Geografia Kanady
Z Wikipedii
Kanada zajmuje północną cześć Ameryki Pónocnej, wyjąwszy z tego półwysep Alaska, będący terytorium USA.
Spis treści |
[edytuj] Przylądki i wzniesienia
Cała Kanada
- Północny
- ląd: Przylądek Columbia, Ziemia Ellesmere'a, Nunavut (83°07'N)
- woda: biegun północny
- Południowy – Middle Island, Ontario (41°41'N)
- Zachodni – na granicy Jukonu i Alaski (141°00'W)
- Wschodni – Cape Spear, Nowa Fundlandia i Labrador (50°37'W)
Kontynentalna Kanada
- Północny – Przylądek Murchisona, Boothia, Nunavut (71°58'N)
- Południowy – Point Pelee, Ontario (41°58'N)
- Zachodni Point – na granicy Jukonu i Alaski (141°00'W)
- Wschodni – Przylądek St Charles, Nowa Fundlandia i Labrador (55°38'W)
Rozpiętość wzniesień
- najniższy punkt – poziom morza 0 m
- najwyższy punkt – Mount Logan 5959 m n.p.m.
[edytuj] Budowa geologiczna
- podstawowe informacje o budowie geologicznej
[edytuj] Ukształtowanie terenu
Obszar Kanady obejmowany jest przez trzy oceany: na wschodzie Atlantycki, na zachodzie Spokojny, a na północy Arktyczny. Wybrzeża Kanady są dobrze rozwinięte. Na zachodzie wysokie, z licznymi fiordami i wyspami, będącymi częścią zanurzonego w oceanie fragmentu Gór Nadbrzeżnych. Archipelag tak utworzony obejmuje wiele setek wysp (część z nich leży w granicach Alaski), z których największymi są Vancouver i Wyspa Królowej Charlotty. Wschodnie wybrzeża, nieco słabiej urozmaicone i niższe, tworzą półwyspy Labrador i Nowa Szkocja, oddzielone Zatoką Św. Wawrzyńca, a także wyspy Nowa Fundlandia, Cape Breton, Wyspa Księcia Edwarda, Anticosti i kilka pomniejszych. Wybrzeża północne są przeważnie niskie i posiadają wiele zatok i półwyspów. Do najznaczniejszych zatok należą Zatoka Hudsona, Ungava, Coronation i Mackenzie. Największe półwyspy to Ungawa, Melville i Boothia. Kanadyjska Arktyka obejmuje szereg wysp skupionych w Archipelagu Arktycznym. Największymi wyspami tego archipelagu są Ziemia Baffina, Ellesmere'a. Wiktorii, Banksa i Wyspy Królowej Elżbiety. Kanada zgłasza roszczenia do wycinka Arktyki opierającego się swym północnym wierzchołkiem o biegun północny. Nie są one jednak w pełni honorowane przez społeczność międzynarodową.
Większą część kontynentalnej Kanady tworzy tzw. Tarcza Kanadyjska. Obejmuje ona także większą część Archipelagu Arktycznego. Tarcza Kanadyjska jest prekambryjskim tworem geologicznym, tworzącym rozległy płaskowyż o wysokości od 300 do 1100 metrów n.p.m. We wnętrzu Tarczy Kanadyjskiej istnieje nieckowe zagłębienie tworzące Zatokę Hudsona i nizinę ją okalającą (Nizina Hudsońska). Wschodnią krawędź tarczy tworzą Góry Torngat na Labradorze oraz kilka pomniejszych pasm górskich na Ziemi Baffina i Wyspie Ellesmere'a. Na południe od Tarczy Kanadyjskiej leży Kraina Wielkich Jezior Amerykańskich, Nizina Laurentańska (Nizina Rzeki św. Wawrzyńca) oraz Appalachy Kanadyjskie. Od zachodu Tarczę Kanadyjską otacza pas Równin Wewnętrznych. Ich północną częścią jest Nizina Rzeki Mackenzie. Na zachód od równin leży pasmo Kordyliery Kanadyjskie, które tworzą dwa główne pasma – Góry Skaliste i Góry Nadbrzeżne oraz szereg pomniejszych. Obszar pomiędzy tymi pasmami wypełniają wewnętrzne wyżyny. Oddzielnym masywem jest pasmo górskie oddzielające Alaskę od Jukonu – Góry Św. Eliasza.
[edytuj] Wody
Obszar Kanady, z wyjątkiem części Wielkich Równin oraz najwyżej położonych pasm górskich, jest bardzo bogaty w wody śródlądowe.
- Zlewisko Oceanu Arktycznego
- Większość powierzchni Kanady leży w zlewisku wodnym Oceanu Arktycznego. Obejmuje on wszystkie rzeki uchodzące do samego oceanu, jak i jego licznych zatok. Do największych z nich należą: Mackenzie, Nelson i Saskatchewan oraz pomniejsze. Do największych słodkowodnych zbiorników tego obszaru należą Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Jezioro Athabaska, Jezioro Reniferowe, Jezioro Winnipeg i wiele pomniejszych.
- Zlewisko Oceanu Atlantyckiego
- Obejmuje południowo-wschodnią część kraju oraz wschodnią część Labradoru. Do największych rzek należą: Rzeka Świętego Wawrzyńca i Ottawa oraz pomniejsze. Do największych słodkowodnych zbiorników wodnych należą Wielkie Jeziora Ameryki Północnej, Jezioro Simcoe, Jezioro Nipigon, Jezior Świętego Jana i wiele pomniejszych.
- Zlewisko Oceanu Spokojnego
- Obejmuje wąski pas na zachód od Gór Skalistych. Najznaczniejszymi są rzeki Fraser i Jukon.
[edytuj] Klimat
Klimat w Kanadzie jest zróżnicowany i zależy od szerokości geograficznej. Na północy Kanady występuje klimat subpolarny i polarny. W centrum kraju występuje klimat kontynentalny chłodny, a natomiast na południu jest on umiarkowany ciepły. W rejonie Gór Kordylierów spotkamy się z klimatem górskim. Jednym z ważniejszych czynników kształtujących klimat Kanady jest zimny Prąd Labradorski i ciepły Prąd Północnopacyficzny. Między północną, a południową częścią kraju występuje bardzo duża rozpiętość temperatur. Tak więc na północy Kanady średnia temperatura lipca wynosi -5 C, a na południu 21 C. W styczniu natomiast temperatury wahają się od -35 C na północy kraju do 1-4 C na południowym-zachodzie. Największe opady występują w Kordylierach. Ich roczna suma wynosi około 6000mm. Na wybrzeżach wynoszą około 1000mm, a w środkowej Kanadzie od 300mm do 500mm.
[edytuj] Roślinność i zwierzęta
- roślinność naturalna
FORMACJA ROŚLINNA: W Kanadzie występuje typowa dla strefy klimatów umiarkowanych chłodnych formacja roślinna, czyli lasy iglaste (tajga). Charakteryzuje się ona przewagą drzew iglastych takich jak świerki, jodły, sosny, czy modrzewie. Mnjsze znaczenie mają drzewa liściaste (brzozy, olszyny, wierzby i topole) oraz krzewinki z rodziny wrzosowatych i borówki oraz mchy i porosty. Kanadyjska tajga jest ogromnym jednorodnym zwartym ekosystemem. Ponadto w kanadyjskich lasach wschodnich możemy odnaleźć gatunki bardziej pasujące do południowych klimatów np. Kłęk kanadyjski, magnolie, sasafrasy, jawory, dęby i platany. Na terenie Kanady odnajdziemy także duże obszary łąk i pastwisk. W przeciwieństwie do stereotypu prezentującego Kanadę jako bezkresne obszary prerii porosłe pszenicą, ziemie te zajmują zaledwie 10% powierzchni kraju i leżą głównie w południowych rejonach prowincji Alberta i Saskatchwan. Północny pas porastają wysokie trawy, a na południu dominuje niska roślinność trawiasta. Kolejną strefą roślinności kanadyjskiej, stanowi strefa alpejska. Zaczyna się ona powyżej granicy lasu. Wiosną alpejskie łąki zakwitają dywanami wielobarwnych dzikich kwiatów takich jak liliie, zawilce narcyzowate, arniki, pięciorniki i bukwice lekarskie.
ZWIERZĘTA: Biały niedźwiedź
[edytuj] Ochrona przyrody
- informacje o typach ochrony przyrody, ważniejsze obszary chronione
