Epoka hellenistyczna
Z Wikipedii
Epoka hellenistyczna - okres trzech stuleci w historii regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu, którego początek wyznacza zgon Aleksandra Macedońskiego w 323 roku p.n.e., a koniec podbicie Egiptu przez Rzymian w 30 roku p.n.e.. Terminu epoka hellenistyczna po raz pierwszy użył w swoich pracach na temat Aleksandra Wielkiego niemiecki historyk Johann Gustav Droysen w odniesieniu jednak do nieco szerszego okresu - od śmierci Aleksandra do IV wieku[1].
Po śmierci Aleksandra doszło do wojen między jego dowódcami (tzw. wojny diadochów), w wyniku których powstało kilka silnych państw hellenistycznych (m.in. Macedonia, państwo Seleucydów z centrum w Mezopotamii i państwo Ptolemeuszy z centrum w Egipcie). Państwa hellenistyczne prowadziły ze sobą stałe wojny o dominację w świecie hellenistycznym. Władcy tamtego okresu dysponowali ogromnymi bogactwami, a ich dwory charakteryzowały się niespotykanym wcześniej w obszarze greckiej kultury przepychem.
Państwa hellenistyczne uległy w II wieku p.n.e. Partom, którzy zajęli tereny Afganistanu, Persji i Mezopotamii oraz Rzymowi, który opanował całą resztę hellenistycznego świata. Ostatnim hellenistycznym krajem był Egipt włączony do rzymskiego imperium w 30 roku p.n.e.
W wyniku podbojów Aleksandra Macedońskiego dominująca dotychczas jedynie w Grecji, Wielkiej Grecji, Jonii i wielu koloniach nad Morzem Śródziemnym kultura grecka rozprzestrzeniła się na ziemie imperium perskiego. W wyniku tego doszło do włączenia do greckiej kultury elementów kultur wschodu, co stworzyło kulturę hellenistyczną.
Kultura ta charakteryzowała się kosmopolityzmem, indywidualizmem i synkretyzmem religijnym. Zaznaczył się dominujący wpływ języka greckiego (koine) oraz greckich obyczajów. Powszechnym zjawiskiem w tym okresie stał się kult władców hellenistycznych. Na terenach monarchii helleńskich (m.in. Królestwo Greko-Baktryjskie, imperium Seleucydów) oraz w miastach założonych przez Aleksandra Macedońskiego dochodziło do stapiania kultury greckiej z kulturami miejscowymi. Mimo późniejszej dominacji kultury starożytnego Rzymu, wiele elementów kultury hellenistycznej przeniknęło do niej oraz przetrwało do powstania cesarstwa bizantyńskiego. W sztuce i architekturze doszło da swoistej "barokizacji" dawniejszych stylów greckich poprzez masowe używanie bogatych ozdób (np. bardzo popularne stały się ozdobne kolumny korynckie).
Najważniejsze ośrodki kultury hellenistycznej to:
Ważniejsi artyści, uczeni i myśliciele z kręgu kultury hellenistycznej to:
- Apoloniusz z Pergi
- Apollodoros
- Archimedes
- Arystarch z Samos
- Epikur
- Eratostenes
- Euklides
- Menander
- Zenon z Kition
- Timon
- Teokryt
- Kallimach z Cyreny
- Apelles
- Zenodot z Efezu
- Apollonios
- Arystofanes z Bizancjum
- Hipparch
- Protogenes
- Berossos
- Antygon z Karystos
- Krates
- Posejdonios z Apamei
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Przypisy
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 239, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
