Eduard Wirths

Z Wikipedii

Eduard Wirths (ur. 4 września 1909 w Würzburgu, zm. we wrześniu 1945). Lekarz SS w obozach koncentracyjnych KL Dachau, KL Neuengamme, KL Auschwitz, KL Mittelbau i Aufenhaltslager Bergen-Belsen. doktor medycyny oraz SS-Sturmbannführer.

Członek Oddziałów Szturmowych - Sturmabteilungen (SA) od 1 maja 1933 do 1 sierpnia 1934. Członek NSDAP od 1 maja 1933 o numerze partyjnym 3 139 549 oraz SS od 1 sierpnia 1934 o numerze ewidencyjnym 311 594, z przydziałem do 13. pułku SS Powszechnej SS (Allgemeine-SS) w Stuttgarcie, a następnie 32. pułku tej formacji SS w Heidelbergu. W dniu 1 września 1939 wcielono go do czynnej służby w Oddziałach Dyspozycyjnych SS (SS-Verfügungstruppen). Służył w nich do 15 lutego 1940, po czym przeniesiono go na stanowisko naczelnego lekarza 16. pułku SS-Totenkopf, stacjonującego w Dachau. Następnie brał udział w działaniach bojowych różnych jednostek Waffen-SS, m.in. specjalnego pułku SS "Kirkenes", z którym brał udział w walkach na froncie wschodnim. Lekarz obozowy SS (SS-Lagerarzt) w KL Dachau od 22 kwietnia 1942 do 14 lipca 1942, a następnie naczelny lekarz garnizonowy SS (SS-Standortarzt) w KL Neuengamme. Został z niego - 1 września 1942 - przeniesiony na takie samo stanowisko do KL Auschwitz, które piastował do 27 stycznia 1945. Naczelny lekarz garnizonowy w KL Mittelbau między 28 stycznia 1945 a kwietniem 1945, po czym objął taką samą funkcję w SS-Aufenhaltslager Bergen-Belsen. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy (Eisernes Kreuz II Klasse) oraz Wojennym Krzyżem Zasługi II i I Klasy z Mieczami (Kriegsverdienstkreuz II und I Klasse mit Schwertern).

Był on postacią bardzo kontrowersyjną. Według swojego osobistego sekretarza obozowego Wirths "nie miał w swym wrodzonym charakterze nic z brutala, ale po przyjęciu do SS uległ zezwierzęceniu". Oprócz pełnienia obowiązków lekarza garnizonowego, prowadził on od marca 1943 badania doświadczalne nad rakiem szyjki macicy. Polegały one na wziernikowym badaniu szyjki, przy użyciu płynu Lugola i kwasu octowego, które miało na celu wykrywanie stanów przedrakowych. Jeśli przypadek wydawał się mu podejrzany, Wirths dokonywał rodzaj stożkowej amputacji szyjki, odsyłając materiał do pracowni histopatologicznej w Monachium. Doświadczenia te przeprowadzane były bez żadnego planu naukowego, na chybił trafił^{[potrzebne źródło]}. Wirths kazał sobie pomagać niemieckiemu lekarzowi-więźniowi dr Samuelowi, którego polecił później zgładzić na krótko przed ewakuacją obozu.

Z drugiej strony wiódł ciągłe spory z wydziałem II - politycznym (Abteilung II - Politische Abteilung) obozu (obozowej ekspozyturze Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (Reichssicherheitshauptamt, RSHA) w KL Auschwitz) i został w 1944 przestrzeżony o istnieniu na terenie Auschwitz organizacji konspiracyjnej. Wirths oddawał tejże organizacji liczne usługi. Nakazał także zaprzestania selekcji w szpitalu, czym przyczynił się do uratowania jednego z członków kierownictwa ruchu oporu.

W lecie 1945 Wirths oddał się w ręce Brytyjczyków i we wrześniu tego roku popełnił samobójstwo w więzieniu.

Literatura:

Autobiografia Rudolfa Hössa, komendanta obozu oświęcimskiego, Warszawa 1989, s. 322
Klee Ernst, Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary, Kraków 2001, s. 54
Langbein Hermann, Ludzie w Auschwitz, Oświęcim 1994, passim
Lasik Aleksander, Eduard Wirths, [w:] "Biuletyn Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem", nr 17, Warszawa 1993, s. 5-20