmem sąsiadów (tylko rdzeń księstwa z Raciborzem był w miarę bezpieczny, bowiem do Opola pretensje mógł w każdej chwili wysunąć Henryk Brodaty, zaś do wschodnich rubieży państwa z Siewierzem, Bytomiem i Oświęcimiem książęta krakowscy).

Wobec wzrostu potęgi księcia śląskiego Henryka Brodatego w latach dwudziestych XIII wieku pozycja geopolityczna Kazimierza zaczęła się coraz bardziej komplikować. Książę podjął wówczas jedyną możliwą decyzję – ścisłej współpracy z księciem śląskim. Treści układu wówczas zawartego nie znamy, ale z pewnością podczas nieudanej wyprawy Henryka Brodatego na Kraków w 1225 posiłkowały go oddziały z Raciborza i Opola. Fakt ten poświadcza obecność emigrantów politycznych z Małopolski – Gryfitów po 1225 w księstwie opolsko-raciborskim. Pomoc, jaką okazał im Kazimierz, musiała być nietuzinkowa, skoro Klemens Gryfita wziął na siebie część kosztów budowy murów miejskich w Opolu. Sojusz z Henrykiem Brodatym przyniósł zresztą i nabytek terytorialny – w 1227 w wyniku zamieszania po śmierci Leszka Białego Kazimierz przyłączył do księstwa nadgraniczny gród w Czeladzi. Nie był to jednak nabytek trwały.

Innym ważnym przejawem rządów Kazimierza było sprowadzanie wzorem Henryka Brodatego osadników niemieckich. Proces ten nie rozwinął się jednak do takich rozmiarów, jak na Dolnym Śląsku. Rozpoczął także proces lokacji miast na prawie niemieckim (pierwszym był biskupi Ujazd w 1222), co wymiernie przyczyniło się do rozwoju gospodarczego księstwa.

Śmierć zaskoczyła Kazimierza 13 maja 1230 (choć istnieją też historycy, którzy dopuszczają datę o rok wcześniejszą). Został pochowany w ufundowanym hojnie przez siebie klasztorze norbertanek w podopolskich Czarnowąsach. Z małżeństwa z Wiolą pozostawił czwórkę nieletnich dzieci – dwóch synów: Mieszka i Władysława, późniejszych książąt opolskich, oraz dwie córki: Więcesławę (została zakonnicą w Czarnowąsach) i Eufrozynę (małżonka Kazimierza I kujawskiego, a po jego śmierci Mściwoja II pomorskiego). Po śmierci Kazimierza opiekę nad żoną i dziećmi księcia przejął Henryk Brodaty.