Karawela
Z Wikipedii
Karawela – XV-XVII wieku oznaczała jednopokładowy, dwu- lub trójmasztowy żaglowiec o wysokich nadbudówkach (tzw. kasztel) na dziobie i rufie. Karawela była zwykle uzbrojona w kilka ciężkich dział oraz mniejsze działka (na ogół 4-6 dział). Wyporność karaweli wynosiła najczęściej około 250 łasztów. Załoga liczyła około 50 ludzi. Ze względu na swą szybkość, stateczność oraz bezpieczeństwo karawele umożliwiały dłuższe podróże morskie, co uczyniło je przydatnymi do wypraw odkrywczych. Floty wojenne Hiszpanii i Portugalii używały karawel na ogół do celów rozpoznawczych.
Karawela nosiła najczęściej ożaglowanie łacińskie (skośne) - tzw. caravela latina. Stosowano też ożaglowanie rejowe (prostokątne) - tzw. caravela redonda - albo kombinację obu tych typów, co zapewniało statkowi możliwość bardziej elastycznej adaptacji do warunków żeglugowych. Podstawową zaletą karaweli, ze względu na którą przypisuje się jej zrewolucjonizowanie europejskich podróży odkrywczych, była zdolność do żeglowania pod ostrym kątem do kierunku wiatru. Karawela zawdzięczała to zastosowaniu ożaglowania skośnego i profilowi kadłuba. Dzięki temu statek mógł halsować na wiatr (tzw. lawirowanie). Pozwalało to na podróże daleko na południe, wzdłuż zachodnich wybrzeży Afryki, gdzie okresowo dominują wiatry południowe, a więc niesprzyjające dla żeglujących z Europy statków. Krzysztof Kolumb wykorzystał w swojej pierwszej wyprawie dwie karawele: "Pinta" i "Niña" (po pierwszym etapie podróży, w czasie postoju, przerobiono ją na caravela redonda). Obie miały długość ok 17 m.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Literatura
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I
