Ion Iliescu

Z Wikipedii

Ion Iliescu (ur. 3 marca 1930 w Olteniţa) - rumuński polityk, prezydent Rumunii w latach 1989-1996 i 2000-2004.

Jest z wykształcenia inżynierem elektrykiem, absolwentem Instytutu Politechnicznego w Bukareszcie. Studiował także na Uniwersytecie w Moskwie. Działał w komunistycznej młodzieżówce rumuńskiej (kontynuując tradycje rodzinne), był sekretarzem Komitetu Centralnego Unii Młodzieży Komunistycznej, a także członkiem Komitetu Centralnego Rumuńskiej Partii Komunistycznej (1965). W 1967 objął funkcję ministra ds. młodzieży, ale popadł niebawem w niełaskę Nicolae Ceausescu i został przesunięty na lokalne stanowiska partyjne (sekretarz w Timisoarze i Jassach). Od 1984 był dyrektorem Wydawnictwa Technicznego w Bukareszcie.

Jako przedstawiciel opozycji przeciw Ceausescu stanął na czele Frontu Ocalenia Narodowego i objął w grudniu 1989 tymczasowo stanowisko prezydenta Rumunii. Umocnił pozycję po wyborach powszechnych w 1990 i 1992, przegrał wybory w 1996 z demokratą Emilem Constantinescu. Przeprowadził transformację byłej partii komunistycznej w Rumuńską Partię Socjaldemokratyczną. W 2000 ponownie wygrał wybory prezydenckie, pokonując w drugiej turze nacjonalistę Corneliu Vadima Tudora. Zgodnie z konstytucją druga kadencja była zarazem ostatnią; w grudniu 2004 następcą Iliescu wybrano Traiana Basescu.

W historii Rumunii zapisał się negatywnie posyłając 13 czerwca 1990 uzbrojonych w kije i łomy górników przeciwko studentom, którzy protestowali na placu uniwersyteckim w Bukareszcie w obronie demokracji, domagając się przeprowadzenia dekomunizacji (zob. Mineriada). 9 sierpnia 2007 prokuratura postawiła mu w związku z tą akcją zarzuty. Iliescu pogrążyły zeznania dawnego współpracownika, szefa MSW w 1990 roku gen. Mihaia Chitaca, który zeznał, że zlecając pacyfikację wykonywał polecenia przyszłego prezydenta.

Jednym z ostatnich posunięć Iliescu przed ustąpieniem była amnestia dla skazanego w 1999 przywódcy związku zawodowego górników Mirona Cozmy. Decyzję tą cofnął natychamist nowy prezydent Traian Basescu, lider Partii Demokratycznej.

Został odznaczony m.in. polskim Orderem Orła Białego (2003).