Farbownik lekarski
Z Wikipedii
Farbownik lekarski | |
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | psiankowce |
Rodzina | ogórecznikowate |
Rodzaj | farbownik |
Gatunek | farbownik lekarski |
Nazwa systematyczna | |
Anchusa officinalis L. | |
Galeria zdjęć i grafik |
Farbownik lekarski (Anchusa officinalis L.) - gatunek byliny, czasem rośliny dwuletniej z rodziny ogórecznikowatych. Pochodzi ze strefy umiarkowanej Europy. W Polsce na niżu i pogórzu występuje dość pospolicie, prawdopodobnie jest archeofitem[1].
Potocznie funkcjonują także nazwy: wołowe ziele, wołowy język, czerwieniec[2].
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- W pierwszym roku z ziemi wyrasta jedynie rozeta liści odziomkowych. W latach następnych wyrasta łodyga z kwiatami.
- Łodyga
- Wzniesiona, prosta, szorstko owłosiona. Osiąga wysokość 30-90 cm.
- Liście
- Równowąskolancetowate lub podługowate i podobnie, jak łodyga szorstko owłosione.
- Kwiaty
- Na krótkich szypułkach. Kielich podzielony głębiej, niż do połowy, podczas owocowania ma kulistawodzwonkowaty kształt. Korona 5-krotna, zrosłopłatkowa, o średnicy 7-13 mm, przeważnie purpurowofioletowa, czasami czerwona, niebieska lub biała. Wewnątrz korony owłosione osklepki. Kwitnie od maja do października, jest owadopylny. Roślina miododajna.
- Owoce
- Pofałdowane i brodawkowane rozłupki.
- Biotop
- Rumowiska, słoneczne stoki i wzgórza, przydroża. W uprawach rolnych jest chwastem. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Onopordetalia i Ass. Onopordetum acanthii[3].
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: ziele, lub ziele z korzeniem. Zawiera m.in. alkaloidy (cynoglossyna, konsolidyna) alantoninę, cholinę, antocyjany, śluzy, kwas krzemowy, garbniki, gumy.
- Zbiór i suszenie: ziele należy zbierać w okresie kwitnienia, korzeń wczesną wiosną lub jesienią. Suszyć w przewiewnym miejscu, w cieniu.
- Działanie: roślina stosowana dawniej w medycynie ludowej, najczęściej w postaci naparu z ziela lub odwaru z ziela i korzenia. Napar ma działanie wykrztuśne, służył do leczenia kaszlu i schorzeń oskrzeli. Ze względu na znaczną zawartość alkaloidów stosowana rzadziej, z obawy przed przedawkowaniem[2].
- Roślina miododajna
[edytuj] Ciekawostki
- Dawniej otrzymywano z niego żółty barwnik alkaninę.
- Jest przejściowym gospodarzem grzyba wywołującego chorobę zwaną rdzą żyta[4].
Przypisy
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ 2,0 2,1 Czesław Bańkowski, Jan Serwatka: O chwastach i ich zastosowaniu. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1972.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
[edytuj] Bibliografia
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.